İstanbul Boğazı'ndaki deniz çayırları şamadıralarla korunuyor: Marmara için hayati bir kaynak

Türkiye İş Bankası'nın Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) ile birlikte hayata geçirdiği 'Denizlerin Geleceği: Deniz Çayırları' projesi kapsamındaki çalışmalarına devam ediyor. Proje, özellikle İstanbul Boğazı ve Marmara Denizi'ndeki deniz çayırlarını korumayı ve deniz ekosisteminin devamlılığını sağlamayı amaçlıyor

İrem Kuşoğlu

ikusoglu@haberturk.com

Giriş: 01.11.2024 - 16:33 Güncelleme: 01.11.2024 - 16:33

ABONE OL

İstanbul Boğazı'ndaki deniz çayırları şamadıralarla korunuyor

ABONE OL

Türkiye İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı ve Sürdürülebilirlik Lideri İzlem Erdem ve TÜDAV Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk'ün katılımı ile gerçekleştirilen basın buluşmasında Beykoz'da proje kapsamında yerleştirilen şamandıralar ziyaret edilirken, sürece dair de açıklamalar yapıldı.

TÜDAV Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk "Marmara'nın temel sorunu oksijen eksikliği. Bu nedenle deniz çayırlarının korunması ve yaşatılması büyük önem taşıyor. Deniz çayırları, oksijen üretiyor ve bu da Marmara için hayati bir kaynak" ifadelerini kullandı.

İstanbul Boğazı'nın çok kritik olduğunu ve biyolojik bir koridor olduğunu ifade eden Öztürk "Bu ne demek? Eğer İstanbul kirlenirse, İstanbul Boğazı bozulursa hem Marmara bozuluyor, hem Karadeniz bozuluyor, hem Ege Denizi bozuluyor. Neden? Çünkü şu an bu suyun 40 metre altından su almaya kalkarsak bu Akdeniz'in suyu. Üstündeki su Karadeniz'den geliyor, Ege'ye akıyor, alttan Ege'den geçiyor Karadeniz'e çıkıyor. 2 tabakalı bir akım var burada ve bu 2 tabakalı akımdan alttan gelen buraya oksijen taşıyor. Ege Denizi'nden Saroz'dan gelenin oksijen oranı yüksek. Ege'den gelen oksijen miktarı düşerse Marmara Denizi çabuk ölecek. Eğer Ege Denizi'ndeki oksijen miktarını sağlayabilirsek Marmara Denizi yaşayacak" diye konuştu.

TÜDAV olarak toplumu bilinçlendirmeye yönelik çalışmaları da sürdürdüklerini belirten Öztürk "Bilinçlendirmeye yönelik videolarımız var. Türkçe, İngilizce olarak YouTube sayfamızda deniz çayırları ile ilgili videolarımız var. Örneğin bu sene Paşalimanı'na gittik, Marmara Adası'na gittik, Bandırma'ya gittik. Oralarda milleti topluyoruz ve herkese bunları gösteriyoruz. Yasa dışı balıkçılık, çöp gibi başka bir sürü şeyi de anlatıyoruz. Mesela yaptığımız bizim en iyi işlerden birisi Şile ile Beykoz arasındaki dağ köylerinde hiç deniz görmemiş çocuklara denizi gösteriyoruz. Samsun'dan İstanbul'a çocuklar gelecek, onlara İstanbul'un boğazını gösterip bilgilendiriyoruz" dedi.

Türkiye İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı ve Sürdürülebilirlik Lideri İzlem Erdem projeye ilişkin "100 yıl önce ülke ekonomisine, refahına, toplumsal yaşamına katkı sağlamak hedefiyle yola çıkmıştık. Bu hedef doğrultusunda eğitimden, kültür sanata, spordan çevreye yaşamın her alanına dokunan projelerin içinde yer aldık, almaya devam ediyoruz. Faaliyetlerimizin her adımında sürdürülebilirliği odağımıza alıyor; doğal yaşamı, ekolojik dengeyi ve biyolojik çeşitliliği koruma bilinciyle hareket ediyoruz" ifadelerini kullandı

'Dünya bizim, gelecek bizim' yaklaşımıyla yürütülen sürdürülebilirlik çalışmalarında denizlerin çok önemli olduğunu vurgulayan Erdem, "Yaklaşık bir yıl önce Türk Deniz Araştırmaları Vakfı ile başlattığımız 'Denizlerin Geleceği: Deniz Çayırları” projemiz bu çalışmaların en kıymetlilerinden biri. Bu projeyle Marmara Denizi’nin sağlığı için kritik öneme sahip Posidonia oceanica deniz çayırlarının bulunduğu alanların haritalandırılmasını, üzerindeki atıklardan temizlenmesini ve korunmasını hedefliyoruz. Denizlerin akciğeri olarak nitelenen deniz çayırları günde 14 litre oksijen üretebiliyor. Bir hektarı ise yılda 1024 ton karbon tutabiliyor. Projemizin ilk yılında iki yeni deniz çayırı alanının keşfi bizleri çok mutlu etti. Bu keşfi, Marmara Denizi'nin azalan oksijen seviyeleri için son derece umut verici bir gelişme olarak görüyoruz. Son olarak projemizin etkisini artırmak için mapa ve şamandıralama etabını gerçekleştirdik. İstanbul Boğazı’na ve Marmara Denizi’ne yerleştirilen 10 adet şamandıra, deniz çayırlarının olduğu deniz tabanına teknelerin çıpa atmaması konusunda uyarıyor" şeklinde konuştu.

Fotosentez ile suyun oksijence zenginleşmesini sağlayan Posidonia oceanica deniz çayırları günde 14 litre oksijen üretebiliyor; 1 hektarı ise yılda 1024 ton karbon tutabiliyor. Biyolojik çeşitliliği desteklemekle kalmıyor aynı zamanda karbon depoluyor, kıyı erozyonunu önlüyor ve su kalitesini iyileştiriyor.
Birçok deniz canlısı için yaşamsal önem taşıyan habitatlar olan deniz çayırları, balıklar ve omurgasız canlılar gibi çeşitli türlere üreme, beslenme ve barınma alanı sağlıyor. Örneğin, Marmara Adaları’nda deniz çayırları, karagöz, izmarit, papaz balıkları, denizatı, deniziğnesi, yengeç ve karidesler, pinalar ile kalamar ve sübyeleri barındırıyor.
Karadaki bütün bitkilerin atası olarak bilinen deniz çayırları, karada yaşayan çiçekli bitkilerin denizde yaşayan hali olarak biliniyor.
Kıyıya vuran ömrünü tamamlamış yapraklarının da doğaya faydası olan deniz çayırları, sahilde yaşayan böcek türleri de dahil pek çok canlıya yuva olabiliyor.
Akdeniz’de karaya vurmuş deniz çayırlarından oluşan sahillere ‘ekolojik plaj’ deniyor.
Deniz çayırlarının dünya genelinde 60 türü bulunuyor. Türkiye’de ise Posidonia oceanica, Cymodocea nodosa, Zostera marina, Zostera noltei olmak üzere 4 tür deniz çayırı yaşıyor.
Bunların arasında Posidonia oceanica Akdeniz’e endemiktir, Ege Denizi ve nadiren de Marmara Denizi’nde görülüyor.
Deniz çayırlarının zarar görmesi, denizlerdeki oksijenin azalmasına, bunun sonucunda da ekosistemin bozulmasına, deniz canlılarının yaşam alanlarının ve dolayısıyla hayatta kalma şanslarının azalmasına neden oluyor.