Yolcular uçakta neden alkış tutar?

Uçakta alkışlama hadisesinin ne zaman yaşandığı bilinmiyor. Fakat halen daha Anadolu’nun bazı şehirlerine Türk Hava Yolları, Pegasus veya diğer şirketlere ait uçaklar piste teker koyduğunda yolcular alkışlayarak seyahati sonlandırır. Bu alkış, teşekkür kabilinden “sağ salim yolculuğu bitirdik” anlamı taşır.

Ancak bir makalede, Kasım 1948 yılında American Airlines uçağının inişi sırasında alkış gerçekleştiğine vurgu yapılıyor. Hadise şöyle gerçekleşiyor; American Airlines uçağının alçalma esnasında iniş takımlarında bir sorun yaşanıyor. Pilotlar durumu anonsla yolculara bildiriyor. Yolcularda panik ve endişe meydana geliyor. Fakat pilotlar bu inişi emniyetli bir şekilde yapabileceklerini öngörüyorlar ve kuleden iniş izni istiyorlar. Uçak Cincinati Havalimanı’na sorunsuz şekilde teker koyuyor. Yolcular da alkışlayarak kokpit ve kabin ekibini tebrik ediyor. Havacılık tarihinde yolcu uçağındaki en eski alkışlamanın bu şekilde cereyan ettiği biliniyor.

Ayrıca 1980’li yıllarda ticari uçuşlar hız kazanınca en çok alkışlama hadisesinin de bu yıllarda yaşanıyor. Bu dönemlerde uçakların dünyanın en güvenli ulaşım aracı olduğu yolculara tam olarak anlatılamamıştı. Yolcular, uçak sağ salim varış noktasına teker koyunca ister istemez alkış kopuyordu. Beden dili uzmanları da uçuş korkusu olan yolcuların, vücudun verdiği bir tepkiyle istemeden alkış yaptıkları ve diğer yolcuların da onlara katıldığı konusunda hem fikir oldular.

Alkışlama hadisesi günümüze kadar geldi. Sık uçan yolcular herhangi bir durumda alkışa katılmazlarken, fazla uçmayanlar alkışlayanların başında geliyor. Ancak sık uçanlarında önemli anlarda diğer yolculara katıldıklarını söylemekte fayda var. Konumuz bu hafta alkış, alkışlama veya alkış tutma. Yolcuların uçak içinde hangi durumlarda alkış tuttuklarına bir göz atacağız.

Tespit ettiğim 7 husus var. Yani yolcuların uçakta alkışladıkları 7 hadise söz konusu…

Yolcuların çoğu uçuşunu nasıl gerçekleştiğini detaylı bilmez. Bilenler özellikle de havacılıkla yakın temasta olan yolcular da alkışlamaya pek katılmazlar. Ancak yolcuların büyük çoğunluğu, uçak rahat bir şekilde piste teker koyduğunda bazı endişelerinden ve korkularından sıyrılırlar ve çoğunlukla da gayri ihtiyari olarak alkış tutarlar. Pilotlar uçağı piste yolcuya hiç hissettirmeden, sarsmadan indirdiği zaman yolcular alkışlamaya başlar. Tam tersi bir durumda ise uçuşta stresli bir şey yaşanmadıysa genelde alkış duymazsınız.

Pilotların özel günlerde yaptıkları anlamlı anonslarda yolcular tarafından alkışlanır. Mesela bizim ülkemizdeki 23 Nisan, 19 Mayıs, 29 Ekim, 30 Ağustos gibi önemli günlerde pilotlar bugünün anlamını ve önemi belirten bir konuşma yaparlar. Bu konuşma uçakta bulunan herkesin anlaması için Türkçe ve İngilizce olarak yapılır. Bu anonsun bitişinde duygulanan yolcular kokpit ve kabin ekibini alkışlayarak duygusal anlar yaşarlar. Türkçe anons bitişinde alkış kopar ve İngilizce anons biraz daha geç yapılır.

27 Eylül’de İstanbul’dan Şikago’ya giden THY’nin TK185 sefer sayılı uçağında bir doğum gerçekleşti. İstanbul’dan eşiyle seyahat eden Faslı hamile yolcunun, yerden yaklaşık 10 bin metre yükseklikte, okyanus üzerinde doğum sancıları başladı. Kabin ekibi durumu kaptan pilota bildirdi ve uçakta doktor anonsu yapıldı. Uçakta bulunan beyin cerrahı, kabin ekibince uçağın arka bölümünde sakin bir yere alınan kadının doğum yapmasına yardımcı oldu. Göbek kordonu kabin amiri Gülderen Doğu tarafından kesilen bebeğe babası, Almahtı ismini verdi. Başarılı bir doğum sonrası yolcular, kokpit, kabin ekibi ve onlara yardımcı olan doktoru alkışladılar.

