Ayasofya Medresesi nerede ve ne zaman açıldı? Aysofya Medresesi'ni kim yıktırdı, kim inşa ettirdi?
İstanbul'un simgesi olan kültürel mirasın parçası olan Ayasofya Medresesi 86 yıl aradan sonra yeniden açıldı. Bugün gerçekleşen açılış nedeniyle gündeme gelen Ayasofya Medresesi'ni kimin yıktırdığı ve tam olarak nerede bulunduğu merak konusu konusu oldu.
Restorasyon çalışmalarına 2017 yılında başlanan ve Kültür ve Turizm Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilen Ayasofya Medresesi bugün Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımıyla yeniden açıldı. 2009 yılında "korunması gerekli kültür varlığı" olarak tescil edilen Ayasofya Medresesi'nin restorasyonunda 1936'da yıkımından önceki mimari ve malzeme kullanımıyla birebir aynı özelliklerde olmasına dikkat edildi. İşte Ayasofya Medresesi'ni kim yıktırdı sorusunun cevabı ve Ayasofya Medresesi hakkında merak edilenler...
AYASOFYA MEDRESESİ NE ZAMAN VE NEREDE AÇILDI?
Ayasofya Fatih Medresesi, İstanbul'un fethinin ardından ilk "Ulu Cami" statüsü içeren Ayasofya'nın bitişiğinde, şehrin ilk medrese yapısı olarak hayata geçirildi.
Anadolu Ajansı'nda yer alan bilgiye göre, Fatih Sultan Mehmet İstanbul'u fetih ettikten sonra ilk iş olarak Ayasofya'yı camiye çevirdi ve Ayasofya'nın kuzeybatısında yer alan papaz odaları olarak adlandırılan yapıyı da medrese olarak hizmete açtı.
İlk müderrisi Molla Hüsrev olan medresede, 15. yüzyılda İslam dünyasının önde gelen astronom ve matematikçilerinden Ali Kuşçu da müderrislik yaptı.
AYASOFYA MEDRESESİ'Nİ KİM YIKTIRDI?
Çeşitli afetler ve onarımlar geçiren medrese, 19. yüzyılda Sultan Abdülaziz döneminde yıktırıldı ve yine aynı dönemde Ayasofya batı cephesi hizasında yeniden yapıldı.
Yapı, 1924'te Öksüzler Yurdu olarak değerlendirilmeye başlanırken, 1935'te Ayasofya müze haline getirilince bütün müştemilatıyla birlikte İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğüne devredildi.
Bir süre daha Öksüzler Yurdu olarak kullanılan bu yapı, 1936'da kullanıma müsait olmaması sebebiyle yıkıldı.
AYASOFYA MEDRESESİ RESTORASYONU BİTTİ
Yapının mevcut kalıntıları, tarihi belge, fotoğraf ve çizimlere göre hazırlanan projelerine göre rekonstrüksiyonu (yeniden yapımı) için yeterli bilimsel veri olması sebebiyle 2009'da "korunması gerekli kültür varlığı" olarak tescil edildi.
Aralık 2017'de başlanan rekonstrüksiyon çalışmalarının ilk etabı, Aralık 2019'da özgün detay ve malzeme kullanımı ile tamamlandı. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yapılan ihale sonucu geçen yıl 25 Nisan'da Ayasofya Medresesi tamamlama işi yer teslimi gerçekleştirildi.
AYASOFYA MEDRESESİ HAKKINDA
Ayasofya Fatih Medresesi Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesine Ayasofya Yerleşkesi olarak özüne uygun şekilde kullanılmak üzere tahsis edildi.
Medresede, Ayasofya Araştırmaları Merkezi, Fatih Sultan Mehmet ve Dönemi Araştırma Merkezi, İslam Sanatları Uygulama ve Araştırma Merkezi, İslam Hukuku Araştırma Merkezi, Yazma Eserler Uygulama ve Araştırma Merkezi, Vakıf Araştırmaları Merkezi, Evliya Çelebi Çalışmaları Araştırma Merkezi, Görsel İletişim ve Tasarım Uygulama ve Araştırma Merkezi yer alacak.
MİMARİ ÖZELLİKLERİ
Mevcut temel duvarlarının onarımları yapıldıktan sonra yapı bu duvarların üzerine oturtuldu. Duvar örgüsü ahşap hatıllar ve demir gergi sistemi ile güçlendirildi.
Caferiye Sokak'a bakan ön cepheye taş kaplama yapıldı. Toplam oda sayısı 42 iken, onaylı proje ile işlevsel değişikliklerden dolayı birleştirilen mahaller oldu ve oda sayısı 38'e düşürüldü.
1473 metrekare alanda 1300 metrekare kapalı olanı bulunan medresenin birinci avlusunun büyüklüğü 155 metrekare, ikinci avlusunun büyüklüğü 230 metrekare, arka avlusu 115 metrekareden oluşuyor.
Avlularda çelik konstrüksiyon üzeri ahşap deck yapılarak yürüme alanları oluşturuldu. Birinci avluda sarnıç kalıntıları korunarak üzerine deck yapıldı.
İkinci avluda bulunan kalıntılar, çevresinden gezilerek sergilenecek şekilde açıkta bırakıldı. Z-02 mahallinde bulunan özgün taş döşeme korunarak çevresine ahşap döşeme yapıldı. Avlularda revak altları terracotta taban tuğlası ile kaplandı.
Soğukçeşme Sokak cephesine bakan mahallerde terracotta taban tuğla ile döşeme yapıldı. Kapı ve pencereler, oda tavan kaplamaları ve döşemeleri ile revak kaplamalarında birinci sınıf çam kereste kullanıldı.
