AB Komisyonu Kıdemli Başkan Yardımcısı Frans Timmermans Habertürk'e konuştu

İşte AB Komisyonu Kıdemli Başkan Yardımcısı Timmermans'ın sorulara verdiği yanıtlar:

Rusya ikinci fazın başladığını ifade etti. Bir yandan insani durum da gitgide kötüleşiyor. Bu Avrupa topraklarının son yıllarda gördüğü tam ölçekli savaş. Avrupa ve Avrupalılara egemen bir ülkenin 21. yüzyılda işgal edilmesi ne hissettiriyor?

"PUTİN BAŞARILI OLURSA UKRAYNA'DA DURMAYACAK"

TIMMERMANS: Bence bu yılın 24 Şubat'ın önce bir Avrupa var bir de bunda sonra... Her şey değişti. En az bir nesil bu sorunla ilgilenmesi gerekecek. Çünkü bu Rus saldırısı ve özellikle Rusya'nın Ukrayna'daki acımasız davranışları o kadar derin yaralar açacak ki, Avrupa'daki herhangi birinin Rusya'ya tekrar güvenmesi çok uzun zaman alacak. Normalde kendilerini Ruslar'a çok yakın aynı ailenin bir parçası gibi hisseden ve artık acımasızca muamele gören insanlarda, Ukraynalılar'da öyle bir kızgınlık ve nefret yaratacak ki, bu Avrupa kıtasında uzun süreli problemlere yol açacak. Ayrıca Sovyetler Birliği'nin bir parçası olan ya da Sovyetler Birliği tarafından dünyalarının bir parçası olarak görülen diğer ülkeler de bir sonraki hedefin kendileri olabileceğine dair çok fazla endişe yarattı. Eğer başarılı olursa Putin'in nerede duracağını söylemek imkansız. Putin'in başarılı olmasına izin veremeyiz. Çünkü Ukrayna'da durmayacak.

'Bazı Avrupa ülkeleri işgal edilecek. Sıradaki ülke ben olabilirim diyor' dediniz. Böyle bir işaret görüyor musunuz?

"PUTİN 'FAZLA ZAMANIM KALMADI' DİYE DÜŞÜNÜYOR"

TIMMERMANS: Bence bunların arkasında bir ideoloji var. Bu da Rus imparatorluğunu yeniden yaratmak. Bence Putin hesabını yaptı, '70 yaşındayım, çok fazla zamanım kalmadı ve bu arada dünya değişiyor ve uzun süreliğine bizim enerji kaynaklarımıza ihtiyaçları olmayacak ve şu an o güce hala sahibim, şimdi harekete geçmeliyim' diye düşündü. Bu hırsın, bu barış yanlısı demokratik komşu ülkeyi işgal etmek anlamına gelen gerçekten kabul edilemez görüşün bedelini Ukrayna halkı ödüyor.

Avrupa Komisyonu, Buça ve İprin'deki savaş suçlarının incelenmesine dahil olacağını ifade etti. İlk değerlendirmeniz ne olur? ABD Başkanı Biden'ın burada yaşananlar için 'soykırım' dedi. Merak ettiğim şu; sizce bu bir soykırım mı? Avrupa Komisyonu da aynı görüşü paylaşıyor mu?

"HALEP'TE YAPTIKLARINI ŞİMDİ MARİUPOL'DE YAPIYORLAR"

TIMMERMANS: Benim uzmanlığım hukuk ve insani hukuk üzerine. Ve bir şeyleri değerlendirirken son derece kesin olmak istiyorum. Bunu yapabilmek için soruşturmalar yapmamız gerekiyor. Bu yüzden AB, Ukraynalılara araştırma yapmaları, apaçık idam edilmiş barışçıl insanların cenazelerini incelemelerini, ne olduğunu sahada incelemeleri için destek veriyor. Ama yargılanmadan önce suçun sona ermesi gerekiyor. Mahkemede bitmesi gerekiyor. Hiç şüphesiz şunu söyleyebilirim ki; insanlığa karşı çok büyük suçlar işleniyor. İşlendi ve işleniyor. Bu kesin, bu suçlar cezasız bırakılmaz. Daha önce Halep'te yaptıklarını şimdi Mariupol'de yapıyorlar. Sivillere, kadınlara, çocuklara ve yaşlılara aldırmadan bir şehri dümdüz ediyorlar. Bu cezasız bırakılmaz. Benim bir deneyimim var. Hollanda uçağı Ukrayna üzerinde düşürüldüğünde, Hollanda Dışişleri Bakanıydım. Biz o zaman da kanıt topladık ve bu korkunç suçun sorumlularını mahkemeye götürdük.

Ukrayna AB üyelik başvurusunu tamamladı. Şimdi AB bir karar alacak. Üye ülkelerin bir oydaşmaya ulaşabileceğini düşünüyor musunuz? 'Ukrayna AB üyesi olacak' diyebiliyor musunuz?

"UKRAYNA ÇOK İSTEKLİ AB ÜYELİĞİ DEĞERLENDİRİLMELİ"

TIMMERMANS: Ukayna bir Avrupa milletidir. Ukraynalıların büyük kısmı Avrupa ailesinin üyesi olmaya istekli. Ukrayna'ya gittiğinizde her yerde bu arkamdaki AB bayrağını görüyorsunuz. Bu, değerler topluluğuna katılmak istediklerinin bir göstergesi. Bu istedikleri bir şey. Avrupa üyeliği bir noktada bunun bir ifadesi. Bu süreç çok ama çok karmaşık. Ama gerçek şu ki, saldırı altında olan, korkunç koşullarda olan insanların 'lütfen bizi sizden biri olarak kabul edin' demesi, iyi dinlenmesi ve yanıt verilmesi gereken bir mesaj. Eğer Ukrayna bunu istiyorsa, aday ülke olarak değerlendirilmesi gerekiyor.

