Uçakta hastalık kapmamak için 8 tüyo!

Hastalık her zaman kötüdür, ancak seyahat esnasında başa gelmesi veya yolculuğun hastalığa sebep olması işleri daha da zorlaştırır. Uçak içinde rahatsızlanmak ise kabin ekibinin ilgisine rağmen sancılı geçebilir. Mide bulantısı, ishal, baş dönmesi, tıkanma, sinüs enfeksiyonları, kulak çınlaması ve taş düşürme gibi yaşamımızı çok fazla tehdit etmeyen, fakat uçuş konforunu berbat hale getiren rahatsızlıklar her şeyi alt üst edebilir. Uçuş konforuyla birlikte seyahat programını, tatili veya işlerimizi sıkıntıya sokabilir. Yerde çok kolay bir şekilde müdahale edilip düzeltilebilecek bir rahatsızlığa havada çözüm bulmak veya ilerlemesini önlemek daha zordur.

Ben de Airport programım için ekibimle uzun yıllardır sık sık seyahat ediyorum. Zaman zaman bizim de başımıza bu tarz aksilikler gelebiliyor. En son 2 yıl önce İngiltere’de Farnbrough Airshow’da hastalanmıştım. Dönüş yolculuğunda yüksek basınç kaynaklı yaşadığım zorluk seyahatimi berbat bir hale getirmişti. Bundan yaklaşık 5 sene önce de Japan Airlines’ın ilk Airbus A350-900 teslim töreni için Fransa’nın Toulouse şehrinde ilginç bir hadise yaşadım. Muhabirim Emre’nin gece yarısı böbrek taşı düşürmesi bizi gerçekten yormuştu. Fransa’da sağlık sistemi ilginç ve sıkıntılı. Gece acilde uzun süre sıra bekledik. Derdimizi zor anlattık. Geceyi hastanenin acil servisinde geçirip, önemli bir sorun olmamasının huzuruyla, ama yorgun bir halde sabah erkenden törene katıldık.

Sözün özü uçaklarda havada, seyahatlerde yaşanan sağlık problemlerini aşmak bazen gerçekten zor olabiliyor. Hem süreç yorucu oluyor, hem de ciddi strese sebep oluyor. Seyahatte başa gelebilecek hemen her tür hadiseden, binlerce metre yukarıda bir tüpün içinde yaşanabilecek sıkıntılar hakkında belli seviyede bilgim ve tecrübem var. Sık uçan bir gazeteci olarak yaşadığım bazı hadiselerden yola çıkarak uçak seyahatlerinde meydana gelebilecek sıkıntılarla nasıl başa çıkılabileceğine dair faydalı tüyolar vereceğim.

1-Ekranlara bakmayın

Uçak seyahatlerinde en çok görülen sağlık problemi hareket hastalığı olarak bilinir. Buna taşıt tutması da denilir. Dalgalı deniz, uçak ya da otobüs gibi taşıt hareketlerine bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Hareket hastalığı sonucu denge bozulur ve kişi kendi bedensel hareketlerini konumlandırmakta güçlük çeker. Uçak içinde bu hastalığa yakalandığınızda kesinlikle ekranlara bakmayın. Uçak içinde eğlence sistemleri, cep telefonları ve bilgisayar gibi şeyler rahatsızlığınızın daha kötü duruma gelmesine neden olur. Bu durumda uyumaya çalışın. Uyuyamıyorsanız müzik veya sesli kitap benzeri şeyler dinleyin. Öte yandan mide bulantısını önlemeye çalışıyorsanız koltuk arkasındaki kusma torbasına bakmamaya çalışın. Kusma ibaresini aklınıza getirecek eylemlerden uzak durun. Pencere kenarındaysanız uçak içine değil, dışarıya bakın. Başınızı gereksiz yere hareket ettirmeyin. Başınız dönüyorsa gözlerinizi kapatın ve soğuk kompres yapın.

