Seçimde hangi yasa uygulanır?
BENZER tartışma yıllar önce de yapıldı…
O tarihte de benzer şekilde yeni yasanın yürürlüğe girip girmeyeceği tartışması vardı.
Yüksek Seçim Kurulu (YSK) kendisine yapılan başvuru üzerine noktayı koydu ve oy verme gününün esas alınacağına hükmetti.
Siyasi partilerin hemen hepsinin YSK temsilcileri ile siyasi partiler ve seçim yasası konusundaki uzman siyasetçi ve akademisyenlerle dün konuştum.
Yıllardır Parlamentoda komisyonları, yasa yapım süreçlerini izleyip yazan biri olarak şunu belirteyim ki onlarla aynı fikirdeyim…
Eğer 14 Mayıs’ta yapılırsa 6 Nisan’da yürürlüğe girecek yeni yasanın hükümleri uygulanır; 14 Mart'ta seçimin başlangıç tarihi seçim günü anlamına gelmez, oy verme gününe göre belirlenir.
Ayrıca 2011 yılında benzer tartışma yapıldığında da aynı görüşü savundum; YSK da hukuk yorumu açısından haklı gerekçeleri ortaya koyarak bu konuda önemli karara imza koydu.
2011'deki YSK Seçim Kurulu KararıBir yıl içinde yapılacak seçimlerde değişikliklerin uygulanmayacağına ilişkin sürenin oy verme günü olduğuna hükmetti.
Ayrıca unutulmasın ki yeni yasanın uygulaması da çoktan başladı.
Yeni yasanın 12’nci maddesindeki hükme göre il ve ilçe seçim kurulu başkanları belirlendi.
TÜRK: YENİ YASA UYGULANIR
Bunlar bir tarafa…
Eğer 14 Mayıs’ta seçim kararı alınırsa yeni yasanın uygulanacağını bugün CHP’nin konuyla ilgili isimleri de kabul ediyor.
Seçim ve siyasi partiler konusunda en yetkin isimler arasında sayılan, her kesimin görüşüne başvurduğu eski Adalet Bakanı Prof. Dr. Hikmet Sami Türk de aynı görüşte…
Türk ile dün sohbet ederken konunun geçmişte de tartışıldığına dikkat çekti, görüşünü şu cümlelerle dile getirdi:
“Seçimlerin başlangıç tarihi ile seçim günü karıştırılıyor. Yeni kanun 6 Nisan günü yürürlüğe girer. Eğer 14 Mayıs’ta seçim yapılırsa, yeni kanunun hükümleri uygulanır. Ayrıca yeni yasanın 12’nci maddesine göre il ve ilçe seçim kurulları da oluştu. Hem de 6 Nisan’da bir yılı dolacak yeni yasaya göre oluşturuldu. Bu seçime ilişkin hazırlık sürecini ifade eder. Barajın ve seçime ilişkin asıl hükümlerin devreye girmesi ise oy verme günü esas alınarak hesaplanır...”
Prof. Dr. Türk, seçim kanunlarında yapılan değişiklikler için ortaya konulan sürelere ilişkin kuralların, oy verme günü ile karıştırılmaması gerektiğine işaret etti.
Benzer yaklaşım, özellikle de 6’lı Masa’nın bileşenlerini oluşturan diğer partilerin hukukçularında da mevcut...
