İşe başlatmama tazminatından vergi alınmaz, ihbar tazminatından alınır
Çalışanlara işveren tarafından ödenen ücretlerden vergi alınıyor. İşverenin ödediği bazı tazminatlar da ücret kabul edilerek vergilendiriliyor. Çalışanlar, mahkeme kararı ile alınan tazminatlar ile ihbar ve işe başlatmama gibi tazminatlarda vergi ödemek zorunda olup olmadıklarını bilmiyorlar. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, milyonlarca çalışanın merak ettiği tazminatlarda vergi kesintisini yazdı
Çalışanlara ücret dışında çeşitli adlar altında yapılan ödemelerden vergi kesintisi yapılıp yapılmayacağı konusunda zaman zaman tereddütler yaşanıyor. Öncelikle nelerin “ücret” sayıldığına bakmak gerekiyor.
Gelir Vergisi Kanunu’nda ücret, “İşverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler” olarak tanımlanıyor. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı, tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması, onun mahiyetini değiştirmiyor.
İş akdi sona erdikten sonra karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar, iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımlar da ücret sayılıyor.
İŞ SONU TAZMİNATLARININ TAVANA KADAR OLAN KISMI VERGİDEN MUAF
Kanuna göre, İş Kanunu ve Deniz İş Kanunu uyarınca ödenmesi gereken kıdem tazminatlarının tamamı ile Basın İş Kanunu uyarınca ödenen tazminatların 24 aylık brüt ücrete kadar olan kısmından vergi alınmıyor.
Hizmet sözleşmesi sona erdikten sonra karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar, iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımlarda, kıdem tazminatı tavanına kadar olan kısım vergiden muaf tutuluyor. Tavanı aşan kısım ise vergiye tabi tutuluyor.
Kıdem tazminatı tavanı 2019’un ikinci yarısında 6 bin 380 lira olarak uygulanıyor. Brüt ücreti 4 bin TL olan ve 5 yıllık hizmeti bulunan bir kişiye işverenince 20 bin TL kıdem tazminatı, 20 bin TL de iş sonu tazminatı ödenmişse, kıdem tazminatı için hiç vergi kesilmez. Bu kişinin vergiden muaf tutulacak tazminat tutarı 6.380 TL X 5 = 31.900 TL olur. Bu limite, kıdem tazminatı da dahil edilir. Buna göre, iş sonu tazminatının 11 bin 900 liralık kısmı vergiden muaf tutulur, kalan 8 bin 100 TL’lik tazminat üzerinden vergi kesilir.
İHBAR TAZMİNATINDAN VERGİ ALINIR MI?
İş sözleşmesi feshedilirken işçi ve işverenin belli bir süre önce bildirimde bulunması gerekiyor. Buna ihbar süresi de deniliyor.
İhbar süresi, işi 6 aydan az sürmüş işçi için 2 hafta,
6 aydan 1.5 yıla kadar sürmüş işçi için 4 hafta,
1.5 yıldan 3 yıla kadar sürmüş işçi için 6 hafta,
3 yıldan fazla sürmüş işçi için 8 hafta olarak uygulanıyor.
Bu sürelere uymadan iş akdini fesheden, karşı tarafa bu süre kadar ihbar tazminatı öder. Gelir Vergisi Kanunu’nda sayılan, kıdem tazminatı tavanına kadar vergiden muaf tutulan tazminatlar arasında ihbar tazminatı yer almıyor. Dolayısıyla, ihbar tazminatının tamamı ücret olarak değerlendirilerek vergilendiriliyor. Vergi oranı, işçinin, ödemenin yapıldığı tarihteki kümülatif vergi matrahına göre yüzde 15 ile yüzde 35 arasında değişiyor.
MAHKEME KARARIYLA YAPILAN ÖDEMELERDEN VERGİ KESİLİR Mİ?
İşçi işverenden alacaklarını çoğu zaman mahkeme kararıyla tahsil edebiliyor. Peki, mahkeme kararına istinaden yapılan kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla çalışma ve genel tatil ödemelerinden vergi kesilir mi?
Mahkeme kararıyla yapılan kıdem tazminatı ödemesi gelir vergisinden muaf tutulur. İhbar tazminatı, fazla çalışma ve genel tatil ödemeleri ise nakden veya hesaben ödemenin yapıldığı dönemin ücreti olarak kabul edilerek vergilendirilir.
İŞE BAŞLATMAMA TAZMİNATINDA VERGİ ALINIR MI?
İşverence haksız işten atılanlar, mahkeme kararıyla işe iade edilebiliyor. İşe iade davasını kazananlara iki türlü ödeme yapılıyor. Birincisi, mahkeme kararı kesinleşinceye kadar işçinin boşta geçen sürelerinin 4 aylık kısmı için yapılan ödemeler. Bu ödemeler ücret olarak kabul edildiği için vergiye tabi tutuluyor.
İkinci olarak işe iade davasını kazanan işçinin işe başlatılmaması durumunda 4 ay ile 8 aylık ücret arasında değişen işe başlatmama tazminatı ödeniyor. İşe başlatmama tazminatı üzerinden sadece damga vergisi kesintisi yapılır, gelir vergisi alınmaz.
