Hava taksi projeleri son virajda!

Hava taksi projeleri hizmete girmek için sona yaklaşıyor. Heyecan verici bir çok proje var. Boeing, Airbus, Embraer gibi uçak üreticileri de hava taksilere önemli destek veriyor. Havalimanları da hava taksiler için pist ve terminal düzenlemeler yapılıyor. 2024’te yolculu hizmetlere başlayacak olan hava taksi projeleri bulunuyor. Bunlardan en önemlisi ise Paris Olimpiyatlarında yolculu uçuş yapması beklenen Volocopter olarak ön plana çıkıyor. Ancak henüz Fransa Sivil Havacılık Otoritesi ve EASA’yla olan izinleri onaylanmış değil.

Suudi Arabistan 4 Vertiport yapıyor

Hava taksi projelerinin hızlı gelişiminde etkilenen Suudi Arabistan da 500 milyar dolar yatırımla hayata geçirilecek ve New York’tan 33 kat daha büyük olacağı ilan edilen Neom şehrinde 75 km aralıklarla 4 adet Vertiport yapacak.

Hava taksiler, elektrikli dikey kalkış ve iniş yapan (e-VTOL) hava araçları da şehir merkezlerinde yoğunlaşacak ‘Vertiport’lardan operasyonlarını yapacak. ‘Vertiport’lar ilk etapta yakın mesafe uçuşlarıyla hayatımıza girecek, bu alandaki teknolojilerin gelişmesiyle mesafeler uzayacak, şehirler ve ülkeler arasındaki bağlantılar güçlenecek.

Vertiport’lar şehir merkezlerinde yerlerini alarak, önümüzdeki yıllarda insanların ve kargoların taşınmasında eVTOL hava taksilerin ve otonom drone’ların yenilikçi operasyon merkezi haline gelecek. ‘Vertiport’ için ilk adım İngiltere’de Urban Air Port atarak Air One Projesi çerçevesinde Güney Koreli Hyundai Motor Group ile dünyanın ilk ‘Vertiport’u için iş birliğine gitmişti. Urban Air Port küresel talebe uygun olarak dünya çapında çok sayıda ‘Vertiport’u hızla hizmete sokacak.

Geçtiğimiz hafta New York Limanı’nda Volocopter aybaşında da Joby Kaliforniya’daki merkezinde test uçuşu yaptı. Öne çıkan bu iki proje son gelişmeler sebebiyle Dubai Airshow’a katılım gösteremedi. Geçen hafta katıldığım Dubai Airshow’da Archer’ın Midnight ve Alman Lilium sektöründe ilgisini çekti. Bu iki önemli hava taksi projelerinin yanı sıra Dubai’de önemli anlaşmalara imza atan “Eve” de yer aldı. Fakat yolculu hizmet vermeye yakınlaşan başka projelerde söz konusu. Neticede 2024 hava taksi ve ‘Vertiport’ projeleri dönüm noktası olacak. Şimdi yolculu uçuşlara en yakın 5 hava taksi projesine bir göz atalım.

Alman Volocopter uçuş yaklaştı

Elektrikli dikey kalkış-iniş yapabilen hava araçları geliştiren Volocopter hava taksi projelerinde en önde olan proje konumunda. Şu an test uçuşlarına devam eden Volocopter’in insanlı uçuşlara başlayacağı tarihler ve yerler bile belli. Hava aracının uçacağı en yakın zaman 2024 Paris Olimpiyatları olarak belirlendi. Paris’teki operasyonlar ilk olarak gelecek yıl 5 noktayla başlayacak. Önümüzdeki 10 yıl kademeli olarak Paris’in tüm bölgelerine yayılacak. Bir pilot ve bir yolcu kapasiteli Volocity hava aracı 500 metrenin altındaki yüksekliklerde uçacak. Gürültüsüz olacak hava aracının uçuşu yer seviyesindekiler tarafından duyulmayacak. Volocopter, 2024 yılında Avrupa Birliği Havacılık Güvenliği Ajansı’ndan (EASA) nihai sertifikayı almayı bekliyor. Federal Havacılık İdaresi’nden (FAA) eşzamanlı sertifikasyon, şirketin kısa bir süre sonra ABD’de ticari hizmetlere başlamasını sağlayabilir.

