En iyi popüler film Oscar'ı nereden çıktı?
Akademi neden "en iyi popüler film" gibi yeni bir ödül kategorisi ekleme ihtiyacı duydu? Alınan bu kararda en önemli faktör, ödül töreninin seyredilme oranlarının düşmesi mi? En iyi popüler film kategorisine hangi filmler dahil olacak? Böyle bir kategori ne kadar doğru? Habertürk sinema yazarı Mehmet Açar yazdı...
Amerikan Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi, geçtiğimiz günlerde üyelerine yaptığı bir açıklamayla Oscar ödüllerinde uygulamaya konacak bazı değişikliklerden söz etti. Törenin süresini 3 saate indirmek ve bazı ödüllerin reklam aralarında verilmesi gibi değişiklikleri bir yana bırakırsak asıl önemli karar “en iyi popüler film” kategorisinde ödül verileceğinin açıklanmasıydı.
Akademi'nin bu kararları almasının nedeni, reyting oranlarındaki düşüşü engellemek olarak görülebilir. 2014'den bu yana Oscar Ödül Töreni'ni seyreden seyirci sayısı sürekli azalıyor. 2014'de ekran başına 43.7 milyon seyirci toplayan tören, 2018'de sadece 26.5 milyon kişi tarafından seyredildi...
Peki, en iyi popüler film kategorisi! Akademi, son yıllarda Oscar kazanan filmlerin gişe hasılatı açısından çok parlak sonuçlar almadığının farkında. Son 10 yılda en iyi film Oscar'ını kazanan 10 filmin 6'sı, gösterime girdikleri yıl Kuzey Amerika gişelerinde en çok hasılat yapan ilk 60 film arasına giremedi. Geri kalan 4 filmin de gişede mükemmel sonuçlar aldığı söylenemez. Son 10 yılda en iyi film Oscar'ını kazanan ve gişede en yüksek hasılata ulaşan film, “Zoraki Kral”... O da 2010 yılının genel sıralamasında 16'ncı oldu.
Akademi'nin endişesi, Oscar'ın geniş kitlelerden kopma tehlikesi... “Oscar Çok Beyaz” tartışmalarının ardından Akademi, yeni ve genç üyeler alarak ayrımcılık sorununu çözmek istedi. Bunun sonucunda, “Ay Işığı” gibi 10-15 yıl önce aday olması bile beklenmeyecek bir film 2017'de Oscar kazandı. Yine aynı üyeler sayesinde geçtiğimiz yıl “Lady Bird”, “Call Me By Your Name”, “Phantom Thread” adaylar arasına girmeyi başardı... Sonuçta, Oscar'a aday olan filmlerin sanatsal niteliğinde bir yükselme oldu.
Ne var ki, kalitedeki bu yükseliş, Oscar'ı geniş seyirci kitlesine ulaşan popüler filmlerden uzaklaştırma tehlikesini giderek daha da büyüttü. Ayrıca Akademi üyeleri, gençlerin çok beğendiği bilimkurgu, fantazi ve süperkahraman filmlerini hâlâ ciddiye almıyor. Sözgelimi 2017'yi ele alırsak bir yanda “Star Wars: Son Jedi”, “Wonder Woman”, “Galaksinin Koruyucuları 2”, “It”, “Thor: Ragnarok” gibi eleştirmenlerin de beğendiği, gişede çok başarılı olan ama en iyi film Oscar'ına aday gösterilmeyen yapımlardan oluşan popüler bir dünya var. Diğer yanda, ise Akademi üyelerinin sevdiği düşük bütçeli, daha az sayıda seyirciye ulaşan “sanat filmleri”... Akademi, “Get Out” ve “Dunkirk” gibi gişede de başarılı olan filmlerin genel Oscar imajını değiştiremediğinin farkında. Çünkü son yıllarda “Spotlight”, “Ay Işığı” ve “Birdman” gibi filmlerin gösterdiği başarı, seyircinin kafasında 2000'li yıllardan itibaren oluşan “elitist Oscar” imajını giderek daha da güçlendiriyor.
Akademi “en iyi popüler film” kategorisiyle işte bu süreci biraz olsun tersine çevirmek, gençlerin ilgisini çekmek, yüksek gişe başarısı gösteren popüler filmleri Oscar rekabetinin içine alarak reytingleri yükseltmek ve Oscar markasının geniş kitlelerle olan bağını korumak istiyor...
Akademi, hangi yapımların en iyi popüler film kategorisine gireceğini henüz açıklamadı. Bir filmin “100 ya da 150 milyon dolarlık hasılat barajı”nı geçmesi halinde bu kategoriye dahil olabileceği açıklanabilir.. Bu da, Akademi'nin ilkbahar ve yaz aylarında gösterime giren süper prodüksiyonları hedeflediğini gösteriyor.
Öte yandan “en iyi popüler film” ifadesinin ne kadar doğru olduğu daha şimdiden tartışılmaya başlandı. Şu sorular da hemen akla geliyor: Gişe hasılatıyla ödülünü zaten almış filmleri Oscar yarışının içine sokmak zorlama bir uygulama olmayacak mı? Her yıl ödül verilebilecek kalitede popüler film bulmak mümkün olacak mı?
Tüm bu sorular bir yana “sanat filmi - ticari film” gibi zorlama ayrımlardan sonra şimdi bir de Akademi'nin onayıyla kurumsallaşan “popüler film ayrımı”yla uğraşacağız... Oscar ödülleri “Lady Bird” gibi düşük bütçeli alternatif bir filmle “Dunkirk” gibi gösterişli bir filmin aynı kategoride rekabet ettiği bir organizasyon olarak değerliydi. Şimdi, filmler bölünecek, kafalar karışacak ama hiç değilse Oscar ödüllerine yeni bir hava gelecek.
