Organ bağışı iyiliği döner sizi bulur
3-9 Kasım Organ Bağışı Haftası. Organ bağışı konusunda farkındalık geliştirmeyi amaçlayan bu hafta, Türkiye'de yapılan ilk organ naklinin (böbrek nakli) tarihi olan 3 Kasım 1975'ten feyiz alınarak ortaya konulmuş. HT Magazin'den Damla Çeliktaban yazdı
Organ nakli, hayati öneme sahip organı işlev göremez duruma gelmiş hastalarda, söz konusu bir organın yerine yenisinin konulması demek. Nakil 2 farklı donörden yapılabiliyor. Bunlardan ilkidonör (sağlıklı bir insanın tek böbreğini ya da karaciğerinin bir parçasını bağışlaması gibi), diğeri ise beyin ölümü gerçekleştikten sonra kadavradan çıkarılan işe yarar durumdaki organın nakil için kullanılması. Türkiye’de ilk grup bağışçı öne çıkarken (genellikle hastanın ailesinden birileri) öldükten sonra organ bağışlayanların sayısı yetersiz kalıyor. 1 kişinin bağışlayacağı organlarla tam 8 kişiye can verilebiliyor.
ORGAN BAĞIŞIYLA İLGİLİ BAZI BİLGİLER
* Türkiye’de 25 binden fazla hasta, organ nakli olabilmek için sıra bekliyor. 2 bin 106 kişi karaciğer, 21 bin 576 kişi böbrek, 922 kişi kalp, 63 kişi akciğer bekliyor.
* Gerçekleştirilebilen organ nakli sayısıysa senede 4500’le sınırlı kalıyor. Bu nakillerin yaklaşık yüzde 90’ı canlı verici, yüzde 10’u ise kadavra vericiden.
* 2016 yılında beyin ölümü gerçekleşmiş 1998 kişinin ailesiyle görüşen organ nakli koordinatörleri bu kişilerden yalnızca 583’ünü organ bağışına ikna edebildi.
* Senede en az 2000 hasta bekleme listelerinde hayatını kaybediyor.
* Organ nakli bekleme listelerinde hastaların büyük çoğunluğu böbrek nakli için bekliyor. Kronik böbrek yetmezliği rakamlarının yüksek olduğu ülkemizde bu durumun sorumlusu olarak yüksek tansiyon ve diyabet hastalıklarının yaygınlığının altı çiziliyor.
ORGAN BAĞIŞI NASIL YAPILIYOR?
18 yaşını aşmış, akıl sağlığı yerinde olan herkes organ bağışında bulunabiliyor. Bağış yapılabilecek yerler; tüm devlet hastanel eri, özel hastaneler, sağlık ocakları, sağlık müdürlükleri. Bağışçı bir form doldurduğunda ona organ bağış kartı veriliyor. Yapılan organ bağışları o hastanenin yetkili kişisi tarafından internet üzerinden Sağlık Bakanlığı’nın Organ ve Doku Bağışı Listesi’ne ekleniyor.
Bakanlık yetkilileri dışında kimse bu bilgileri görmeye yetkili değil. Kartın üzerinde bulunan bilgiler de organ alımı için yeterli de ğil. Mevcut kanunlar çerçevesinde, kişi daha önce organlarını bağışlasa da öldüğünde ailesine soruluyor. Aile onay verirse orga nları alınıyor. Aksi halde nakil gerçekleşmiyor. Organ bağışı bilincinin daha fazla kişiye yaygınlaşması önem taşıyor.
EMRE ALTUĞ’DAN ORGAN BAĞIŞI ÇAĞRISI
7 Kasım 2017’de Organ Nakli Koordinatörleri Derneği (ONKOD) Astellas desteğiyle bir etkinlik düzenledi. “Organ nakli bir gün sizin için de gerekebilir. Organ bağışı iyiliği bumerang gibi size dönsün. Donörse Senindir!’’ sloganıyla gerçekleşen etkinlikte toplumun tüm kesimlerine organ bağışı konusunda bilgi ve hassasiyet sahibi olmaya dair bir çağrı yapıldı. Etkinliğe katılan Emre Altuğ organlarını bağışladığını belirtip ekledi:
HEPİMİZE GEREKEBİLİR
“Organ nakli bir gün hepimize gerekebilir. Türkiye’de 25 binden fazla organ bekleyen hasta var. Maalesef o yoğunlukta organ bağışı yapılmıyor. Biraz daha çabalamamız gerekiyor. Organların toprağa gideceğine bir cana gitmesi çok daha anlamlı. İnsanların kafalarında, organlarının ölmeden önce alınacağına dair yanlış bilgiler var. Uzmanların da anlattığı gibi beyin ölümü gerçekleştikten sonra organlar alınıyor. Dini bakımdan fetvası verildi. Eski Diyanet İşleri Başkanı’nın söylediği ‘Candan cana verilen en güzel sadaka’ çok güzel bir cümle. Organ bağışı iyiliği bir gün döner sizi bulur.”
HANGİ ORGAN VE DOKULAR BAĞIŞLANABİLİR?
Böbrek, karaciğer, pankreas, akciğer, incebağırsak, kalp, kornea, tendon, kök hücre, kemik iliği, kalp kapağı, yüz ve saçlı de ri.
TÜRKİYE'NİN İLK ORGAN NAKLİ
Türkiye'de ilk başarılı organ nakli 3 Kasım 1975’te Prof. Dr. Mehmet Haberal tarafından, anneden alınan böbreğin oğlunanakledilmesiyle gerçekleşti. Prof. Haberal, ülkemizdeki ilk başarılı karaciğer nakli ameliyatını Aralık 1988’te gerçekleştirmiş. Mart1990’daysa Türkiye’de ilk kez canlı donörden karaciğer nakli ameliyatını yapmış. Prof. Haberal’ın Nisan 1990’da gerçekleştirdiği erişkin hasta için canlı donörden kısmi karaciğer nakli ameliyatı Avrupa, Ortadoğu ve Afrika’da ilk olma özelliğini taşıyor.
