Siyasi partilerin kronik sorunları

Çok sayıda siyasi parti kuruluyor. Farklı görüşte, farklı kulvarlarda seçmenin karşısına yeni bir parti olarak çıkıyorlar.

Bu partilerin çoğunu yakından takip ediyorum, programlarını okuyorum, liderleriyle, kurucularıyla görüşüyorum.

Türkiye’de siyasi partilerin kronik sorunları var. Bunları çözebilen partilerin halktan ilgi göreceğine ve uzun süreli yaşayacağına inanıyorum.

Bu aynı zamanda ülke için de önemli bir sorun. Neticede bu partiler ülkeyi yönetecek.

Benim tespitlerim şunlardır.

PARTİ İÇİ DEMOKRASİ SORUNU

Her siyasi oluşum, parti içi demokrasiden bahseder ancak gerçekte çoğunda yoktur. Genel başkanların, yardımcılarının, genel merkezin partide bir hakimiyeti vardır ve pek de demokrat sayılmazlar.

Parti içi özgürlük ortamını kurumsal yapılara bağlayan parti başarılı olur.

TEK ADAMLIK SORUNU

Siyasi partilerin en önemli sorunlarından biri, genel başkanların bir süre sonra tek adam olarak partinin önüne geçmesidir.

Bir siyasi partide genel başkanın tek adam olmasını önleyecek kurallar ve kurumlar oluşturan, bunu katı biçimde uygulayan parti, bu sorunu gerçek anlamda çözer. Aksi takdirde tüm partiler tek adamlık krizini yaşar.

SİYASET YAPMA YOLUNUN TIKALI OLMASI

Herhangi bir şehirde, herhangi biri kendine güveniyorsa ve siyaset yapmak istiyorsa bunun önü genelde kapalıdır.

Tanıdık olmadan, parti genel merkezinde birine dayanmadan bir kişinin milletvekili olması, belediye başkanı olması neredeyse mümkün değildir. Ne kadar yeteneği ve liyakati ne olursa olsun, bu değişmez.

Parti genel başkanının ya da genel merkezin dayattığı değil de, halkın istediği birinin siyasette seçilme sorunu, çok ciddi komplikasyonlara neden oluyor. Bunu temennilere değil, kurallara ve kurumlara bağlayan parti sorunu aşar.

YOZLAŞMA VE ETİK EROZYONU ÖNLEME SORUNU

Siyasi partiler neticede çıkar amaçlı kurulan organizasyonlardır. Zaman içinde etik olarak erozyona uğrarlar ve güç kazandıkça yozlaşma yaşarlar. Bunun önüne geçmek çok zordur.

Elbette tüm partiler buna karşı olduklarını söyler. Ancak yozlaşma, torpil, kişisel çıkar ve etik değerlerin kaybını önlemek için ciddi kurumsal önlemler, sıkı kurallar ve güçlü denetim mekanizmaları üreten parti çok azdır.

Bunu gerçekleştirmek için çok önemli yapısal ciddi atan partiler uzun süre ayakta kalır.

DOĞRU SİYASAL İLETİŞİM KURMA

Siyasi partilerin en önemli sorunlarından biri doğru siyasal iletişim dili kuramamaktır.

Kural şudur: Bir profesör, bir memur, bir köylü ve bir işçi yan yana oturacak. Sizin anlattığınız politikalarınızı hepsi aynı netlikte anlayacak.

Bu ortak dili kuramayan partiler ya da liderleri, toplumun genelinden kabul göremezler.

‘Toplumun nabzını yakalamak’ ya da ‘milletin dilinden anlamak’ doğru siyasal iletişim kurgusuyla mümkün olabilir. Bunu yapamayan kaybeder.

ZAMANIN RUHUNU, MİLLETİN DERDİNİ YAKALAMA SORUNU

Partiler kuruldukları döneme dair sorunları ve toplumsal verileri merkeze alarak programlarını oluştururlar.

Ancak bunlar zamanla değişebilir ya da yenileri eklenebilir.

Bir siyasi parti, kendini değişen zamanın ruhuna, milletin farklılaşan sorunlarına göre revize etmezse, başarılı olamaz.

Genellikle ideolojik saplantıları olan partiler bu sorunu aşamazlar. Ancak tüm partiler yenilikçi ve reformcu değilse kemikleşir, esnekliğini kaybeder ve sonra da yok olurlar.

Bu saydıklarım mevcut partilerde bir temenni, parti programlarında bir metin olarak genelde vardır. Hangi siyasi parti liderine ya da yöneticisine sorarsınız sorun, 'bunlar bizde yok' derler.

İşin aslı öyle değildir.

Kuralları, sistemi ve kurumları yazılı olarak programına koyan, bunu da düzenli işleten parti var mı yok mu, siz ona bakın.