Ne zaman 20 saat direkt uçabileceğiz?

Büyük havalimanları ve büyük uçakların devri kapanıyor mu? Aktarmalı uçuşlar, transit yolculuklar azalacak mı? Yeni model uçaklarla dünyanın her hangi bir şehrinden, başka yerlere, mesafeler sorun olmadan noktadan noktaya (point to point) uçuşlar ne kadar yaygınlaşacak? Türk Hava Yolları (THY) İstanbul-Sidney arasında en uzun mesafesine hangi tip uçaklarla uçabilecek?

Evet, önümüzdeki yıllarda havacılık sektörünün en fazla tartışacağı konulardan birisi bu olacak. Diğerleri ise hız, hava taksi ve pistsiz meydanlar olacak gibi görünüyor.

Geçen hafta G.Kore Seul’da düzenlenen IATA’nın (Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği) yıllık toplantısına katıldım. Havacılık endüstrisinde 2018’in rakamları ve gelecekle ilgili birçok konu ele alındı. Burada ön plana çıkan gelişmeleri ise haberturk.com’da paylaşmıştım. Konferansa 120 ülkeden 295 havayolu yöneticisi iştirak etti. Havayolu yöneticileri uçak üreticileri Boeing ve Airbus’ın yetkilileri, uçak kiralama şirketleriyle buluştular.

Havayolu yöneticileri genel olarak daha uzak noktalara direkt nasıl uçulur, uzun uçuşta maliyetleri düşürecek yakıt sistemi nasıl sağlanır, daha fazla yolcuyu hangi konfigürasyonla ulaşılabilir gibi soruları uçak üreticileri ile tartıştılar. Özellikle çevre kirliliği meselesi dikkat çekiciydi. Karbon salınımı istenen seviyede azaltılamaması bahane edilmeden doğanın korunması ve yeşillendirilmesi için nasıl çaba sarf edilebileceği, engelli yolcular yönelik düzenlemeler, sürdürülebilirlik, pasaportsuz yolculuk, yasal olmayan ürünlerin taşınmasıyla mücadele ve Afrika’dan yapılan usulsüz sevkiyatların önüne geçilmesi gündemdeydi.

En uzun uçuş geliyor

IATA toplantısında ‘Project Sunrise’ yani ‘Gündoğumu Projesi’ önemliydi. Bu konuda çeşitli adımlar atıldı, konuşmalar, görüşmeler yapıldı. Bu projeyle Avustralya merkezli Qantas Havayollarının Sidney-Londra arası direkt olarak uçmak istiyor. Planlanan tarih ise 2023. Havayolu bu proje için uçak belirlemedeki son iki ay içine girmiş bulunuyor. Qantas CEO’su Alan Joyce IATA toplantısında karar vermekte sona geldiklerini ve bu rotayı hangi uçakla yapacaklarına karar vermeleri gerektiğini söyledi.

2023’te rekor kırılabilir

Bu rotayı yapabilecek uçakta aradıkları özellikleri sıralayan Quantas CEO’sunun listesi şöyle: Fiyat, performans ve motor bakımı garantisi. Diğer önemli beklenti ise dört kabinli bir konfigürasyonla 300’den fazla yolcu kapasitesinde bir model. Şirket Boeing ve Airbus’tan son önerileri almak istediğini vurguladı. ‘Project Sunrise’ın 2023’te başlayabilmesi için, uçakların 2022’de filodaki yerinin alması gerektiğini belirtti. Proje kapsamında Qantas Havayolları Airbus A350-900, A350-1000 veya Boeing 777-8 modelleri düşünüyor.

Airbus daha önde

Seul’de IATA yıllık genel kurulunda konuşan Airbus ticaret sorumlusu Christian Scherer, şirketin A350-900 ve A350-1000 tipi uçaklarının, Qantas’ın istediği 20 saatlik uçuş süresi olan Sidney-Londra, Sidney-New York rotalarını direkt uçabilecek özellikte olduğunu belirtti ve Qantas’a tavsiyede bulundu. Şu anda rekor Singapur Havayolları tarafından Singapur- New York arasında kullanılan Airbus A350-900ULR (ultra uzun menzilli) en uzun ticari uçuşu (18 saat 45 dakika) gerçekleştiriyor. Qantas Havayolları 2023’te Sidney-Londra arası uçuşuyla bu rekoru kıracak gibi gözüküyor. Ama önemli olan hangi uçak modeliyle kıracak? Bu rekor şu an Airbus’ta 2023’te de Airbus’a yakın gözüküyor. Zira Boeing’in şu ana kadar Qantas’ın taleplerine olumlu bir cevap vermemiş. Fakat ne olacağı da belli olmaz! Öte yandan THY’nin de uzun süredir gündeminde İstanbul-Sidney arasında direkt uçuş var. Ve bu uzun uçuşlar transit ağırlıklı uçuşlar yapan bir çok havayolu ve havalimanlarını da etkileyecektir.

