Zerdeçalın faydaları nelerdir?
Zerdeçal, sağlık açısından birçok fayda sunan, içeriğinde kurkumin bileşiğini barındıran ve zencefil familyasına ait olan bir bitkidir. Bu çok yıllık, rizomlu ve otsu bitki, özellikle Hindistan yarımadası ve Güneydoğu Asya'ya özgüdür. Zerdeçal, antiinflamatuar özellikleri sayesinde sindirim ve karaciğer problemleri, cilt hastalıkları, yaralar ve enfeksiyonları tedavi etmede öne çıkar.
Ayrıca, zerdeçal, içeriğinde bulunan çok sayıda vitamin, mineral ve uçucu yağlar ile beslenmeye katkı sağlar. Hint safranı olarak da bilinen zerdeçalın kök sapı, mutfaklarda baharat olarak sıkça kullanıldığı gibi geleneksel tıpta da birçok faydasına başvurulan bir bitki olarak bilinir.
Zerdeçal, olağanüstü özellikleriyle yüzyıllardır bilinen Asya kökenli doğal bir baharattır ve gerçek bir ilaç olarak kabul edilemese de, güçlü iyileştirici özellikleri her geçen gün daha fazla çalışma ve istatistik olarak doğrulanmaktadır.
Tip-bilim camiası kurkumini, yani rizomlara (yeraltı sapı) tipik sarı hardal rengini veren ve baharatın tüm faydalı özelliklerinin bağlı olduğu aktif maddeyi, sağlık ve refah için potansiyel bir müttefik olarak kabul etmiştir.
Zerdeçal, zencefil ailesinden bir bitki olup, içerdiği kurkumin bileşiği ile bir dizi önemli sağlık faydasına sahiptir. Anavatanı Güneydoğu Asya olan bu sarı çiçekli, altın-turuncu renkli çok yıllık ve otsu bitki, Hint safranı olarak da bilinir. Zerdeçal, antiinflamatuar özellikleri sayesinde enfeksiyonlarla mücadele, sindirim ve karaciğer problemleri, cilt hastalıkları, yaralar gibi birçok alanda fayda sağlar.
Zerdeçalın hafif keskin ve acımsı tadı ile topraksı aroması, içeriğindeki kurkuminoidler (özellikle kurkumin), dimetoksi kurkumin, bisdemetoksikurkumin, turmeron, atlanton, zingiberon gibi bileşenlerle zenginleşir. Aynı zamanda içerdiği uçucu yağlar, şekerler, proteinler ve reçineler de zerdeçalın besleyici özelliklerini artırır. Zerdeçal, salataların ve yemeklerin lezzetini artırmak için kullanılabileceği gibi, günlük 1-2 kaşık toz halinde tüketilerek özellikle bağışıklık sisteminin güçlendirilmesine katkı sağlar.
Zerdeçal, içerdiği kurkumin bileşiği sayesinde vücudu çeşitli avantajlarla korur. Antiinflamatuar ve antimikrobiyal özellikleri ile hücreleri hasardan korur, sindirim sistemi ve karaciğer sağlığını destekleyerek vücudu dirençli hale getirir. Artrit ve cilt enfeksiyonlarına karşı koruyucu etkisi bulunurken, kalp sağlığını destekler ve bağışıklığı güçlendirir.
İnflamasyonu önler. Eklem ağrılarını, özellikle artrit gibi durumları azaltabilir. Bağışıklığı güçlendirir. Cilt rahatsızlıklarını, örneğin akne, egzama ve sedef hastalığı gibi problemleri yatıştırabilir. Antioksidan etkisi sayesinde serbest radikalleri nötralize edebilir.
İşte, zerdeçalın faydaları:
Zerdeçal, yemeklere baharat olarak eklenerek veya taze kökü rendelenerek tüketilebilir. Günlük alım dozu genellikle ortalama 1 tatlı kaşığı (toz veya rende) zerdeçaldır. Taze zerdeçal kökü, ince ince kesilerek veya rendelenerek yemeklere eklenerek kullanılabilir. Ancak, taze zerdeçalın ellerde leke bırakabileceği göz önüne alındığında eldiven kullanılması önerilir.
Zerdeçalın içerdiği kurkuminin vücut tarafından daha iyi emilmesine yardımcı olması için, karabiberde bulunan piperin adlı bileşiğin zerdeçal ile birlikte tüketilmesi önerilir. Ayrıca, zerdeçalın yağ ile pişirilmesinin emilimini artırabileceği ve bu nedenle zeytinyağı veya hindistancevizi yağı gibi yağlarla kombin edilmesinin faydalı olabileceği belirtilmiştir.
Zerdeçal ayrıca kuru veya taze haliyle çay olarak da tüketilebilir. 2 su bardağı su kaynatılarak içine 1 çay kaşığı toz veya rendelenmiş zerdeçal eklenir. Demlenmesi için 10 dakika beklenir ve isteğe göre limon ilave edilebilir. Sağlık nedenleriyle daha yüksek miktarlarda zerdeçal tüketmek isteniyorsa, uzman bir hekim kontrolünde konsantre formu tablet veya kapsül olarak kullanılabilir.