Ayrıca kanunlar da buna hükmediyor…
Aslında farklı görüş dile getirenler de haksız değil…
Çünkü seçime ilişkin 7 kanun da yazım dili açısından Türkçe hatalarıyla dolu; kanun dilinin uzun yıllardır terk edilmesinin sancısını yaşıyoruz…
Daha ilerisi seçimin başlangıcı diğer bütün yasalarda 60 gün olarak belirtilmesine karşın, Milletvekili Seçimi Kanunu’nda yasa yapıcılar unuttuğu için 90 gün olarak uygulanamaz halde sakil duruyor…
İLK TURDA KULLANAMAYAN İKİNCİ TURDA KULLANACAK
Özetle seçimin başlangıcı, seçim takvimi ve seçim günü birbirinden farklıdır…
Bu durumu en iyi örneği ve herkesin bakması gereken yer de Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkındaki Kanun’dur…
Kanun’un 34’üncü maddesinde yer alan 18 yaşında oy kullanacaklara ilişkin hüküm açık:
“Bu Kanunun uygulanmasında herkes, nüfus kütüğünde yazılı bulunan doğduğu ay ve güne göre işleme tabi tutulur. Ancak, o yıl seçim yapılması durumunda seçmen listeleri hazırlanırken on sekiz yaşın doldurulmuş olmasının hesabında seçim günü (o gün dahil) esas alınır. Seçmene ait bilgi eksik ise; bilgi tamamlanıncaya kadar seçmen, sandık seçmen listesine yazılmaz.”
Daha ileri bir bilgi aktarayım…
Seçim ikinci tura kalırsa, 18 yaşını doldurma durumuna göre birinci turda oy kullanamayanlar, ikinci turda yaşını doldurmuş olursa oy kullanabilecek.
Sayıları da küçümsenecek miktarda da değil.
Hatta bu kişiler hakkında seçmen listelerinde “ilk tur oylamada kullanamaz” ibaresi de yer alacak…
YSK seçmen listeleri hazırlığını bu durumu göz önünde tutarak yaptı…
Görüldüğü gibi Kanun, oy verme gününde 18 yaşını doldurandan söz ediyor ve 15 gün sonra yapılacak ikinci turda oy verme hakkını kazananlara bu hakkı teslim ediyor.
Sadece o da değil.
Anayasa’nın 67’nci maddesi de sarih:
“Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz…”
Burada da ifade edildiği gibi seçimin başlangıcı, seçimin yapıldığı gün anlamına gelmez…
Nasıl ki yola çıkmak, hedeflenen yere varmak anlamına gelmiyorsa, seçimin başlangıcı da seçim günü demek değildir...
Kaldı ki onun önünde seçim kurullarının oluşturulması, seçimin başlangıcı, seçim takviminin başlangıcı, seçim yasakları gibi birçok istasyon var.
Asıl olan da ara duraklar değil, son limandır…
YSK’NIN KARARI KESİN
Ayrıca kesin olan hüküm YSK’nın kararıdır; buna yönelik 140 sayılı kararı da o denli nettir…
Aslı ekte bulunan, Haziran 2011’de yapılan seçime ilişkin YSK’nın 140 sayılı kararı benzer tartışmalar üzerine alındı.
YSK’ya yapılan başvuruda bugüne benzer şekilde, seçim kanunlarında 10 Nisan 2010 tarihinde yapılan değişikliklerin, 12 Haziran 2011 günü yapılacak seçiminde uygulanamayacağı ileri sürüldü.
Buna da “seçimlerin başlangıç tarihi” gerekçe gösterildi…
Kanunlarda oy verme günü ile seçimin başlangıcına ilişkin ifadelerin açık şekilde belirtildiğine vurgu yapıldı.
YSK bu kararında kanunlarda bir yıllık sınırın “oy verme tarihi” olduğuna hükmederek, şu kararı aldı:
“10 Nisan 2010 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak aynı gün yürürlüğe giren 5980 sayılı Kanunla 298 ve 2839 sayılı Kanunlarda yapılan değişikliklerin XXIV. Dönem Milletvekili Genel Seçimlerinin oy verme tarihi olan 12 Haziran 2011 tarihi esas alındığında, 298 ve 2839 sayılı Kanunlarda yapılan değişikliklerin yürürlük tarihi üzerinden bir yılı aşan süre geçmiş olacağından, anılan kanunlardaki değişikliklerin uygulanmasına…”
İlgilisine bir bilgi daha vereyim, YSK kararları kesindir, Anayasa’nın 79’uncu maddesi hükmüne göre de “YSK kararları aleyhine başka bir mercie başvurulamaz…”
