Cildin bronzlaşma süreci: İşte neden bazı insanlar yanarken diğerlerinin bronzlaştığı!
Bir plajda uzanırken ve güneş saatlerce üzerinize vururken uykuya dalarsanız ilk uzandığınız zamandan farklı bir renkte uyanma ihtimaliniz yüksektir! Ayrıca, plajdaki başka insanlar bronzlaşırken siz sadece güneş yanığı içinde kalkmış olabilirsiniz. Peki, neden bazıları bronzlaşırken diğerleri sadece yanar veya cilt neden bronzlaşır hiç düşündünüz mü? İşte, bronzlaşma sürecinin nasıl işlediği!
Yaz aylarında güneşin altında geçirilen keyifli saatler, bronzlaşmayı ve güneş yanıklarını da beraberinde getirir. Ancak bu bronzluk neden oluşuyor, hiç merak ettiniz mi? Haberimizde cilt neden bronzlaşır, bu süreç nasıl işler, güneş ışınlarının hangileri cildi bronzlaştırır ve melanin üretiminin bronzlaşma üzerindeki etkisi gibi bilgileri sizin için derledik. İşte, bronzlaşmaya dair detaylar...
GÜNEŞ IŞIĞI NEYDEN OLUŞUR?
Güneş ışığı, görünür ışık ve ısıya ek olarak 3 tür ultraviyole (UV) radyasyon içerir: UVA, UVB ve UVC. Ancak UVC ışını, atmosfer tarafından emildiği için cildimize ulaşmaz ve bu nedenle endişelenmemize gerek yoktur.
BRONZLAŞMA NEDEN GERÇEKLEŞİR?
Cildimiz, güneşin zararlı ultraviyole (UV) ışınlarına maruz kaldığında bronzlaşır. Bu süreçte UVA ve UVB ışınları ciltteki bronzlaşmaya farklı şekillerde etki eder. Güneş altında kaldıktan sonra bronzluk, birkaç gün daha sürer. Yani melanin adı verilen pigmentin sentezi, ilk bronzlaşmadan yaklaşık 10 gün sonra zirveye ulaşabilir.
UVA IŞINLARI GEÇİCİ BRONZLAŞMAYI SAĞLAR
UVA ışını daha yaygındır ve ozon tabakası tarafından süzülmediği için bize ulaşır. Yani UVA ışınları cildimize çarptığında hemen cildimizdeki pigment hücrelerini (melanositler) harekete geçirir ve depoladıkları melanini serbest bırakır, bu da bronzlaşmamıza neden olur.
GÜNEŞ YANIKLARINI OLUŞTURAN UVB IŞINLARIDIR!
UVB ışını ise cildin sadece üst katmanlarına nüfuz eder bu yüzden derin katmanlı cilt kanserleri açısından daha az tehlikelidir, ancak melanom ve güneş yanıklarına katkıda bulunabilir.
CİLDİ UZUN SÜRE BRONZLAŞTIRAN UVB IŞINIDIR
Melanin, güneşten gelen radyasyon saldırısına karşı vücudu korur. Ancak UVA ışınları cilde nüfuz ettiğinde mevcut melanini karartır, yani bu, melaninin oksidasyonu sonucu oluşan geçici bir renk değişimidir ve birkaç gün içinde solar. UVB ışınları ise ciltte hasara yol açarak melanin üretimini uyarır ve bu, daha uzun ömürlü bir bronzluk sağlar.
BAZI İNSANLAR YANARKEN DİĞERLERİ NEDEN BRONZLAŞIR?
Melanin, ciltte iki pigment formunda bulunur: Kahverengi eumelanin ve sarı-kırmızı feomelanin. Saç rengi, cilt tonu, ırk, genetik ve önceki güneş ışığı maruziyetine bağlı olarak bu pigmentlerin üretim seviyeleri değişebilir.
Örneğin, kırmızı saçlı ve açık tenli bir kişi, daha az eumelanin ürettiği için kolayca bronzlaşamaz. Öte yandan, koyu saçlı ve buğday tenli biri, daha fazla eumelanin ürettiği için kolayca bronzlaşabilir.
Yani açık tenli kişiler başlangıçta güneş yanığı yaşar ve ardından bronzlaşır. Hemen ciltlerini koyulaştıracak kadar eumelanine sahip olmadıklarından, melanin üretimi arttıkça bir hafta içinde bronzlaşırlar.
Kaynak: Science ABC, Live Science