Japonya’nın ilk A350-900’ü

Bu hafta Airbus’ın Toulouse’da bulunan fabrikasında önemli bir tören var ve bende orda olacağım. Japan Airlines (JAL) ilk Airbus A350-900 uçağını teslim alacak. Bu uçak Japonya için teslim edilen ilk A350-900 olacak. Uçağın gövdesi ve üzerinde yeni tasarım A350 logosu bulunuyor. Şirket Airbus’a 18 adet A350-900, 13 adet A350-1000n siparişi verdi. Şirket 369 yolcu kapasiteli konfigürasyonu olacak uçakla iç hatlarda etkili olmayı planlıyor. İlk seferini ise 1 Eylül 2019’da Tokyo-Fukuoka arasında gerçekleştirecek. Japan Airlines 2019 sonunda 167 olan filo sayısını da Airbus’tan gelecek uçaklarla 198’e çıkaracak. Ayrıca havayolunun Mitsubishi MRJ90 siparişi de 2020’nin ortalarında filoya katılacak.

Avrupa A350 diyor!

Avrupa havayollarından 31 Mayıs 2019’a kadar Avrupa’da 194 siparişi alan A350’nin 165 tanesi A350-900, 29 tanesi ise A350-1000. Bayrak taşıyıcımız THY’nin de 25 adet A350-900 siparişi bulunuyor ve bu uçak modellerinde siparişte Alman Lufthansa’dan sonra ikinci sırada yer alıyor. Lufthansa’nın 45 adet siparişi bulunurken, THY’nin yakın takipçileri ise 21 siparişle Air France ve 20 uçakla İberia dikkat çekiyor. Daha az sipariş alan büyük model A350-1000’i bekleyen havayolları ise 18 adet siparişle British Airways, 8 adetle Virgin Atlantik, 3 adetle Air Caraibes takip ediyor.

Netice itibariyle 2020’den itibaren uzun uçuşlar yoğunlukla dünyanın gündeminde olacak gibi görünüyor. Böylece havacılık sektöründe menzil sorunu olmayan uçuşlarla yeni bir dönem başlayacaktır. Havayollarının merkezleri (HUB) transit uçuşlar için elbette önemli olacaktır, ama geçmiş yılları özletebilir.

Airbus A350-900 Teknik Özellikler:

Uzunluk: 66.8 m

Kabin uzunluğu: 51.04 m

Yükseklik: 5.69 m

Kabin Yüksekliği: 5.61 m

Kanat Açıklığı: 64.75 m

Genişlik: 17.05 m

Koltuk Kapasitesi (3 Sınıf): 300-350

Menzil: 15.000 Km

Toplam Sipariş: 713 (31 Mayıs 2019 itibarıyla)

Toplam Teslimat: 257 (31 Mayıs 2019 itibarıyla)

Airbus A350-1000 Teknik Özellikler:

Uzunluk: 73,79 m

Kabin Uzunluğu: 58,03 m

Yükseklik: 5,96 m

Kabin Yüksekliği: 5,61 m

Kanat Açıklığı: 64,75 m

Genişlik: 17,08 m

Koltuk Kapasitesi (3 Sınıf): 350-410

Menzil: 16.100 Km

Toplam Sipariş: 180 (31 Mayıs 2019 itibarıyla)

Toplam Teslimat: 21 (31 Mayıs 2019 itibarıyla)

En güzel 5 kol uçuşu

Kol uçuşu diğer adıyla formasyon uçuşu neden son dönemlerde moda oldu? Askeri havacılıkta anılan bu terim, ticari havacılığa nasıl yansıdı? Sizce son dönemlerin en güzel kol uçuşu hangisi? İşte bu soruların cevabını bulmak için son dönemlerdeki en güzel kol uçuşlarına bir göz atalım istedim.

Kol uçuşu, iki veya daha fazla hava aracının bir lider komutasında gerçekleştirdiği disiplinli uçuşa verilen isim. Askerî pilotlar kol uçuşunu, ortak savunma ve ateş gücünün konsantrasyonu amacıyla kullanır. Birinci Dünya Savaşı sırasında uçakların tek savaşmaktan ziyade çift savaşması daha az kayba uğramasına sebep oluyordu. Düşmana karşı çift giden uçakların kontrolünü rütbesi daha yüksek olan pilot yönlendiriyordu. Aslında kol uçuşunun başlaması bu şekilde gelişti.

Yıllar sonra uçak filoları büyüyen hava kuvvetleri daha fazla uçakla bu kol uçuşunu yaparak göreve gidiyordu. Bu gidişteki görsel güzellikler zamanla önemli günlerde görsel bir şölene dönüştü. Daha sonraları ise ticari havacılığın kutlamalarında da popüler bir hale geldi. Sivil havacılıkta kol uçuşu gösteri amaçlı veya hobi amaçlı gerçekleştirilmeye devam etti. Bunun yanı sıra kol uçuşunun arkadaki uçaklarda sürtünmeyi azaltması nedeniyle yakıt tasarrufu sağladığı düşünülür.

