6 ay dolu 6 ay boş olur mu?

Türkiye’nin İstanbul Havalimanı’ndan sonra en fazla dış hat yolcusuna ev sahipliği yapan meydanı Antalya, bu sene kış aylarında Hindistan’dan yolcu ağırlamaya hazırlanıyor. Bu sene tarihte ilk defa Haziran’da 5 milyon yolcuya ulaşılmış. Geçen yıl 12.6 milyon olan yolcu sayısının da bu sene %10-15 aralığında artarak 15 milyona yaklaşması bekleniyor.

Geçen hafta Antalya Havalimanı’nı ziyaret ettim. Terminallerini, pistleri, apronu, CIP salonunu her tarafı dolaştım. Havalimanı şu an Avrupa’nın ilk beş terminal işletmecisi içinde yer alan TAV ve Fraport tarafından işletiliyor. Genel müdürler Deniz Varol (TAV) ve Bilgihan Yılmaz (Fraport) görüştüm.

Varol, geçen yıl TAV’ın Antalya’da işletmeci olmasıyla Medine Havalimanı’nda gelmiş, çekirdekten TAV kökenli bir yönetici. Havalimanı operasyonlarında tarafında uzman. Yılmaz ise Alman Fraport tarafından Nisan ayında atanan Türk kökenli Alman bir genel müdür. Ayrıca Fraport’un ilk defa bu göreve bir Türk kökenli genel müdür atadığını da belirteyim. Yılmaz, Fraport’a finans ve planlama üzerine uzmanlaşmış bir isim. İki eş genel müdürün birbirlerini tamamlayan yönleri var. Merak ettim sordum ve uyumlu çalıştıkları cevabını aldım. Antalya Havalimanı’nın Türkiye’nin ilk özelleştirilen meydan olması sebebiyle kurumsal kültürün oluşmasının da bunda etkisi olduğunu ifade ettiler.

6 ay dolu, 6 ay boş olur mu?

Yaz sezonundaki 6 aylık yoğunluğu, kış sezonuna nasıl taşımayı düşündüklerini, planlarını ve çalışmalarını ilk ağızdan öğrendim. Fraport TAV ekiplerinin Hindistan pazarında Antalya’yı tanıtma faaliyeti yürüttüklerine dikkat çeken genel müdürler, kışın da meydanın trafiğini artırmak için çaba gösterdiklerini söylediler.

Yürütülen çalışmalarla havalimanının 700 bin olan kış trafiği geçen yıl 1 milyon 200 bine çıkarılmış. Kışın havayollarına teşvik uygulayarak düşük sezonda yolcularını artırdıklarını ifade eden Deniz Varol, 2019’da geçen yıldan daha fazla yolcu ağırlayacaklarını, havayollarına terminal ve meydan operasyonlarında kendi gelirlerinden feragat ederek, indirim yaptıklarını söyledi.

Avrupa’nın 14’ncü büyüğü

Avrupa’nın 14’ncü büyük meydanı olduklarına dikkat çeken Bilgihan Yılmaz, yolcu trafiğinin %80’inin 6 aylık yaz sezonunda yapıldığını, kendilerinden önceki 13 havalimanında bayrak taşıyıcı havayolları olduğunu, ama Antalya’da böyle bir durum olmadan bu başarıya ulaştıklarını belirtti.

Antalya Havalimanı’na yapılan seferlerin %97’si charter uçuşlardan oluşuyor ve Haziran sonu itibariyle aşılması beklenen yolcu rakamı 32 milyon. 2018’e göre İngiltere’den beklenen büyüme ise %28. Ama asıl ümitlendiren Almanya pazarı. Rusya’dan sonra en fazla Almanya’dan misafir ağırlayan Antalya Havalimanı, bu yıl %20’lik büyümeyle Almanların kendi rekorlarını kırmasını bekliyor.

Geçen yıl TAV Havalimanları Holding’in %49 hissesini alıp yönetimini paylaştığı meydanı Frankfurt Airport (Fraport) ile birlikte 2024’e kadar işletecek. Havalimanında TAV ve Fraport eşit şekilde temsil ediliyor ve 2 genel müdürle yönetiliyor. Daimi olarak 414 personeli olan meydanda 142 personel ise sezonluk olarak çalıştırılıyor.

