Virüsün Güney Afrika mutandı korkutuyor...

HER ne kadar koronavirüsün İngiltere’deki mutandı daha bilinir olsa da bilim insanlarını asıl korkutan Covid-19’un Güney Afrika’daki mutasyonu...

Nedeni de bu yeni mutand virüsün bazı aşıların önleyici etkisini aşabiliyor olması.

Çünkü aşı yaptıranların, güncellenmiş aşılardan ile bir daha olması gerekiyor...

Bu toplumunun en iyisinin dahi toplumun %25-30’unu aşılamış ülkeler için bile süreci başa sarmak demek...

Güney Afrika’da ortaya çıkan yeni virüs mutasyonu, engelleri aşıp vücuda girmeyi başarıyor; mRNA veya mDNA aşılarındaki mevcut durum virüsü bloke edilemiyor.

Bu da çoğu bilim insanı ve hükümetleri, İngiltere’de ortaya çıkan ve B.1.17 adı verilen hızı yüksek mutand virüsten çok daha sıkıntılı yeni bir potansiyel tehditle yüz yüze bırakıyor.

DSÖ’NÜN G.AFRİKA TELAŞI

Nitekim 12 Ocak’ta Dünya Sağlık Örgütü yüzlerce araştırmacı ile yeni mutasyon dalgasının ortaya çıkardığı bilimsel soruları tartışmış.

İki gün sonra, 14 Ocak’ta da Birleşmiş Milletler Acil Durum Komitesi toplanıp, mutasyonların izlenmesine yardımcı olmak amacıyla, daha fazla verinin toplanması için çaba gösterilmesi çağrısında bulundu.

Saygın araştırmaların ve makalelerin yer alabildiği Science dergisinde önceki gün okuduğum makaleye göre, yayılmasının önlenmesi de bu aşı güncellenmedikçe olası değil.

Science Dergisi’ndeki bilgiler bununla da kalmıyor, İngiltere’de ortaya çıkan ve hızı yüksek olan virüs mutasyonu ile ilgili de önemli bir veriyi paylaşıyor.

İngiltere’de ortaya çıkan mutand virüsün Mart ayında Amerika’daki salgında baskın virüs haline gelebileceğine yönelik bilgiyi aktarıyor.

Buna ilişkin ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’nin yayınladığı modellemeye atıf yapıyor.

Anladığım şu ki Güney Afrika’da yeni ortaya çıkan mutand virüse karşı mRNA ve mDNA odaklı üretilen aşıların güncellemeye ihtiyacı var...

BAĞIŞIKLIĞI 10 KAT AZALTIYOR

Bir de çok daha fazla korunmaya...

Nitekim Türkiye de gelişme üzerine 16 Ocak’tan itibaren Güney Afrika ve Portekiz’den yapılan uçuşları durdurdu.

Pasaportunda Güney Afrika’ya gittiğini gösterir damga bulunanların da ülkeye geldikleri andan itibaren 15 gün karantinaya alınmasına karar verdi...

Çünkü bazı kişiler, Güney Afrika’dan çıkıp Dubai’de aktarma yaptırdıktan sonra ülkeye giriş yaparak karantinadan kurtulabiliyordu.

BLOKEYİ 10 KAT AZALTIYOR

Endişe, hatta korkuya sevk eden neden ise laboratuvar deneylerinde kanıtlanan durum.

Bun göre E484K ve K417N adı verilen iki mutasyon geçirmiş koronavirüs, vücuttaki antikor direncini 10 kat azaltıyor.

Yani insan bedeninde aşı sonrası virüse karşı geliştirdiği bağışıklık blokesini 10 kat azalması anlamına geliyor.

YENİDEN AŞILANMALI

Türkiye’deki aşı çalışmasını yürüten Prof. Dr. Serhat Ünal, Güney Afrika’da görülen mutand virüsün kendilerini de endişelendirdiğini belirtti.

Prof. Dr. Ünal, bunun kendilerini de ciddi oranda endişelendirdiğini belirtip ekledi:

“Güney Afrika’da görülen mutand koronavirüsün, bazı aşıların etkisinden kaçabilme ihtimali olduğuna dönük güçlü veriler var. Bu da bazı aşıların güncellenip bir daha aşı yapılmasının zorunlu hale geleceğini gösteriyor. Çünkü virüse karşı 1/80’de etkili olabilirken, bu yeni virüsü ancak 1/8’de durdurabiliyor.”

