Ara seçim!..
SİYASET gelecek okumasını bir süredir HDP’lilerin dokunulmazlıklarının kalkması ve milletvekilliklerinin düşmesine odakladı.
Kobani olayları nedeniyle yeniden başlatılan soruşturma kapsamında 7 milletvekili hakkında fezleke hazırlanması dikkatlerin odaklanmasındaki en önemli neden.
Gerekçeleri de bunun sandığı tetikleyeceği…
Şöyle ki…
TBMM’de fezlekeler üzerinde bir grup milletvekili ile sohbet ederken, CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, şu soruyu yöneltti:
“İktidar partisi seçim mi istiyor? Eğer öyle ise bize düğün bayram… AK Parti’den 4 bakandan boşalan milletvekilliklerini alırız; Millet İttifakı’nın ne olduğunu bir daha görürler…”
Özel’in üzerinde durduğu, fezlekesi hazırlanan 7 milletvekilinin üyeliğinin de düşmesi halinde, Anayasa gereği bunun ara seçimin önünü açacak süreci başlatacak olması.
Çünkü şu an vefat, bakanlık ve belediye başkanlığı nedeniyle ayrılmalar ile milletvekilliğinin düşürülmesi nedenleriyle TBMM üye sayısında 14 eksilme oldu.
Eğer 7 milletvekili hakkındaki fezleke gelir ve dokunulmazlık ile birlikte onların da vekilliklerinin düşürülmesinin önü açılırsa, TBMM’nin eksik sandalye sayısı 21’e çıkacak.
ÜÇ AYDA ARA SEÇİME GİDİLİR
Tartışma da işte bu noktada başlıyor.
Anayasa’nın TBMM seçimlerinin geriye bırakılması ve ara seçimlerine ilişkin 78’inci maddesi aynen şu hükmü taşıyor:
“Boşalan üyeliklerin sayısı, üye tamsayısının yüzde beşini bulduğu hallerde, ara seçimlerin üç ay içinde yapılmasına karar verilir…”
Bu sayı 30 milletvekiline denk düşüyor.
Dolayısıyla boş bulunan 14 sandalyeye 7 daha eklenerek 21’e çıkması ara seçimi de tetikleyen faktör oluşturacak.
HDP’den ihraç edilen Mardin Milletvekili Tuma Çelik’in vekilliğinin dokunulmazlığı bir suçla ilgili TBMM Genel Kurul'da kalktı.
Çelik’in yargılama sonrası Milletvekilliğinin düşmesi için de Anayasa’nın 84’üncü maddesine göre üye tam sayısının salt çoğunluğuna da ihtiyaç yok; Genel Kurul’da karar yeter sayısında milletvekili bulunması ve yarısından bir fazlasının kabul oyu vermesi yeterli.
HDP de sahiplenmediği için Çelik’in vekilliğinin düşme ihtimali yüksek.
Bu durumda boş sandalye sayısı 22’ye çıkacak.
Geriye 8 milletvekili kalacak…
HDP’DEN 8 DAHA İSTİFA EDERSE
Tartışma da tam bu noktada başlıyor.
HDP’den 8 milletvekili daha istifa ederse ne olur?
Yine Anayasa’nın 84’üncü maddesine göre istifanın geçerli olduğu TBMM Başkanlık Divanı tarafından tespit edilirse Genel Kurul’da bulunan milletvekillerinin bir fazlasının oyu yeterli.
Nitelikli çoğunluk veya üye tam sayısının salt çoğunluğu gibi bir sayı da aranmıyor; gizli oylama da istenmiyor.
Böyle bir durumda Cumhur İttifakı bileşenleri AK Parti ve MHP’nin HDP’lilerin istifasına karşı çıkması beklenmez.
CHP Grup Başkanvekili Özel’e “HDP’lilerin istifa kararına siz evet oyu verir misiniz?” diye sordum, kesin bir “Tam kadro ‘evet’ deriz” yanıtı aldım.
Ancak burada Anayasa’nın 78’inci maddesinin bir engeli var; o da “genel seçimden 30 ay geçmedikçe ara seçime gidilemeyeceğine” yönelik hükmü.
OCAK’TAN SONRA 3 AY
Bu durumda genel seçim Haziran 2018’de yapıldığı için henüz üzerinden 27 ay geçti, 3 ay daha gerekiyor.
Ara seçim hesabını yapanlar da HDP’nin 7 milletvekilinin dokunulmazlık dosyasının ele alınması ve davaların sonlanmasının üç ay alacağını öngörüyor.
