Koronavirüslü yeni döneme girdik...

Çok bekleyeni, çok meraklısı vardı. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın, ‘Şu an bizde tespit edilmiş koronovirüs vakası yok, ama olmayacağı ve gelmeyeceği anlamına da gelmiyor.’ açıklamalarına da bıyık altından gülen çok vardı. Buyurun, beklediğiniz virüs geldi! Tepe tepe kullanın.

Koronavirüs ile sınavımızda; bize geç gelmesindeki tartışmalar, alınan tedbirlere havacılık ve turizm sektörünün aleni olmasa da ciddi itirazları, devlet ile vatandaş arasındaki ilişkide kırılmaları, ‘Aslında virüs var gizliyorlar.’ tarzı propagandaları aklı başında birilerinin oturup analiz etmesi ve bize ülke olarak nereye gittiğimizi söylemesinde fayda var. Aksi halde içinde bulunduğumuz ruh hali hâl değil.

Önceki gün ABD Maryland Eyaleti'nin Valisi Larry Hogan, 2 kişinin koronavirüs testinin pozitif çıktığını, bunlardan 86 yaşında olan kadının Türkiye’den ABD'ye seyahat ettiğini açıkladığında da Türkiye’de fısıltı gazetesinde karşılığı farklı oldu. Etrafımızdaki ülkelerde koronavirüs olmasına rağmen bizde olmamasına farklı anlamlar yüklenmeye başladı. Nitekim virüs gelince de tüm tartışmalar bitti ve ikinci evreye geçmiş bulunuyoruz. Bakalım bu virüslü evrede nelere şahit olacağız?

***

Doğalgazda indirim zorunlu!

Türk Akım’ının hizmete girdiği günlerde doğalgazda indirim tartışması da başlamıştı. Henüz koronavirüsün etkisini hissettirmediği ve petrol fiyatlarında değişimin olmadığı günlerde Bulgaristan’ın ocak ayından itibaren Türk Akım üzerinden doğalgazı yüzde 5 indirimle alacağını öğrenmiştik.

Geçen hafta ise Bulgaristan’a Avrupa Birliği (AB) doğalgaz piyasasına uyumlu olacak şekilde yüzde 40 indirime gidildiği açıklandı. Bu açıklamadan sonra yüzde 5’lik indirim haberinin mesaj anlamında bilinçli olarak servis edildiğini düşünebiliriz. Çünkü petrol fiyatlarındaki değişimden bağımsız olarak Rusya’nın doğalgazda Türkiye’ye indirim yapmasını gerektiren epeyce husus var. BOTAŞ da ocak ayında indirim için başvuruyu yaptı, Rusya’dan cevap bekliyor.

Doğalgazda zorunlu indirimin ikinci adımında ise petrol fiyatlarına endeksli olan doğalgaz ücretlendirilmesi ve petrolün varil fiyatının ciddi düşüş göstererek 30 dolar seviyelerine inmesi var. Dolayısıyla her halükarda indirim şart.

Bulgaristan petrol fiyatlarındaki düşüşten bağımsız olarak, AB gaz piyasasına uyum çerçevesinde yüzde 40 indirim aldı ve doğalgazın bin metreküpünü 165 dolar seviyelerinden kullanmaya başladı. Türkiye’de bu rakam 255 dolar seviyelerinde; lakin Avrupa’da HUB ve spot piyasada doğalgazın bin metreküpü 130 dolar düzeyinde. Boru gazı ile sıvılaştırılmış gazın (LNG) yoğun rekabet ettiği günümüzde indirim hesaplarının iyi yapılması, planların da sıkı takibi Türkiye’ye ciddi kazanım sağlayacaktır.

***

Patriotlar, Rus S-400’leri pakette tutar mı?

Patriot, S-400 ve F-35 savaş uçaklarını yeniden, yoğun konuşacağımız günler söz konusu. İdlib özelinde Suriye tartışmaları, ABD ile yeniden yakınlaşmayı, Rusya ile de mesafeli ilişki dönemini devreye sokması böyle bir gelişmeye sebep oldu.

ABD’nin Patriot hava savunma sistemi bu dönemde tekrar gündeme geldi ve görüşmeler, pazarlıklar devam ediyor. Ancak Türkiye’de kurulumu yapılmış ve aktif edilmeyi bekleyen Rus S-400’ler kilit konumunu koruyor. Pazarlıklar da S-400 üzerinden görülürken, arka planda F-35 savaş uçakları da Amerika’nın gündeminden tamamen düşmüş değil.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, ABD'nin Patriot sistemleri konusunda Türkiye'ye karşı tavrını yumuşattığını ve pazarlıkta Rus S-400 savunma sistemlerini etkinleştirmeyeceğine dair garanti vermesini isteyen bir noktaya geldiğini açıklaması yeni dönemin en önemli işaretlerinden.

Türkiye’nin Suriye ve Libya’da örtülü bir şekilde mücadele içinde olduğu Rusya ile ilişkiler nereye evrilecek? S-400’lerin bu tartışmadaki rolü ne olacak? Rus S-400’lerin ABD’nin talep ettiği şekilde geri gitme ihtimali çok zayıf ve nisan sonu gibi aktif edileceği açıklandığına göre pazarlıklarda ne gibi gelişmeler olabilir? Benim öğrendiğim kadarıyla S-400’ler paketten çıkacak ve aktif hale getirilecek. ABD ile Patriot ve F-35 tartışmasının derinliğini de ancak nisan ayından sonra görebileceğiz.