Airbus 50’nci yılı kol uçuşu

Airbus, geçen hafta kuruluşunun 50’nci yılını özel etkinliklerle kutladı. Avrupalı imalatçı özel bir uçuşa imza attı. Şirketin tüm yolcu uçağı modelleri, uçak taşıyan uçak olarak nam salan devasa Beluga ile birlikte kol uçuşu yaptı. Şirketin yolcu uçağı modelleri kol uçuşu yaptı. Toulouse Blagnac Havalimanı’ndan kalkan A220, A319, A330-900, A350-1000, A380 ve Beluga hep birlikte uçtu. Airbus ailesi uçaklarına Fransa Hava Kuvvetleri Patrouille de France akrobasi takımı da eşlik etti. Görsel bir şölen haline gelen bu uçuş bir uçak imalatçısının boy gösterisi olarak adlandırıldı.

Şeyh Zyed kol uçuşu

Birleşik Arap Emirliklerinin (BAE) dört havayolu Air Arabia, Emirates, Etihad ve Fly Dubai ülkenin ulusal günü kutlamaları kapsamında 2018’in sonunda bir kol uçuşu yaptı. Ülkenin kurucusu Şeyh Zayed’in mirasını, değerini anmak ve ülkenin havacılık endüstrisindeki başarısını dünyaya sergileme fırsatı sunan bu uçuşta, Air Arabia filosundan bir Airbus A320, Etihad ve Emirates’in birer Airbus A380’i, Fly Dudabi’nin ise Boeing 737 Max 8 katılmıştı. Ayrıca BAE Hava Kuvvetleri akrobasi takımı Al Fursan2dan 7 uçakta bu gösteriye eşlik etti. Ülkenin en güzel bölgelerinin üzerinde yapılan bu kol uçuşu muhteşem görsel görüntülere sahne olmuştu.

THY ve Türk Yıldızları

Türkiye'nin ilk havacılık, uzay ve teknoloji festivali olan Teknofest'te, tarihi anlar yaşanmıştı. Türk Hava Yolları (THY) filosundaki en büyük uçaklardan Boeing 777 ile Türk Hava Kuvvetleri akrobasi takımı Türk Yıldızları, nefes kesen bir gösteri yapmıştı. THY uçağının sağında ve solunda yer alan Türk Yıldızlarına ait NF-5 uçakları 'kol uçuşu' olarak adlandırılan gösteri uçuşuyla, ziyaretçileri selamladı. İlk geçişte Türk Yıldızları, THY uçağının arkasında kaldı. İkinci geçişte ise NF5'ler, uçağın sağında ve solunda 3'erli formasyona geçerek seyircileri ikinci kez selamladı. Daha sonra Avrupa ve Asya’yı birbirine bağlayan boğazın üstündeki geçiş unutulmaz anlara sahne oldu.

Katar Airways’in 20’nci yılı

Katar Airways’in 20’nci yılına özel yapılan kutlamadaki kol uçuşu da en güzeller arasında yer alıyor. Şirket bu uçuşu Kraliyat Hava Kuvvetleri akrobasi takımı Red Arrows’la birlikte gerçekleştirdi. Havayoluna ait Airbus A350, 2017 yılında Doha’da görsel bir şölen sundular. Geçtiğimiz hafta ise Katar, Fransa’dan Rafale tipi savaş uçaklarının ilk filosunu teslim aldı. Fransız Dassault Aviation şirketinin ürettiği Rafale tipi savaş uçaklarının Duhan Hava Üssü’ndeki törende Katar Emirlik Hava Kuvvetleri pilotları teslim alınan Rafale uçaklarıyla bir kol uçuşu gerçekleştirdi.

Efsane uçağın kol uçuşu

Yolcu uçağı olarak tasarlanmış süpersonik bir jeti Concorde’un yaptığı kol uçuşu da en güzeller arasında yer alıyor. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra sesten hızlı bir yolcu uçağı yapma fikri ortaya atılmıştı. Bu amaçla İngiltere’de “Sesten Hızlı Uçak Komitesi” kuruldu. Bunu dünyanın birçok ülkesi takip etti. Rusya ve ABD gibi iki süper güç bu iş için yarışmaya başlamıştı. Ancak ABD 1971’de bu projeyi iptal etti. Fransa ve İngiltere ise 1962 yılında ortak bir “Sesten Hızlı Uçak” projesi başlattı ve 1969’da Concorde doğdu. 1976’dan itibaren ise Paris ve New York arasında yolcu taşımaya başladı. 1986’da 10’ncu yılı kutlamaları için 4 adet Concorde kol uçuşu gerçekleştirdi. Şu an da tarihe karışan Concorde’ların kol uçuşu da efsaneler arasına girdi.