Geniş gövdeli uçaklar geliyor

Antalya Havalimanı’nın pistlerini dolaşırken çeşitli renklerde boyanmış, farklı model uçaklarla, daha önce ismini duymadığım havayolu şirketleriyle karşılaştım. Bu arada Corendon Havayollarının yerde, uçacağı günü bekleyen Boeing 737 MAX’ini de dinlenirken gördüm. Meydanda dikkatim çeken bir başka şey ise geniş gövdeli uçak sayısında artıştı. Bu sene geçen yıla göre havayolları, yaklaşık %15 seviyesinde geniş gövdeli, çift koridorlu uçak kullanımını artırmışlar. Demek ki Antalya’ya ilgi tahmin edildiği gibi artıyor. Rekor ise günlük 86 bin yolcu ve 513 gelen yolcu uçağı.

Antalya’ya kaç havayolu uçuyor?

Antalya Havalimanı’na geçen yıl 140 ayrı havayolu sefer yapmış. Bu sene ise bu rakamın 150’ye yaklaşması bekleniyor. Ancak yurtdışından yolcu taşıyan hiçbir havayolu şirketinin Antalya pazarındaki payı %15’i aşmıyor. Birinci sırada Sunexpress var ve payı %13. İkinci Rusya’dan Azur Air’ın pazar payı ise %8. Corendon Havayolları %7 ile üçüncü. Yine Rusya’dan Northwind (%5) ve Pegasus (%5) havayolları ise 4 ve 5’nci sırada geliyor. Ayrıca bu sene ilk 6 ayda, Polonya’dan gelen yolcu %60, Romanya ve İsveç’ten ise %40 artış göstermiş. Ancak halen daha Antalya’nın 2015 rakamlarının gerisinde olduğu unutulmamalı.

İlk 5’te Türk girişimciler

Antalya’ya yurtdışından yolcu taşıyan ilk 5 havayolunda Türk girişimcilerin imzası olduğunun altını çizmekte fayda var. THY-Lufthansa ortaklığındaki Antalya merkezli Sunexpress ve Yıldıray Karaer’in Yönetim Kurulu Başkanlığı yaptığı Corendon Turizm grubunun havayolu biliniyor, ama Rusya merkezli iki havayolu Azur Air ve Northwind Airlines tanınmıyor. Azur, Neşet Koçkar’ın sahibi olduğu Anex Turizm Grubu’na, Northwinds ise Pegas Touristik’in sahibi Ramazan Akpınar’a ait. Beşinci sıradaki Ali Sabancı’nın Yönetim Kurulu Başkanı olduğu Pegasus Havayolları ise içhatlarda Antalya’nın pazarının lideri durumunda.

CIP terminal, helikopterle transfer

Antalya Havalimanı’nın hedefinde daha fazla harcama yapan, daha kaliteli tesisler isteyen ve ona göre ağırlama bekleyen business class yolcular var. Charter uçuşlarıyla bu sınıfta yolcular pek gelmediğinden Antalya’da Türk Hava Yollarının 10 ayrı önemli yurtdışı merkeze başlattığı dış hat uçuşlar çok önem arz ediyor. Ayrıca Katar Havayolları da 2018’de haftada 2 olan tarifeli seferlerini bu yıl 5’e çıkaracak olması özellikle business yolcu açısından dikkat çekici.

Havalimanı yöneticileri de bu adımlara uygun olarak business yolcularını ağırladıkları, özel giriş/ çıkışı olan CIP terminalini yenilemişler. Ben de kullandım. Oldukça ferah ve direkt meydan manzarası olan güzel, kompakt bir terminal olmuş. Dış hatlar terminalindeki 2 ayrı otele (Max Royal ve Regnum Carya) ait olan CIP lounge ve fast track hizmeti olduğunun da altını çizeyim. Ayrıca havalimanından şehrin merkezine ve otellere özel helikopter servisi de yapılıyor. Üst sınıf yolcunun taleplerine karşılayacak adımların devam gelecek gibi görünüyor.