Bir yemek kaşığı zerdeçal tozu, 29 kalori içerir. Aynı zamanda 6.31 gram karbonhidrat, 0.91 gram protein, 2.1 gram lif, 0.31 gram yağ ve 0.3 gram şeker içerir. Bu miktar zerdeçal, günlük besin ihtiyacının bir kısmını karşılar ve çeşitli mikro besin ögelerini içerir.
Zerdeçal, içerdiği miktarlarla günlük ihtiyacın %26'sını karşılayacak kadar manganez, %16'sını karşılayacak kadar demir, %5'ini karşılayacak kadar potasyum ve %3'ünü karşılayacak kadar C vitamini içerir. Bu özellikleriyle zerdeçal, mikro besin ögelerinin alınmasına önemli bir katkı sağlar.
Örneğin, bir yemek kaşığı zerdeçal tüketildiğinde, günlük demir ihtiyacının %16'sı, potasyum ihtiyacının %5'i, manganez ihtiyacının %26'sı ve C vitamini gereksiniminin %3'ü karşılanmış olur. Bu, zerdeçalın sadece lezzet verici bir baharat olmanın ötesinde sağlığa faydalı mikro besin ögeleri sağladığını gösterir.
Zerdeçal, sağlık yararlarını sadece beslenme alanında değil, aynı zamanda cilt bakımında da ortaya koyar. Cilt sorunlarının, örneğin sivilce, egzama ve sedef hastalığı gibi durumların iyileştirilmesinde, doğal zerdeçal karışımları kullanılabilir. Zerdeçalın antioksidan ve antienflamatuar özellikleri, yara iyileşmesini destekleyen bileşenler içerir, bu nedenle bu karışımlar cildin problemli bölgelerine doğrudan uygulanabilir.
Özellikle yoğurt, cilt tonunu eşitleme ve nem dengesini koruma konusunda yardımcı bir besindir, bu nedenle zerdeçal karışımlarında önemli bir rol oynar. Toz zerdeçal, yoğurt ve doğal zeytinyağı ile hazırlanan bu karışımı cildinize uygulayabilir ve bir süre beklettikten sonra yıkayabilirsiniz.
Ancak, hassas ciltli veya alerjik reaksiyonlara meyilli kişilerin bu işlemi gerçekleştirirken dikkatli olmaları önemlidir. Herhangi bir yanma veya kaşıntı durumunda, derhal durulamalı ve uygulamayı bırakmalısınız. Cilt bakımında doğal çözümleri tercih edenler için zerdeçal, bu tür cilt sorunlarının hafifletilmesine katkıda bulunabilir.
Zerdeçalın sağlık üzerindeki birçok olumlu etkisinden sorumlu olan ana aktif bileşeni kurkumindir; çünkü zerdeçalın ağırlığının %3'ünü kurkumin oluşturur. Ancak, genellikle bu bileşenin etkili bir şekilde kullanılabilmesi için büyük miktarlarda zerdeçal tüketilmesi gerektiğinden, birçok kişi tarafından bu mümkün olamaz. Bu nedenle, kurkumin takviyeleri üretilmiştir ve bu takviyeler genellikle doktor tavsiyesiyle alınmalıdır.
Kurkumin, düşük bir emilime sahip bir bileşen olduğu için, genellikle karabiberde bulunan piperin ile birleştirilir. Piperin, kurkuminin vücutta emilimini %2000'e kadar artırabilir. Bu nedenle, çoğu zerdeçal takviyesinde genellikle piperin de bulunur ve bu sayede vücuttaki kullanımı maksimum seviyeye çıkarılır. Ayrıca, kurkuminin yağda çözünen bir bileşen olduğu göz önüne alındığında, yemeklerle birlikte alındığında çözünürlüğü ve dolayısıyla emilimi artar. Zerdeçal, içerdiği kurkumin maddesiyle doğal bir antiinflamatuar özelliğe sahiptir. Bu özellik, zerdeçalın birçok hastalığın iyileşme sürecini hızlandırmasına ve kronik inflamatuar hastalıkların tedavi sürecini kolaylaştırmasına katkıda bulunur. Aynı zamanda, zerdeçalın yüksek antioksidan içeriği sayesinde, kalp-damar hastalıkları, kanser ve metabolik sendrom gibi rahatsızlıklara karşı vücudu korur ve var olan hastalıkların tedavi sürecine yardımcı olur.
Zerdeçalın antienflamatuar özellikleri, akut komplikasyon riskini azaltır ve hastalıkların ilerlemesini yavaşlatır. Zerdeçalın içerdiği bileşenler, büyüme hormonu olan beyin türevli nörotrofik faktörün (BDNF) seviyesini arttırarak nöronların onarımına ve çoğalmasına destek olur. Bu, zerdeçalın psikiyatrik ve nörolojik hastalıklara karşı koruyucu bir rol oynadığını gösterir. Ayrıca, çocukların zeka gelişimine katkı sağlarken, yetişkinlerde hafıza ve bilişsel fonksiyonların güçlenmesine yardımcı olur.
Zerdeçal, kalp-damar sağlığını koruyarak damar yapısını güçlendirir ve hücresel yapıların güçlenmesine yardımcı olarak kanser riskini azaltır. Zerdeçalın artrit hastalığına karşı koruma sağlaması da, antiinflamatuar özelliği sayesinde gerçekleşir.
