'Sabiha Gökçen'in ikinci pisti 2 yıldan önce bitmez'

Türkiye’de hava trafiğinin en yoğun ikinci meydanı Sabiha Gökçen Havalimanı’nda bir gün geçirdim. Hava ve kara tarafını meydan otoritesi HEAŞ yetkilileriyle dolaştım. Terminaldeki yoğunluğu, yeni özel yolcu salonlarını ve yolcuya kolaylıklar sağlayan bazı uygulamaları gözlemledim. Terminalde sanki COVİD-19 süreci hiç yaşanmamış gibi bir hava ile karşılaştım. Ayrıca yolcu profili de değişmeye başlamış. Özellikle salgın sürecinde havalimanında hizmete başlayan iki uluslararası marka, özel yolcu salonlarıyla (lounge) Plaza Premium ve gümrüksüz satış mağazalarıyla İsviçreli Dufry, Sabiha Gökçen Havalimanı’nın kalite ve konfor seviyesini yukarı çekmiş.

Ancak havalimanının dört gözle beklenen ikinci pisti için müjdeli haber veremeyeceğim. HEAŞ Genel Müdürü Hüseyin Sağlam, pistin hizmete girebilmesi için en iyi ihtimalin 2024 sonu olduğuna işaret etti. O da bir şartla; eğer hemen ihalesi yapılıp, işe başlanırsa...

Öte yandan Pegasus Havayollarının merkezi olarak bilinen Sabiha Gökçen’de artık Türk Hava Yollarının alt markası Anadolujet de öne çıkmaya başlamış. Pegasus’un havalimanındaki payı yüzde 55, Anadolujet yüzde 35, geriye kalan yüzde 20’lik dilimi ise yabancı havayolları paylaşıyor. Havalimanına çok sayıda network (uçuş ağı) sahibi, bayrak taşıyıcı havayolu; Emirates, Lufthansa, KLM gibi şirketler de uçmak için talepte bulunmaya devam ediyor.

Sabiha Gökçen'in, COVİD-19 sonrası Türkiye’de en hızlı toparlanan ikinci havalimanı olduğu notunu da düşeyim. Bu meydana halihazırda 44 farklı havayolu sefer yapıyor. Uçulan noktaların 39’u iç hat, 110’u dış hat. Sabiha'dan tam 49 ülkeye sefer düzenleniyor. Bu yılın ilk 5 ayında ise 12 milyona yakın yolcu ağırlanmış. Haziran ayında günlük uçak trafiği 600 seviyesine gelmiş.

Sabiha Gökçen Havalimanı’nın Savunma Sanayi Başkanlığı (SSB) adına sahibi konumunda olan, pist, apron, “Havalimanı Kurtarma ve Yangınla Mücadele” (ARFF) birimleriyle meydanın otorite şirketi Havaalanı İşletme ve Havacılık Endüstrileri A.Ş. (HEAŞ) Genel Müdürü Hüseyin Sağlam ile dolaştım, her iki pistini gezdim, gördüm. İnşaatı şu an durmuş olan ikinci pisti ve sorunlu tünel bölgesinin aktarılan dağ gibi hafriyatını da gördüm. Şu an hizmetteki tek piste inen, kalkan uçaklar eşliğinde de Sağlam'dan bilgiler aldım. Meydan detaylı bilgiler aktaran İşletme Müdürü Günay Bingöl, HEAŞ iştiraki VatanJet’in İşletme Direktörü Onur Yılmaz ve HEAŞ Kurumsal İletişim Direktörü Kader Bektaş da bizlere eşlik etti.