VoloCity Teknik Özellikler:

Kapasite: 2 kişi

Güç Kaynağı: Elektrik/Batarya

Motor Adedi: 9 Batarya

Maksimum Kalkış Ağırlığı: 900 kg

Maksimum Yük Kapasitesi: 200 kg

Menzil: 35 km

Maksimum Uçuş Hızı: 110 km/s

Toplam Yükseklik: 2,5 m

Tek Rotor Çapı: 2,3 m

Rotor Sayısı: 18

ABD’li Joby New York’tan dünyaya açılacak

ABD’li Elektrikli dikey kalkış ve iniş (eVTOL) hava aracı üreticisi Joby Aviation hava taksisinin uçuş testine başlamak için geçtiğimiz temmuz ayında FAA’den onayı aldığını duyurmuştu. Delta Airlines ile yapılan stratejik ortaklık, FAA onayı bekleyen Joby'nin elektrikli hava taksileri için New York'u potansiyel bir erken benimseme pazarı olarak konumlandırıyor. Hava taksi 12 Kasım’da 4 pilotuyla test uçuşlarına başladı. Geçtiğimiz 10 yılda eVTOL prototipleriyle binden fazla uzaktan kumandalı uçuş testini tamamlayan Joby Aviation, elektrikli hava taksisini ilk kez pilotlarla birlikte başarıyla uçurdu. Şirketin üretim öncesi prototipini California’daki test merkezinin dışında uçurduğunu duyurdu. Hava taksi, New York Manhattan Bölgesi’nde bulunan ikonik Down Town Heliport’tan uçuruldu. Joby’nin uçuş test ekibinin dört pilotu şirketin üretim öncesi prototip uçağıyla uçuşlar gerçekleştirerek, serbest itişli havada asılı kalma ve yarı itişli uçuşa ileri geçişleri içeren test uçuşu yaptılar. Hava taksinin 2025 yılında yolculu uçuşLara başlaması planlanıyor.

Joby teknik özellikler:

Kapasite: 1 pilot 4 yolcu

Motor Adedi: 6 batarya

Maksimum Hız: 322 km/s

Menzil: 241 km

Kanat Açıklığı: 10,7 metre

Uzunluk: 7,3 metre

Ağırlık: 1815 kg

Gövde: Karbon fiber kompozit

Alman Lilium yüzde 10’nu Türk

Elektrikli dikey kalkış-iniş hava aracı (eVTOL) geliştiren Alman start-up şirketi Lilium da hava taksi projelerinde bir adım önde olanlardan. Çalışanlarının yaklaşık yüzde 10 son dönemde Türkiye’den giden alanında uzman teknik ekipten oluşuyor. Hatta Türkler projenin kilit noktalarında yer alıyor. Lilium hava taksi geçtiğimiz haziran ayında Avrupa Birliği Havacılık Güvenliği Ajansı / EASA’dan sonra ABD Federal Havacılık İdaresi / FAA’den de uçabilir sertifikası aldığını duyurmuştu. Hafta içi de Lilium, Çinli CITIC Offshore Helicopter Co. Ltd. şirketiyle protokol imzalayarak Guangdong-Hong Kong-Makao Büyük Körfez Bölgesi, Hainan Adası ve Tianjin'de servislere başlayacak. Öte yandan Lilium, Suudi Arabistan’ın ulusal havayolu şirketi Saudia ile Suudi Arabistan genelinde bir eVTOL ağı kurmak için 100 adet Lilium Jet için anlaşma imzaladı. Ayrıca, Ekim başında, Fransız Rivierası ve İtalya’daki müşteri üslerine premium ve ticari hava taksisi uçuşları için 12 uçak satın almayı planlayan özel jet operatörü Globe Air ile ortaklık kurduğunu duyurdu. Hava taksinin 2026’da yolculu uçuşlara başlaması bekleniyor.

