Yabancı araçlar Çanakkale Köprüsü'nden bedava geçecek!

Halihazırdaki tüm paralı köprü, otoyol ve tünellerimizi yabancı plakalı araçlar bedava kullanıyor. Bu konudaki son gelişmeleri açılışa hazırlanan Çanakkale Köprüsü’nün önünde hafta sonu açıklamalar yapan Ulaştırma Bakanı Adil Karaismailoğlu’ndan öğrendim.

Bakan’ın verdiği bilgilere göre yabancı plakalı araçların ülkemizdeki otoyol, köprü ve tünelleri kullanabilmeleri için takip sistemi yıllardır kurulamadığından Çanakkale Köprüsü’nden de Türk vatandaşları parayla, yabancı plakalı araçlar bedava geçecek. OGS’lerin HGS’ye dönüşmesi her iki sistemi de ihlal eden yabancı plakalı araçlar için bir anlam ifade etmiyor. Detayları aşağıda aktaracağım.

Türkiye’yi yol geçen hanına çeviren ve yıllardır devam eden bu tuhaf uygulama sebebiyle milyarlarca lira tahsil edilemedi. Hatta iki tane Çanakkale Köprüsü yapacak kadar paranın yabancı plakalı araçlardan alınmadığı tahmin ediliyor. Sadece otoyol, köprü ve tünellerin ücretleri değil trafik cezaları da yabancılardan tahsil edilmiyor. Onlar ödemiyor değil, bizim devletimiz tahsil edemiyor. Sorun onlarda değil, bizim kamu yönetiminde.

Çünkü devletimizin yabancı plakalı araçları takip edip, tahsilat yapacağı bir sistemi yok. Dijital çağda yaşıyoruz ve benim yaklaşık on yıldır gündeme getirdiğim bu konuya halen daha çözüm üretilebilmiş değil. Öncesinde ise zaten ilgilenen olmamış. Ülkemize milyarlarca dolar zarar veren bu uygulamadan dolayı yüzü kızarması gereken birileri olması lazım, ama öyle birileri de maalesef yok! Ciddi bir beka sorunu var.

Böyle önemli, milli bir konuya neden ilgi gösterilmez? İki bakanlık arasında bu işi kimin yapacağı hususunda anlaşma olmamasının ceremesini ülke çekiyor. Çözüm üretilmesine ise daha üst merciler ne hikmetse ilgi göstermiyor. Mesela Maliye ve Hazine Bakanlığı, “Bu paralar neden tahsil edilmiyor?” diye yıllardır neden sormaz. Şu ana kadar göreve gelen Ulaştırma, Ticaret ve Maliye Bakanlarından hiçbirisi bu konuya kafa yormadı. En küçük devletler ve komşumuz ülkelerde çeşitli uygulamalarla yabancı araçların ülke içindeki faaliyetleri kontrol edilirken, Türkiye’de böyle bir mekanizma yok. İhmal edilmiş, umursanmamış ve milyarlarca para havaya gitmiş, gidiyor. Sebep olanlara, yani Türkiye’nin imkânlarını yabancılara peşkeş çekenlere de bir müeyyide maalesef uygulanmıyor. Zaten işin sahibi de sorumlusu da yok.

Ulaştırma ile Ticaret Bakanlıkları arasında kalan bu konuya hükümet, Maliye ve Hazine Bakanlığı da sahip çıkmadığından sorun günümüze kadar geldi. Yıllardır benim yazmama, bazı sivil toplum kuruluşlarının ilgili yerlere rapor etmesine rağmen çözüm üretilmediği gibi bu konuyu gündeme getirenlerden de rahatsız olunuyor.

Bu mesele gündemdeyken kaç Ulaştırma Bakanı, kaç Ticaret Bakanı ve kaç Maliye Bakanı değişti bilmiyorum. Şu anki bakanlar bu işin neresinde onu da bilmiyorum. Dünyada köprü yapma konusunda uzman iki Güney Koreli şirketin Çanakkale Köprüsü’nü erken bitirmiş olması sebebiyle övünmeye çalışanlar, “Yabancı plakalı araçlar halen daha köprülerden kaçak geçişe devam ediyor mu?” sorusuna muhatap olunca keyifleri kaçıyor. Çanakkale Köprüsü’nü de ülkemizdeki tüm köprü ve tünelleri de yabancı müteahhitlik şirketleri yaptı. Galiba bizim bakanlar da bu sebeple yabancıların buraları bedava kullanma hakkı olduğunu sanıyor.

Yabancı plakalı araç probleminin halen daha çözülmediğini, ancak çözülmek üzere olduğunu ise Ulaştırma Bakanı Adil Karaismailoğlu’nun satır aralarından yakaladım. İstemeye istemeye yaptığı açıklamasının satır aralarından. Ulaştırma Bakanı da bu durumdan rahatsız, sözlerinden bu durum açıkça belli oluyor. Ama halen ortada çözüm olmadığı da anlaşılıyor.