Sabiha Gökçen Havalimanı’nda önceki yıllar tek pist sebebiyle yaşanan sorunlar çözülmüş, yazın uçuşların iyice yoğunlaşacağı günlerde gece kısa süreli meydan kapanması için bakım/onarım programları hazırlanmış. HEAŞ’ın başında THY kökenli, yıllarını havacılığa vermiş yönetici ve ekibi olunca sorunlar da konuşulur olmaktan çıkmış. Tek pistten yapılan operasyonlar da literatüre girecek şekilde iyileştirilmiş. Meydan tıkır tıkır işler hale getirilmiş. Sabiha Gökçen’i bu konuma getiren Genel Müdür Hüseyin Sağlam’a yazın yoğun hava trafiğine ne kadar hazır olduklarını sordum:

“Her zaman olduğundan daha fazla hazırız. Çünkü pandemi etkisiyle operasyonumuzda 2 senedir gerileme olmuştu. Her ne kadar 2019’da yakaladığımız trafiğe ulaşamasak da ona en yakın ideallere ulaşmak hedefimiz. Zaten biz meydan işletmecisi olarak gerekli önlemlerimizi aldık. Terminal işletmecisi firmamız İSG, terminal içinde yaptığı düzenlemelerle her şeyi gayet iyi yöneteceğimizi biliyoruz. Ama takdir edersiniz ki halen tek pistle operasyon yapmaya devam ediyoruz. Terminalde aynı. Henüz ikinci pistimiz tamamlanmadığı için hedef koyamıyoruz. Şimdilik 2022 yazını son 3 yılın en iyisi olarak geçirmeye gayret ediyoruz.”

Sağlam’a tek pistle yaşanan sorunları da hatırlattım, şu cevabı aldım:

“Tek pistin bakım/onarımı için kapalılık geleneğimiz devam ediyor. Kışın haftanın 3 günü 5 saat, 4 gün 3 saat olarak gece kapalılık dönemini yaşadık. 15 mayıs itibarı ile her gün 3 saat kapalılığımız yine devam ediyor. Bu durum tek pistle operasyonun bir gereğidir. Sadece bakım onarım olarak değil, aydınlatma, yönlendirme, lastik izi çalışmaları ve boyama çalışmalarımız da gece yapılıyor, buna halen daha ihtiyacımız var. Çünkü yedek, ikinci pistimiz olmadığından buna mecburen ihtiyaç duyuyoruz. Ama bunun trafik akışı için bir sıkıntıya neden olacağını düşünmüyoruz. Planlarımız bu şekilde. Yaz geceleri lokal olarak 02.00-05.00 arasında meydanımız kapalıdır. Ama ihtiyaç halinde bunu notamla by-pass ediyoruz.”

Ve merak edilen soru; “İkinci pist ne zamana yetişir?” Hüseyin Sağlam’dan ne olabileceğine dair net bir cevap aldım. Merak edenler de aydınlansın.

“Ben burada yönetime geldiğim zaman ikinci pist inşaatı için yapılan karayolları tünelinden birinin kemerinde çatlak oluşmuş ve tabanında da çökme oluşmuştu. Bunun tadilatı 3-4 ay sürdü. 2020’ni sonunda bu tadilat bitmesine rağmen daha sonra Boğaziçi ve İTÜ’den bilirkişilerin verdiği raporla mevcut tünelin güçlendirilmesi ihtiyacı ortaya çıktı. Dolayısıyla pistin yeniden ihale edilme süreci başladı. Onun şartnamesinin hazırlanması ve ihaleye çıkılması geçtiğimiz yılın haziran ayında tamamlanmıştı. Ve yer teslimi de yapılmıştı. Yüklenici de işe başlamıştı, fakat daha sonra bir itiraz nedeniyle proje durdu ve hatta tasfiye edildi. Şimdi yeniden şartname hazırlanıyor. Yeniden ihaleye çıkılacak. Mevcut şartnamede güçlendirmenin 550 gün süreceği öngörülmüştü. Bunları da dikkate alarak bugün ihale yapılsa pistin neticelenmesini en az 2 yıl diye öngörüyorum. 2024’ün sonunu bulabilir diye tahmin ediyorum.”

