Ötekine kim hangi oranda oy verir?
Seçimin son haftasına bugün itibarıyla giriliyor; 7 gün sonra sandık gelecek…
Bu seçimde yaşanan ittifak ve buna dayalı aday belirleme süreçlerinin yanında, dikkat çeken ilklerden biri de sahaya liderlerin erken çıkmasıydı…
Neredeyse 40 gündür alanlarda söylenmedik söz, sergilenmedik propaganda modeli kalmadı.
Liderler söylemleri ve adayları aracılığıyla ötekinden alabileceğini aldı, geriye sadece kararsızlar kaldı.
Anadolu’nun bu seçimde her bölgesini gezdim; tespitim şu ki kararsızlardan çok, sandığa gitmeme eğiliminde olan var.
Hatta bu eğilimi sergileyen oranı geçmiş seçimlere göre oldukça yüksek…
Ya partisinin yönetimine kızıyor veya ittifakla belirlenen aday tespit sürecine tepki gösteriyor ya da bütünleşik şehir uygulamasından dolayı yeteri oranda hizmet alamamasından yakınıyor.
Öteki partiye de oy vermeye eli gitmediği için sandığa gitmeme tavrı sergiliyor.
Kalan bir hafta tutumu değişir mi bilmem; ancak liderlerin son günlerdeki mesajların ağırlıklı bölümünün seçmeni sandığa götürme üzerine kurulu olması, partilerin de bu konuyu öncelediğinin göstergesi…
KARARSIZLARIN DURUMU
Çünkü sandığa gidecek seçmenin konsolidasyonu, büyük ölçüde tamamlanmışa benziyor.
Sandığa gideceğini, ancak yerel seçimin kendi dinamikleri nedeniyle kime oy vereceğini bilmediğini söyleyen geçen seçimden çok daha fazlasına 18 büyükşehirdeki nabız yoklamamda rastlamadım.
Ancak burada dikkat çeken, kararını vermiş gibi görünen veya sorduğumuzda kime oy vereceğini söyleyen seçmenin davranışının sandık başında aynı olup olmayacağı…
Nedeni de uzun yıllardır partisi dışında başka bir yere oy vermemiş seçmenin sandık başında aynı tutumu sürdürüp sürdürmeyeceği…
Özellikle de ister muhafazakar, ister tutucu diye adlandırın, seçmen açısından bu deneyimi hangi oranda başaracağı…
Çünkü bundan önceki seçimlerde de ittifak vardı ancak seçmen kendi partisinin üzerine oy basabiliyordu; hatta ikisinin arasına bastığı oy da ittifaka verilmiş sayılıyordu.
Dolayısıyla yine partisine oy verebildiği için de ittifakı sorun görmüyordu.
PUSULADA AMBLEMİ GÖRMEZSE
Ancak şimdi, oy verme şekli ve yerel seçimin kendi özelliği nedeniyle farklılaştı.
Bazı seçmenler ilçesinde, ilinde veya büyükşehirde oy verirken partisinin amblemini pusula üzerinde göremeyecek…
Asıl önemlisi, kendisinden olmayan çok beğendiği belediye başkan adayına oy verirken göstereceği davranış önem kazanacak.
Beğenisinden dolayı ötekine oy vermek için gittiği sandıkta mührü basarken, kararlılığını koruyup korumayacağı da bu seçimde önem arz edecek.
CAZİBE YANLILIĞI
Nitekim geçmişte de bu sütundan aktardım; benzer iki olay akademik çalışma konusu oldu.
Biri, 1982 California Valilik seçiminde, Afro-Amerikan aday Tom Bradley’e oy vereceğini söyleyen, hatta düşünce anketlerinde bunu yüksek oranlı beyan eden seçmen, sandık başında kararından vazgeçip, beyaz aday George Deukmajian’a oyunu verdi.
Bradley az farkla kaybetti, adına atfedilen araştırmada akademisyenler seçmen tutumunu, “Suskunluk Sarmalı” kuramı modellerinden “Cazibe Yanlılığına”; yani asıl niyetini gizleyip, “Ben de oy verebilirim” oyununu oynamasına bağladı.
UTANGAÇ SEÇMEN TAVRI
İkincisi ise 1992 yılında Birleşik Krallık’ta yaşandı Thatcher’ın tutumu dolayısıyla Muhafazakar Parti’ye düşünce anketlerinde oy vermeyeceğini, İşçi Partisi’ni tercih edeceğini söyleyen seçmen, sandıkta partisinden vazgeçmedi.
Thatcher, %7,6 oy farkıyla sandıktan birinci çıktı.
İşçi Partisi’nin seçimi kazanacağını sanan araştırma şirketleri yanılınca, bizdeki gibi yapmadı, akademisyenlerle nedenini araştırdı.
Sonunda bunu muhafazakar seçmenin tutumuna bağladı; adına da “Utangaç Muhafazakar Seçmen Etmeni” koydu.
Muhafazakâr, tutucu seçmenin ne olursa olsun partisinden vazgeçmediğini, vermeyeceğini söylese de son tahlilde götürüp oyunu attığını belirtti.
Bu seçimde iki efekt yine işler mi bilinmez ama sandığın kaderinde bu kez kararsız seçmenin etkisi önemli olacak…