Daha önce de Ulaştırma eski Bakanı Ahmet Arslan, bu meselenin çözüldüğünü söylemişti. Açıklamasından bir ay sonra ben durumu kontrol ettiğimde pilot bölge seçilerek bir girişimde bulunulduğunu, ama çözüm üretilmediğini öğrenmiştim.

Dolayısıyla Karaismailoğlu’nun sözleri, konunun çözülmek üzere olduğuna dair iyi niyet temennisi. Net çözüm halen daha yok. Gümrüklerden de sorumlu olan Ticaret Bakanı Mehmet Muş şimdiye kadar bu konuyu neden çözmedi? Yoksa hiç ilgilenmedi mi? Çünkü Ticaret ve Ulaştırma Bakanlıklarının arasındaki “yabancı plakalı araç” tartışması sorunun çözümünde önemli bir engel. “İki bakanın veya bakanlık bürokrasisinin arası kötü olmasın” diye konu çözülmüyor olabilir!

Ulaştırma Bakanı son açıklamasında da çözümün adresi olarak Ticaret Bakanlığı’nı ve Gümrük Müdürlüğü’nü gösterdi. Yani halen daha ortada çözüm yok. Evet “Çanakkale geçilmez”, ama yapılan bu köprüyle sistem kurulana kadar herhalde yabancılar Çanakkale’yi rahat rahat bedava geçebilecek!

Ulaştırma Bakanı Adil Karaismailoğlu, CNN Türk’te Hakan Çelik ile Çanakkale Köprüsü’nün önünde yaptığı röportajda konu OGS ve HGS’lere ve yabancı araçların kaçak geçişlerine geldi. Benim de merakla cevap beklediğim bir husus. Normal zamanda bakan ve bürokratlar yabancı plakalı araçların bedava geçiş durumuna pek cevap veremezler veya yanlış bilgilerle geçiştirirler. Bu defa izleyicilerin önünde soru direkt bakana yöneltilince cevabı merak-ı mucibim oldu.

Ulaştırma Bakanı OGS ve HGS sisteminde 18 milyon kullanıcı bulunduğunu bunun yüzde 7’sinin OGS olduğunu, nisandan itibaren de hepsinin HGS olacağını söyledi. Peki HGS’si olmayan yabancı plakalı araçlar ne olacak? Onlar için yine denetim, kontrol ve çözüm yok. Türk vatandaşlarından tahsilat yapmak için her türlü ceza ve sistemi harekete geçir, yabancı plakalı araçlara ise ses çıkarma…

Ulaştırma Bakanı Adil Karaismailoğlu’nun CNN Türk’teki yabancı plakalı araçlarla ilgili açıklaması aynen şöyle;

“Yabancı plakalı araçlarla ilgili bir sıkıntımız var, doğrudur. Ama onu da çözdük. Gümrük kapılarında artık çıkarken onu çözüyoruz şu anda. O konuda Ticaret Bakanlığımızla da Gümrük Müdürlüğümüz ile de anlaştık. Bu araçlar geçtiği otoyol ücretini ödemeden ülkeden çıkamayacak. Tahsilat yapılacak, oradaki o eşitsizlik de ortadan kaldırılacak. Ekonomik kayıp olmayacak. Almış olduğu hizmetin bedelini tabi ki ödemek zorunda olduğu için o problemi çözmüş oluyoruz. Şu an sistem bazı kapılarda kuruldu, diğerlerinde de kurulmaya devam ediyor.”

Ulaştırma Bakanı ummadığı veya beklemediği yerden bir soruyla karşılanınca çelişkili cümleler kurmak durumunda kaldı. Sözlerinden henüz bu konuda ortada bir çözüm olmadığı anlaşılıyor. Çözümü de kendi bakanlığı değil, Ticaret Bakanlığı yapacakmış. Öyle anlıyoruz.

“Çözdük, çözüyoruz. Ticaret Bakanlığı ile anlaştık. Eşitsizlik ortadan kalkacak…” şeklindeki ifadeleri ise bu konuda iki bakanlık arasındaki tartışmaların bitmediğini gösteriyor. Dolayısıyla yabancı plakalı araçlar için bedava bir hizmeti daha Türkiye Cumhuriyeti önümüzdeki ay hizmete sokmuş olacak. Böylece sistem kurulana kadar herhalde yabancılar Çanakkale Köprüsü’nü de bedava kullanabilecekler.

Çanakkale Köprüsü’nün mühendislik firmaları G. Koreli şirketler; DL E&C ile SK ecoplant ve sahada işçiliğini yapan Türk şirketleri; Limak ile Yapı Merkezi, köprüden geçiş parasını ödeyen Türk vatandaşları, bedava kullananlar ise yabancı araçlar olacak. İyi bir kombinasyon. Ayrıca bizimkiler de bu köprüyle köprü yapmayı öğrenmiş duruma gelecekler.

Hayırlı olsun…