Lilium Teknik Özellikler:

Kapasite: 1 pilot ve 6 yolcu

Boş Ağırlık: 440 kg (5 kişilik: 1.300 kg, 7 kişilik: 3.100 kg)

Maksimum Kalkış Ağırlığı: 640 kg Motor: 36 adet elektrik motorunun toplam gücü 320 kW

Maksimum Hız: 300 km/s

Seyir Hızı: 280 km/s

Menzil: 300 km

Brezilyalı Eve’yi Embraer uçuracak

Brezilyalı havacılık şirketi Emrbaer’in hava taksi projesi Eve de Dubai Airshow’da dikkatleri üzerine çekti. Şirket geçen yıl Eve Holding, Birleşik Arap Emirliklerinde turistik uçuşlar için Falcon Aviation Services ile ortaklık kurduğunu duyurmuştu. İlk etapta 35 adet alınması planlanan uçaklar 2026’dan itibaren teslim edilmeye başlanacak. Uçan taksi, yüzde 100 elektrikli, bir pilot ve dört yolcu taşıyabilecek. Bunun yanı sıra yolcu bagajları için belirli bir alana da sahip olacak. Geçtiğimiz temmuz ayında şirket ilk eVTOL üretim tesisinin Brezilya’nın São Paulo eyaletindeki Taubaté şehrinde yer alacağını duyurdu. Şirket burada ilk tam ölçekli eVTOL prototipinin montajına başladı ve bunu 2024 yılında bir test kampanyası izleyecek. Eve’in eVTOL’ünün teslimatlara başlaması ve 2026 yılında hizmete girmesi planlanıyor.

Eve Teknik Özellikler:

Kapasite: 1 pilot 4 yolcu

Menzil: 100 km/s

Uçuş Zamanı: Bilinmiyor

Maksimum Yük Kapasitesi: 450 kg

Maksimum Uçuş hızı: 320 km/s

Seyir İrtifa Aralığı: 1000 metre

Ağırlık: 1 ton

Gövde: Karbon fiber kompozit

ABD Archer Midnight karayoluna alternatif olacak

Gelecek yıllarda taksi olarak kullanılması planlanan elektrikli dikey kalkış ve iniş uçağı Midnight, 10 dakikada 40 kilometre yol kat edebilecek. ABD merkezli havacılık şirketi Archer’ın tasarladığı dikey kalkış ve iniş uçağı Midnight, tamamen elektrikli olarak geliştirildi. 160 kilometre mesafeye kadar uçma kapasitesine sahip uçak, 80 kilometreye kadar olan şehir içi yolculuklar için tasarlandı. 241 kilometre hız kapasitesiyle dizayn edilen araç, saatlerce süren yolculukları dakikalara düşürmeyi hedefliyor. 10 dakikada 40 kilometre yol kat edebilen araç, pilot hariç 4 yolcu taşıyabiliyor. Bagaj taşıma imkanı da sunan Midnight, 12 dakikalık şarjla 32 kilometre gidebiliyor. Helikopterden 100 kat daha sessiz çalışan uçağın rekabetçi fiyatlandırma politikasıyla kara yolu taşımacılığına alternatif sunması bekleniyor. Araçla bugüne kadar çok sayıda test uçuşu gerçekleştirildi. Ticari hava yollarıyla benzer seviyelerde güvenlik sertifikasyonunu hedefleyen aracın sertifikasyon süreçleri devam ediyor.

Midnight Teknik Özellikler:

Kapasite: 1 Pilot 4 Yolcu

Menzil: 32-80 km

Seyir Hızı: 241 km/s

Seyir İrtifası: 610 metre

Maksimum Yük Kapasitesi: 456 kg

Maksimum Kalkış Ağırlığı: 3175 kg

İleri Uçuş Gürültü Seviyesi: 45 dba