Temmuz 2021’de İstanbul-Denizli seferi yapan uçakta, görevli kabin memuru kız arkadaşına 30 bin fit yükseklikte evlenme teklifi yapmasıyla gündeme gelmişti. Onlarca yolcunun arasında hostes sevgilisine evlenme teklifi eden adam, “evet” cevabı alınca yolcular tarafından dakikalarca alkışlandı. Yolculardan biri, “Düğüne bu uçaktaki herkesi davet etmezseniz büyük arıza çıkar” diye bağırınca da alkış, yerini kahkahalara bırakmıştı. Her şeyden haberdar olan, ancak son ana kadar sessizliğini koruyan kaptan, “evet” yanıtı sonrası genç çifti tebrik etti. Denizli Çardak Havaalanı’na inen yolcularda böylece havada ilginç bir anı yaşamış oldu.

Geçtiğimiz hafta Arjantin ile Fransa, Katar’da düzenlenen 2022 FIFA Dünya Kupası finalinde Lusail Stadı’nda karşı karşıya geldi. Karşılaşmanın oynandığı sıralarda TK15 sefer koduyla havada olan İstanbul – Buenos Aires seferinde, Türk Hava Yolları uçak içi eğlence sistemi ayrıcalığıyla canlı final maçı heyecanı yaşandı. Karşılaşma öncesi seferin kaptan pilotu Çetin Siyah, “Değerli misafirlerimiz, Arjantin – Fransa arasında oynanacak olan Dünya Kupası final maçı heyecanını uçak içi eğlence sistemi ayrıcalığıyla canlı olarak takip edebileceksiniz. Türk Hava Yolları ailesi olarak sizlere bu ayrıcalığı sunmaktan mutluluk duyduğumuzu ifade etmek isterim. Bol gollü ve keyifli bir maç izlemenizi temenni ederim. İyi uçuşlar’’ anonsunu yaptı. Maçın sonucunda Arjantin penaltılarla galip gelince uçakta büyük sevinç yaşandı, alkış tufanı koptu. Hatta Arjantinli yolcular elleri şişinceye dek alkış tuttu.

Salgın sebebiyle son yıllarda birçok havayolu tahliye uçuşları icra etti. Bu uçuşlar ilk olarak COVİD-19 tahliye uçuşları kapsamında gerçekleşti. Salgının yaygın olduğu ve ağır geçirilen ülkelerdeki yabancılar kendi ülkelerine dönmek istedi. Devletleri tarafından gönderilen uçaklarla ülkelerine dönenlerin mutluluğu, uçak ülkeye inince alkışlara sebep oldu. Bunun yanı sıra Ukrayna-Rusya arasındaki savaştan kaçmak isteyen yabancılar içinde tahliye uçuşları yapıldı. Bu uçuşlarda da aynı salgın dönemindeki tahliye uçuşlarında olduğu gibi vatanına kavuşanlar uçağın inişinde alkış tuttular.

Havayollarının kuruluş günleri önemlidir. Pilotlar bu durumu anons ederlerse yolcular da alkışlar. Ayrıca havayolları tarihi bir uçuş icra ettiğinde, yeni bir hat açılışında, bir şehre ilk sefer yapıldığında da yolcular uçakta alkışla bu özel güne olan ilgilerini ortaya koyarlar. Bazen bir havayolunun filosuna yeni bir uçak katıldığında eğer pilotlar bu durumdan yolcuları haberdar ederlerse yine uçakta alkış tufanı kopar. Ayrıca gazeteci olarak ben de uçakta epeyce alkış tutmuş biriyim. Ancak benim alkışlarım yolculardan daha farklıydı. Gökyüzüyle tanıştırılan yeni model uçakların tanıtımlarına çeşitli ülkelerden medya mensuplarıyla katıldığımda alkış hadisesiyle çok karşılaştım. “Tebrikler, başarılar ve iyi uçuşlar” anlamında ben de uçak içinde çok sayıda alkış tutmuş birisiyim. Mutlaka her havayolu yolcusunun da böyle bir alkış anısı olduğunu düşünüyorum.

İyi uçuşlar…