Sözlerinin ne anlama geldiğini biraz açmasını istedim, herkesin anlayabileceği boyutta basitleştirerek anlattı:

“Bir virüse karşı etkisini ölçmek için virüs sürünümü alınır ve laboratuvardaki hücre kültüründe şuşu üretilir, aşıdan da bir o kadar kültür alır ve ona uygulanır. Sonra onu yarı oranında sulandırarak, yani ½, ¼, 1/8, 1/16 ... 1/32 oranda sulandırarak devam eder. Görür ki bir seviyeye kadar etkili oluyor. Aynı testi bu kez yeni mutand virüse karşı uygular. Bu da yapılmış. Daha önceki 1/80 oranına kadar virüsü bloke ederken, bu yeni mutand virüse karşı 1/8 oranında bloke ediyor; yani 10 kat az. Yeni virüs şuşu korumadan kaçıp, bir başka yoldan hücreye girebildiğine dönük iddiayı ortaya koyuyor. Direncin eskisine göre 10 kat az etkili olduğunu sergiliyor. Güncellenmiş aşıya ihtiyacı ortaya çıkarıyor...”

Dünya Sağlık Örgütü’nün de 8 kat düşüş olması halinde uygulanan aşının kaldırıp, yerine yenisinin konulmasını şart koştuğuna da vurgu yaptı ve Güney Afrika mutandının tam 10 kat düşüş sağladığını anımsattı.

YAPILAN İNAKTİF AŞI İÇİN SORUN YOK

Bunun Türkiye’de kullanılmakta olan inaktif Sinovac aşı için de geçerli olup olmadığını sordum, “İnaktif aşılar açısından şu aşamada bir olumsuzluk görünmüyor, ama takip ediyoruz” demekle yetindi.

Yeni gelişmenin sorunu çok daha zorlaştırdığına da dikkat çekti.

İNGİLTERE MUTANDININ DURUMU

İngiltere Başbakanı Boris Johnson’un önceki akşam ülkesindeki yeni mutand virüsün çok daha fazla öldürdüğüne ilişkin açıklamasını da anımsattım.

İngiltere’nin salgın ile mücadelede daha etkili bir yöntem geliştirmesi gerektiğini belirtti.

Virüsün hızındaki artışın, yayılmayı da beraberinde yükselttiğini ve daha fazla ölüme yol açtığını belirtti.

Türkiye’nin çok daha dikkatli olması gerektiğinin da altını çizdi.

ENİNDE SONUNDA GELİR

Güney Afrika’da ortaya çıkan yeni mutand koronavirüsün Türkiye’de de görülmesi söz konusu mu?

Bu soruyu da Bilim Kurulu’nda alınması gereken önlemleri belirleyen kurulun başında bulunan Prof. Dr. Levent Akın’a yönelttim.

Bir süredir gelişmeleri yakından takip ettiklerini, uçuşların durdurulması ve pasaportlarında Güney Afrika’ya giriş damgası olanların geldiklerinde karantinaya alınması gibi önlemleri aldıklarına vurgu yaptı.

“Siz ne kadar engel koyarsanız koyun, sonunda dünyadaki bir salgını ülkenize sokmamanızın imkanı yok, ancak geciktirebilirsiniz” dedi.

Yeni durumun bütün dünyanın korunmaya bir süre daha devam etme zorunluluğunu bir kez daha gösterdiğini de sözlerine ekledi.

İngiltere’de ortaya çıkan ve tüm dünyayı paniğe uğratan hızı artmış virüsün önceki gün Diyarbakır’ın Lice ilçesi Dernek Mahallesi’nde bir kişide ortaya çıkması da bunun göstergesi.

Mahalle 14 gün karantinaya alınırken en dikkat çeken durum ise mutand virüsü kapan kişinin herhangi bir şekilde yurt dışı bağlantısının olmaması.

LOKANTA VE OKULLARIN DURUMU

Bilim Kurulu’nun iki üyesine de okullar ve restoranların durumunu sordum, bu konudaki kararın hükümette olduğunu belirtmekle yetindiler.

Nitekim, kabine de yarın konunun ele alınacağını dün Cumhurbaşkanı da açıkladı.

Toplantı sonrası okulların yüz yüze eğitime açılması ve lokantaların hizmete başlaması söz konusu olabilir mi?

Bırakın çalışanlarını veya o lokantaya malzeme ve hizmet sunanları, birçok lokanta sahibi krize girdi.

Bunun için kontrollü bir açılmanın getirilmesini arzuluyor.

Ancak hükümetteki endişe, tam baskılandığı süreçte alınan önlemleri gevşeterek salgının yeniden yükselişine neden olmamak.

Geçmişte sütten ağzı yandığı için yoğurdu üfleyerek yemeyi tercih ediyor...

65 YAŞ AŞILANDIKTAN SONRA

Öngörülen, gelecek hafta içinde elde olması beklenen 11 milyon doz kadar aşı ile 65 yaş üstündekilerin ikinci doz aşısı tamamlandıktan sonra okullarda yüz yüze eğitime kademeli geçmek.

İki aşı arasındaki 28 gün de dikkate alındığında bu demektir ki Mart sonu, Nisan başı...

Tek başına öğretmenleri aşılayarak bu işin çözülemeyeceği açık.

Yine de son karar, yarın yapılacak kabine toplantısında netleşecek...