Tarih, doğa, kongre turizmi

Antalya denince akla deniz-kum-güneş üçlüsü ve doğal olarak yaz tatili geliyor. Ancak Antalya’da tarih, doğa, kültür ve kongre turizmi için de çok önemli bir merkez. Ancak bu alanlar için Türkiye ve Turizm Bakanlığı olarak şu ana kadar yeterli çalışma yapıldığı söylenemez. Bu sebeple Antalya’nın tanıtımlarının bu sene “Aspendos” vurgusuyla yapılması kararlaştırılmış.

Antalya Havalimanı da tarih ve kültür turizmine destek için düzenli olarak Olympos kazılarına destek veriyor. Rota Geliştirme Forumu CONNECT’in 17’ncisi 2020’de Antalya Havalimanı’nın ev sahipliğinde Şubat ayı içinde yapılacak. Ayrıca Fraport TAV Antalya Havalimanı, THY’nin tenis ve golf organizasyonlarına da destek veriyor.

Antalya Havalimanı’ndaki ilk 6 aylık durum ve bir önceki yıla göre gelişmeler ise şöyle:

Aşırı alkollü yolcuyla uçar mısınız?

Alkollü yolcuyla uçanların kafasında neden birçok soru işareti oluşur? Aşırı derecede alkollü olan yolcuyla seyahat etmek nasıl bir duygudur? Alkollü olmanın uçuşa zararları var mıdır? Uçuş ekipleri bu yolculardan etkilenir mi? Havayoluna alkollü yolcunun nasıl bir zararı olur?

Zaman zaman haberlere de yansıyan havada alkollü yolcu meselesini bu hafta yakın plana alıp, inceleyelim. Konumuz alkol değil, uçakta alkol alınır mı, alınmaz mı mevzusu hiç değil. Aşırı alkollü veya alkol sebebiyle kendinde olmayan yolcular ve yaşattıkları problemlere dokunmak istiyorum.

Uçak seyahatlerinde yanımızdaki yolcuyu seçme şansımız yok. Yalnız uçuyorsanız bu durum sizi de tedirgin eder. Daha önceki yazılarımda istenmeyen yolcu tiplerinden bahsetmiş, ilk sırada alkollü yolcu olduğuna dikkat çekmiştim. (https://www.haberturk.com/yazarlar/guntay-simsek-1019/2110258-ucakta-istenmeyen-8-yolcu-tipi)

Geçen hafta Jet2 Havayollarının uçuşunda böyle bir durum yaşandı ve aşırı alkollü Chloe Haines isimli yolcu kokpite girmeye çalıştı. Yaklaşık 2 hafta önce alkol yasağı getirilen yolcu, uçakta alkol krizine girmiş, yolcu ve uçuş ekibine tehditler savurmuştu.

Yaklaşık 3 yıl önce de Türk Hava Yollarının (THY) İstanbul-Kazablanka seferini yapan uçağı, alkollü bir yolcunun uçakta çıkardığı huzursuzluk sebebiyle Cezayir’e zorunlu olarak indiğini hatırlatmakta yarar var.

Alkollü yolcular sadece yolcuların değil, aynı zamanda havayollarını da rahatsız olduğu profillerin başında geliyor. Ve bu durum havayoluna ciddi bir maliyet olarak geri dönüyor. Uçuş planlaması bozuluyor, zamanında iniş kalkış yapılamıyor, yolcular konforsuz bir şekilde uçuyor, yer ve uçuş ekibi gereğinden fazla performans göstererek daha fazla yoruluyor. Dahası da var.

Uçağa biniş esnasında alkollü olan ve sorun çıkaracağına dair emareler gösteren yolcuları tüm havayollarının uçağa almama yetkisi var. Taşkınlık yapan, alkolün kontrolüne girenlere de uçakta alkol servisi de yapılmaz. Uçağa alkollü binen veya bindiğinde doz aşımı yaparak etrafı rahatsız etmeye eğilimine girenler için de bu durum geçerli.

2017 yılında İngiltere’de BBC Panaroma tarafından yapılan bir araştırmada alkolle uçağa binenlerde yüzde 50 oranında bir artış tespit edilmişti. İngiliz hükümeti de bu duruma el atmış, verilen cezaları artırmıştı. Hatta İngiltere’de uçakta aşırı alkollü ve uçuşu tehlikeye atanlardan 387 kişi de tutuklanmıştı.

Aşıra alkollü yolcu uçmasın mı?