Bu hesapta 2 milletvekilinin üyeliklerinin düşmesinde yaşanan sürecin de 3 ay aldığına vurgu yapılıyor.
Bu da demektir ki Ocak ayından itibaren ara seçim sürecinin başlama olasılığı var.
Eğer ki ara seçime gidilirse sandığın kurulacağı yerler belli; bakanlık için milletvekilliğinden ayrılan 4 isim var:
Süleyman Soylu (İstanbul AK Parti), Mevlüt Çavuşoğlu (Antalya AK Parti), Berat Albayrak (İstanbul AK Parti) ve Abdülhamit Gül (Gaziantep AK Parti)
Belediye başkanı seçildiği için de 5 milletvekilinin üyeliği düştü:
Fatma Kaplan Hürriyet (Kocaeli CHP), Tanju Özcan (CHP Bolu), Bedia Gökçe Ercan (HDP Van), Ayhan Bilgen (Kars HDP), Adnan Selçuk Mızraklı (Diyarbakır HDP),
CHP Edirne Milletvekili Erdin Bircan ile Denizli Milletvekili Kazım Arslan ise vefat etti.
HDP’den Musa Farisoğulları (Diyarbakır HDP) ile Leyla Güven (Hakkari HDP) hakkındaki fezlekeler de okunarak vekilliklerinin düşmesi sağlandı.
Aynı dönem milletvekilliği düşen Enis Berberoğlu hakkında da Anayasa Mahkemesi hak ihlaline uğradığı kararı verdi, gerekçeli kararını bekliyor. Geri dönüş sürecinin nasıl işleyeceği henüz bilinmiyor.
HDP’NİN 7’SİNE 8 DAHA GELİRSE
Ancak HDP’den Pervin Buldan (İstanbul), Hüda Kaya (İstanbul) Hakkı Saruhan Oluç (İstanbul), Meral Danış Beştaş (Siirt), Sezai Temelli (Van), Serpil Kemalbay (İzmir), Garo Paylan’ın (Diyarbakır) dokunulmazlığının kaldırılması ve milletvekilliklerinin düşmesi söz konusu olursa, muhalefet kulisinde ara seçim sürecinin başlatılmasının kaçınılmaz olduğuna vurgu yapılıyor.
HDP’den 8 veya 9 milletvekilinin istifa ile buna katılması halinde kaçınılmaz Ocak ayından sonra 3 ay içinde, yani 2021 Nisan’ında ara seçime gitmek zaruri olacak.
Bunu engellemenin tek yolu var, o da yine Anayasa’ya göre seçime bir yıl kala boşalan sandalye sayısının 30 vekile ulaşılmış olması; ancak bu durumda ara seçimden vazgeçilebiliyor.
Yani 2022 Haziran’ından sonra yapılamaz.
Böyle bir dönemde, yani 2021 Nisan’ında ara seçim kimin işine yarar?
Özellikle de boş sandalyelerin Berberoğlu ile birlikte 6 sandık İstanbul’da ve diğerlerinin de ağırlıklı olarak HDP’nin etkin ve güçlü olduğu bölgelerde bulunduğu dikkate alınırsa.
Buna bir de yine güçlü oldukları yerlerden vekillerin istifa etmeleri eklenirse seçim sonucunun tartışması da başka yöne kayar.
Ara seçim TBMM’nin bugüne kadar sık başvurduğu bir yöntem olmadı, üye sayısında da ara seçimi gerektirecek boyutta eksilme olmadı.
BİR KEZ ÖZAL GİTTİ, O DA PİŞMAN OLDU…
1980 darbesinden sonra sadece bir kez 1986’da 10 ilde 11 milletvekilliği için ara seçime gidildi.
ANAP 11 milletvekilinden 6’sını geri almış olsa da DYP Genel Başkanı Hüsamettin Cindoruk’un arasında bulunduğu 4 ismi, SHP de lideri Erdal İnönü’yü parlamentoya soktu.
ANAP’ın oyları da %32’ye geriledi, bu 1987 genel seçimi için ANAP açısından olumlu bir gelişmenin kapısını aralamadı.
Dönemin ANAP lideri Turgut Özal, ara seçimin kendileri için ne büyük hata olduğunu sonrasında hep tekrarladı.
Bu kez olur mu derseniz; muhalefet hesabını bunun üzerine kurmaya başlamış…
Muhalefet buradan kârlı çıkacağını hesap ediyor olabilir.
Ancak diğer muhalefet partileri de aynı yerde seçime girecek.
İttifak ara secimde nasıl oluşacak?
Bunun da muhalefet açısından zorluğu ortada...