Zelensky Kiev'deki röportajımızda, 'insanlık suçlarını önlemenin tek yolu Rus gazına ağır yaptırımlar' demişti. Ayrıca bir de video paylaştı. Videoda aracına petrol alan bir kadın, 'Rus gazını Ukraynalıların canıyla ödüyor' AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Borrel de 'savaşın başından bu yana 35 milyar Euro sadece gaz için ödendi' dedi. Bu bir ikilem değil mi? Bir yandan Rus ekonomisini çökertmek için yaptırım uyguluyorsunuz, bir yandan Rus gazı alarak da savaşın finansmanına katkı sağlıyorsunuz?

"YAPTIRIMLAR KARŞINIZDAKİNE DAHA FAZLA ZARAR VERMELİ"

TIMMERMANS: Hiçbir ihtimal masadan kalkmış değil. Bildiğiniz gibi hala Rus gazına yaptırım uygulanması konuşuluyor. Ben uzun yıllardır Rusya'ya bu kadar bağımlı olmama taraftarıydım. Özellikle Ukrayna üzerinde Hollanda uçağı düşürüldükten sonra. Ama bazı Avrupa ülkeleri farklı bir yol seçti. Bu bağımlılığının Rusya'daki demokratik gelişimi tetikleyebileceğini düşündü. Ama acıdır ki, öyle olmadı. Şu an ülkeler risk değerlendirmesi yapıyor. 'Eğer ben bu gazı almayı bugün bırakırsam bana ne olur' diyorlar. Yaptırım uygularken şundan emin olmalısınız; yaptırımlar karşınızdakine sizden daha fazla zarar vermeli. Bu konuda bazı ülkeler hemen gazı kesmenin daha büyük bir problem yaratacağını düşünüyor. Bazı üye ülkeler henüz o noktada değil. Ama o noktaya yaklaştığımızı düşünüyorum.

AB'nin Rus gazına bağımlılığını kesmek için bazı yeni güzergâhlar da gerekiyor. Siz daha önce Mısır'daydınız. Şimdi Türkiye'ye geldiniz. Bir paylaşım yaptınız; 'Türkiye'de hızlandırılmış enerji geçişini ele aldık' dediniz. Sorum şu; Türkiye bir enerji transit güzergâhı ya da kilit oyuncu olmak isterken siz bu konuları konuştunuz mu? Bir yol haritası var mıdır?

"TÜRKİYE GEMİDE YER ALMALI, TÜRKİYESİZ BUNU YAPAMAYIZ"

TIMMERMANS: Evet konuştuk. AB olarak planımızın üç bileşeni var. Bunlardan birincisi enerji kaynaklarını çeşitlendirmek. İkincisi geri dönüştürülebilir enerjiye geçişi hızlandırmak. Çünkü en iyi enerji kendi enerjindir. Bizim yeraltında kaynaklarımız olmadığı için güneşi ve rüzgarı kullanmamız gerekiyor. Üçüncüsü ise enerji tüketimini azaltmak. Burada gerçekten büyük bir çaba veriyoruz. Birinciye dönersek; çeşitlendirme konusuna; orada Rusya'nın gazına alternatif olarak nereden sıvılaştırılmış doğalgaz alabileceğimizi ve nereden boru hatları getirebileceğimize bakıyoruz. Hem sorun hem de çözüm geniş Akdeniz havzasında. Ve Akdeniz bölgesinde uzun süre sürecek bir adım atmak istiyoruz. Türkiye de gemide yer almalı. Türkiyesiz bunu yapamayız. Türkiye'nin de çıkarına bunun parçası olmak.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, sizinle görüşmesinin ardından bir açıklama yaptı. Verdiği röportajda "adaylık için şu an gelişme yok ama vize serbestisi, Gümrük Birliği modernizasyonuyla ilgili olumlu gelişmeler bekliyoruz" dedi. "Söylem düzeyinde adım atacaklarını söylüyorlar" dedi. Sormak isterim; atacak mısınız siz bu adımları?

"TÜRK YETKİLİLERLE KONUŞMAK İÇİN ÇOK İSTEKLİYİZ"

TIMMERMANS: Kesinlikle. Çavuşoğlu'nun söyledikleri için elimden gelenin en iyisini yapacağım. Çünkü artık yeni bir dünyada olduğumuza inanıyorum. NATO'da stratejik müttefikliğimiz ekstra bir önem kazandı. Ama sadece bu da değil. AB aracılığıyla da yeni bir ekonomi, yeni tedarik hatları oluşturmalıyız. Çünkü günün sonunda insanlarımız bizi ancak kendileri için refah bir gelecek görürse destekler. İşte bu nedenle Gümrük Birliği'nin modernizasyonuna bakmalıyız. Ama bazı ticari pürüzleri de kaldırmalıyız. Bu nedenle vize serbestisine bakmalıyız. Ama kriterlere de bakmalıyız. Bu konuyu Türk yetkililerle konuşmak için çok istekliyiz. Fark ettim ki, Türk yetkililer de bu konuları bizimle konuşmak için, ortak zemin bulmak için, bizi stratejik partner görmek için farklı bir açıklığa ve aciliyet anlayışına sahipler.