Aşırı alkollü yolcular seyahatleri esnasında yolcu sorumluluklarını yerine getirmekte zorlanırlar. Uçuş güvenliği kurallarına uyamayabilirler. Kokpit ve kabin ekibinin ilk görevi uçuşun güvenli bir şekilde yapılmasını sağlamakken buna da engel olabilirler. Bu sebeple aşırı derecede alkollü olan bir yolcu, uçağa bindiği andan itibaren kabin ekibi tarafından gözlemlenir, yani “profiling” yapılır. Yolcunun ne içtiği, ne yediği, nasıl bir psikolojide olduğu uçuş ekibini ilgilendirmez.

Her yolcu, kabin ekibinin gözünde eşittir ve dünya genelinde yazılan uçuş kurallarına uymak zorundadır. Fakat bazen aşırı alkollü yolcular bu kurallara uymayarak ekiplerin işini zorlaştırırlar. Bu durumda ekipler kaptana bilgi verip hemen duruma müdahale ederler. Uçak yerdeyse güvenlik güçleri çağırılır, havadaysa duruma göre uçak en yakın meydana iner. Yolcu güvenlik güçlerine teslim edilir. Bu da başta uçuş güvenliği olmak üzere bir çok şeyi zora sokar. Yolcular gidecekleri yere geç kalır, bağlantılı uçuşları kaçırır, ayrıca tedirgin, kaygılı ve endişeli bir uçuş gerçekleştirmek zorunda kalırlar.

Tuvalete nasıl gideceğim?

Oturduğunuz koltukta yanınızdaki yolcu aşırı derecede alkollüyse zorluk yaşarsınız. Uzun bir uçuşta cam kenarında oturup orta koltuk veya koridorda oturan aşırı derecede alkollü yolcuyla seyahat edenler ciddi sıkıntı yaşarlar. Uçuş süresi daha da uzar. Seyahat kaliteniz düşer. Uçakta istediğiniz ve her zaman yaptığınız şeyleri yapamayabilirsiniz. Tuvalete gidiş sayınız azalır. Alkollü yolcuyu uyandırmak, yerinden kaldırmak zordur. Uyandırmak dürtmek gerekebilir. Bunun da sonucunda nasıl bir tepki göreceğinizi tahmin etmeniz de zordur.

Bana tepki gösterir mi?

Alkollü yolcu bana tepki gösterir mi? ‘Bu tepkiyle nasıl bir durumla karşılaşırım?’ Sorusu uçuş konforunuzu düşürür. Yanınızdaki aşırı alkollü yolcu derin bir şekilde uyurken, uyanmasın diye pencereyi açmaya bile korkarsınız.

Acaba uçağı mı kaçıracak ?

En son yaşanılan uçak kaçırma eylemi Rusya’da gerçekleşmişti. Rus havayolu Aeroflot’a ait SU 1515 sefer sayılı uçak Surgut’dan Moskova’ya gitmek üzere havalandığında aşırı alkollü ve eli silahlı bir yolcu kokpite girmeye ve uçağı kaçırmaya çalıştı. Uçak ise Hantı-Mansiysk havaalanına zorunlu iniş yapmak zorunda kaldı. İnilen meydanda kolluk kuvvetleri aşırı derece alkollüyü etkisiz hale getirdiler. Yolcular ise şirketin gönderdiği başka bir uçakla Moskava’ya gönderildiler.

Aşırı alkolde sınır var mı?

-Sarhoş veya saldırgan tavırlar sergileyen yolcuların uçakla seyahat etmesine izin verilmiyor.

-Uçaktaki alkol servislerinde yolcunun aşırı derecede alkol almasından sonra kabin ekipleri alkol ikramını kesebiliyor.

-Yaş sınırlandırmasında, havayolu hangi ülkeye aitse uçakta o ülkedeki kurallar geçerli olur.

-Uçak yerdeyken genelde yerel kurallar geçerli olur.

-Uçuş esnasında alkol alındığında uçuşun daha iyi ve daha rahat geçeceğiyle ilgili bilimsel bir kanıt yok.

-Havaalanlarında 24 saat açık olan pub ve restoranlar var. Bu mekanlarla ilgili kısıtlayıcı bir madde yok.