Sabiha Gökçen Havalimanı’nın hava trafik kontrol hizmetleri Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) tarafından veriliyor. DHMİ'nin hava trafik kontrol birimleri mevcut teknik detaylarla pistin saatlik kapasitesini 24 iniş, 24 kalkış olmak üzere toplam 48 uçak olarak belirlenmiş. Ama üzerinde çalışılırsa saatlik kapasite tam olarak uygulanabilir, hatta biraz daha yukarıda çekilebilir. Çünkü şu an kapasite 40 uçak üzerinden gerçekleşiyor. Atatürk Havalimanı’nda bir dönem yabancı uzmanların danışmanlığında trafik düzenlemesi yapılarak kapasite artırılmıştı. Burası için de benzer bir duruma ihtiyaç var…

ISG / Malezya Airport da atılımda

Havalimanı’nın terminali yani yolcuyla ilişkiler bölümünün işletmecisi Malaysia Airports Holdings Berhad. Malezya Airport, yurtdışında 5 olmak üzere toplam 39 havalimanı işletiyor. Konumu da Malezya’nın DHMİ'si şeklinde tanımlamak mümkün. İstanbul Sabiha Gökçen (ISG) markasıyla da Sabiha Gökçen Havalimanı’nın terminalini işletiyorlar. Havalimanına kadar gitmişken ISG CEO’su Berk Albayrak, ISG Airport Hotel Genel Müdürü Emrah Şensoy ve ISG Üs Yönetim (ED) Ofis Direktörü Aslıhan Güven Bedier ile de öğle yemeğinde sohbet ettik. Terminale iki uluslararası marka kazandırmışlar. Sadakat programları ve başka yenilikleri de var. Önümüzdeki günlerde ISG’yi ve terminali daha detayla anlatacağım.

İki iyi marka algıyı değiştirmiş

Havalimanında pandemiyle birlikte iki önemli uluslararası şirket hizmet vermeye başlamış. Eylül 2020’den beri gümrüksüz mağazaların işletmesini üstlenen İsviçreli Dufry ve havalimanlarında sadakat programlarıyla bilinen, karşılama, uğurlama, hızlı geçiş ve özel yolcu salonu hizmetleriyle küresel ölçekte tanınan Hong Kong merkezli Plaza Premium. İki şirket havalimanındaki hizmet kalitesine ve konforuna ciddi anlamda katkı sunmuş. Değişimi başlatmış. Havalimanı sınıf atlamış. Plaza Premium Avrupa Satış Direktörü Yasemin Akçay ile lounge’ları dolaştım. TAV Havalimanları Holding okulunda yetişmiş Akçay, Sabiha Gökçen'in yıllardır ihmal ettiği açığını profesyonel bir dokunuşla kapatmakla kalmamış, çıtayı bayağı yukarı çekmiş. Lounge'ların iç mekan tasarımları harika olmuş. Dinlenmek, çalışmak ve kısa süreli olarak birileriyle buluşmak için güzel bir mekan tasarlanmış. İkramları ise umduğumun ötesindeydi. ’ Sözü Yasemin Akçay bırakıyorum;

“Plaza Premium olarak 2 dış hatlarda, bir de iç hatlarda olmak üzere Sabiha Gökçen’de 3 adet lounge işletiyoruz. Bunun yanı sıra yolcu deneyimi olarak hızlı geçiş hizmeti yürütmekteyiz. Pasaport kontuarlarından ya da terminal ana kapısından hızlı geçişleri sağlıyoruz. Geliş katında da ayrı bir pasaport kontuarımız mevcut. Bunun haricinde özel yolcu karşılama uğurlama hizmetimiz söz konusu. Bir hostes ve bagaj taşıyıcı görevli eşliğinde havalimanı içerisindeki tüm süreçlerinizi hızlı, konforlu hale getirmek ve stressiz seyahat etmenizi sağlamak bizim amaçlarımızdan. Plaza Premium Grup Hong Kong menşeli bir firma. 35’ten fazla ülkede 70’ten fazla havalimanında hizmet veriyoruz. Ana hizmet konumuz lounge işletmeciliği, ama airport hotel, airport restoran, airport welnes, fast track (hızlı geçiş), meet and great (karşılama-uğurlama) gibi hizmet yelpazemiz var. 1 Ocak 2021’de buradan Türkiye’ye ilk girişi yaptık. Sabiha Gökçen’e gurup olarak çok değer veriyoruz.”

Sabiha Gökçen Havalimanı’ndan seyahat ederken bu yazdıklarımı dikkate alarak etrafa bir kez daha göz atın. İyi uçuşlar.