Dünya Maraş'ı konuşurken ben de KKTC Başbakanı, Cumhurbaşkanı ve Dışişleri Bakanı ile konuştum
46 yıldır bitkisel hayattaki bir hasta gibi adeta uyuyarak bekleyen, üzerindeki binaların yıkılıp, çürümeye terk edildiği, bir zamanların dünya çapındaki en güzel tatil beldelerinden kabul edilen Kıbrıs’ın Maraşı bugün açılıyor mu?
KKTC Başbakanı Ersin Tatar önceki gün Ankara’da Cumhurbaşkanı Erdoğan ile birlikte bir açıklama yapınca başta KKTC olmak üzere birçok yerde ortalık karıştı.
Kuzey Kıbrıs’ta hükümet ortağı Halkın Partisi koalisyondan çekildi, hükümet düştü.
Tatar’ın kabinesinde Dışişleri Bakanlığı koltuğunda oturan Kudret Özersay "Ersin Tatar seçim uğruna devleti ve kurumları meze etti" diyerek Başbakan’ı Pazar günü yapılacak seçimler için Maraş üzerinden propaganda yapmakla suçladı.
KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı "Ankara’da ve Kıbrıs’ta yapılan bu düzenlemeler seçimlere yapılan müdahalenin bir başka boyutudur. Demokrasinin yüz karasıdır. Maraş’ı, BM ile çatışma içine girmeden, uluslararası hukuk içinde kalarak çözüme katkı yapacak şekilde değerlendirmek gerekir" dedi.
Rum kesimi BM Güvenlik Konseyi’ni toplantıya çağırdı. BMGK toplanacak. Peki ne karar çıkacak? Ve daha önemlisi çıkacak karar KKTC’nin atmak istediği adımları engelleyebilir mi?
Kısacası Maraş üzerinden çok yönlü, çok dengeli ve Türkiye’de detayları kamuoyuna fazla yansımayan ve pek bilinmeyen bir güç oyunu oynanıyor.
Ben bu oyunun kodlarının peşine düştüm.
Hem KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı hem Başbakan Ersin Tatar hem de Dışişleri Bakanı Kudret Özersay ile röportajlar yaptım.
Kıbrıs Türk Gazeteciler Cemiyeti Başkanı ve Dialog Gazetesi yazarı Reşat Akar ve ismini vermeyeceğim adada tanıdığım ve güvendiğim kanaat önderleri ve gazetecilerle konuştum.
Bugün önce olayın perde arkası ile ilgili genel çerçeveyi çizip Maraş çıkışının baş aktörü Başbakan Ersin Tatar ile yaptığım röportajı vereceğim.
Yarın da Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay röportajları ile devam edeceğim…
MARAŞ'I KKTC TEK TARAFLI KARARLA AÇABİLİR Mİ?
Tartışmanın özü bu soruda gizli. Esasen kimse "Açamaz" demiyor ama sorun BM kararı ile 1974’ten beri derin dondurucuya atılmış durumda.
Maraş KKTC toprağı, Gazimağusa sınırları içinde ancak askeri statüde. Toprak KKTC toprağı olsa da üzerindeki bugün tamamı çürümeye yüz tutmuş olan binaların çoğu Rumlara ait.
Rum tarafının ‘hayır’ oyu verdiği Annan Planında Maraş, Rum kesimine veriliyordu. Esasen Annan Planını reddederek Güney Kıbrıs buna da ‘hayır’ demiş oldu.
Bugün Maraş’ta 2 BM askeri bulunuyor. Gözetleme kulesinde sembolik olarak duran askerler bunlar.
İşin esası Maraş sahilinin bir kısmı zaten halkın kullanımına açık. Bugün yani Perşembe günü olacak olan sahilin geri kalanının da kullanıma açılacak olması.
Reşat Akar’ın anlatımına göre yeni bir kapı açmışlar, bir de Maraş’ın ortasından geçen Demokrasi Caddesinde asfalt çalışmaları yapılıyor, o cadde de açılacak.
Fakat Maraş’ın açılması ile kast edilen şey şu aşamada mümkün değil.
Peki Maraş’ın açılması ne demek?
Oradaki Rumlara ait binaların akıbetinin belirlenmesi demek.
KKTC "Biz bu malların üzerine oturacağız, el koyacağız" demiyor. Bunu hiçbir zaman demedi. Bu malların KKTC taşınmazlar komitesi tarafından değerlendirilip sahiplerinin isteği doğrultusunda bir çözüme kavuşturulması isteniyor.
Komitenin sunacağı 3 seçenek var: 1) taşınmazın iadesi 2) Takas 3) Değerinin belirlenip tazminat ödenmesi.
Şayet bu 3 seçenek de mal sahibini tatmin etmezse AİHM’e başvurma yolu da var.
MARAŞ'I AÇINCA RUM MALLARI NE OLACAK?
Maraş’ta kaç kişinin malı olduğu ile ilgili net bir rakam yok. Bugün birçok binanın 40-50 mirasçısı var. Ancak mesela Güneyde de otelleri olan ve Maraş’ta 4-5 oteli bulunan meşhur Lordos Ailesi dönmek istediğini söylüyor.
Peki Başbakan, Cumhurbaşkanı ve Dışişleri Bakanı arasında Maraş konusunda hangi noktada ayrılık var? Maraş KKTC toprağı değil, diyen var mı? Ya da üzerindeki taşınmazlar hakkında hak iddia eden var mı?
Hayır.
Esasen 3 isim de yukarıda çizdiğim çerçevede hemfikir. Zaten aksini talep eden kimse yok.
Ancak Kudret Özersay zamanlamayı sonuç almayı önleyecek kadar yanlış ve sadece pazar günkü seçimleri hedefleyen oportünist bir çıkış olarak görüyor. (Pazar günkü seçimlerde adaylardan biri kendisi.)
Maraş konusunda 5 yıldır kendisinin çaba sarf ettiğini, çerçeve belirlediğini ve sonuca çok yaklaşmışken seçimlerdeki rakibi Başbakan tarafından hem dışarıda bırakıldığını hem de Ankara’nın yanıltıldığını ileri sürüyor.
Yarın KKTC Dışişleri Bakanı'nın röportajında detayları ile okuyacaksınız…
Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ise böyle bir çıkışın bir oldubitti olduğunu söylüyor ve Başbakan'ın KKTC yasalarına ve YSK’nın kararına aykırı hareket ettiğini, Türkiye’nin seçime müdahalede bulunduğunu söylüyor.
Maraş konusunda BM kararları ve uluslararası hukuka da aykırı buluyor bu adımı Akıncı.
Onunla yaptığım röportaj da yarına…