2-Bol su ve domates suyu için

Yolcular uçuşlarında su içmedikleri için birçok hastalığı yaşayabiliyor. Havayoluyla seyahatlerde içilmesini önerdiğimiz 2 şey var; Şu ve domates suyu. Domates suyunun içindeki kortizolün bize zaman farkından doğacak vücut stresimizle ilgili olarak bir koruma sağlar. Kortizol; stresle salgılanan bir hormondur. Bunu küçük miktarda domates suyu ile aldığımızda o uçuş stresine karşı bir koruyucu etkisi olur. Bütün hücrelerimizin suyla beslenmesi lazım. O nedenle mutlaka su ve uçuş durumuna göre domates suyu tüketmek gerekir. Özellikle uzun mesafeli uçuşlarda jet lag etkisini azaltmak için mutlaka seyahat esnasında ve sonrasında su tüketmek icap eder. Domates suyunu 2 saatte bir, 1 bardak olarak ve yanında bol su ile tüketmek iyi olur. Havada bol su içmek, tuvalete gitmeyi de sağladığı için zorunlu da olsa hareket etmeye de yönlendirir. Ayrıca uzun uçuşlarda koltukta hep aynı şekilde oturulmamalı. Ara ara değişiklik yapmak gerekir.

3-Aç kalmamaya dikkat edin

Hasta olduğunuzda iştahınız kesilir. En son isteyeceğiniz şey yemek olabilir. Fakat midenizde yumuşak yiyecek olması bazı durumlarda sıkıntıları önleyebilir. Biraz ekmek ya da kraker mide bulantınızı önleyebilir. Birçok uzman bulantı, kusma ve ishal gibi durumlarda BRAT diyeti önerir. BRAT diyeti; banana (muz), rice (pirinç), applesauce (elma püresi), toast (tost) kelimelerinin İngilizce baş harflerinden oluşuyor. Kronik rahatsızlıkları olan yolcuların çantalarında faydalı atıştırmalık bulundurmaları bu tarz sorunlarda kurtarıcı olur. Ayrıca diyabet hastasıysanız ya da insülin kullanıyorsanız, kan şekerinizin düşme ihtimaline karşı yanınıza uygun atıştırmalıkları mutlaka alın.

4-Yanınıza ilaçlarınızı alın

Uçak seyahatleri esnasında kullandığınız herhangi bir ilaç varsa kabin içine alacağınız el bagajınıza koyun. Bazı ilaçlar için güvenlikte reçete sorabilirler. Mobil cihazlarınızda veya yanınızda yanınıza almanız gereken ilacın reçetesini bulundurun. Bunu seyahate başlamadan önce evde hazırlayıp alışkanlık haline getirin. Uçak içinde sağlık sorunuyla ilgili yanınızda bulundurmanız gereken herhangi bir araç-gereç varsa bu durumu da havayoluna bildirin. Öte yandan uçak seyahatlerinde ishal çok yaygın olarak görülür. Bunun sıklıkla görüldüğü bazı ülkelere seyahat ederken doktorunuza ilaç yazdırın. Yiyecek ve içeceği vücudunuzu etkileyecek ve sizi ishal yapacak ülkelere seyahat ederken tedbirli olursanız, seyahatiniz sorunsuz geçer,

5-Fazla ayağa kalkmayın

Uzun yıllardır kan dolaşımının sağlanması için uçak içinde yürüyüş yapmanızı tavsiye ederiz. Ancak baş dönmesi ve baş ağrısı gibi durumlarda koltuğunuzdan kalkmamaya çalışın. Bazen ayakta durmak semptomlarınızı daha da kötüleştirebilir. Özellikle tuvalete gideceğiniz zaman sıra varsa kuyruğun azalmasını bekleyin. Ayakta çok kaldığınızda düşme riski ve kafa travması da karşılaşabileceğiniz olumsuzluklardan olabilir. Baş dönmesi vertigo isimli hastalıktan kaynaklanır. Daha önce böyle bir durum yaşadıysanız ilaçlarınızı alın, başınızı aşağıda tutup gözlerinizi kapatın. Ağırlık merkezinizin aşağıda olması daha az baş dönmesine yardım olacaktır.

6-Kabin ekibiyle iletişimde olun

Uçuş sırasında kusmak veya ishal olmak utanç verici olabilir. Ancak hastalığın utanılacak bir durumu söz konusu olamaz. Bu sebeple kabin ekiplerine karşı hastalık konusunda açık olun. Çünkü kabin ekipleri almış oldukları eğitimler sayesinde size yardım edebilir, yaşadığınız sorunu daha az sıkıntıyla atlamanızı sağlayabilirler. Birçok havayolu yolculara yardımcı olmak için bazı reçetesiz kullanılabilen ilaçları bulunduruyor. Çok zor durumlarda kabin ekipleri size uzun süre kullanabilmeniz için bir tuvalet bile ayarlayabilir. Kabin ekiplerine hastalığınızla ilgili ne kadar fazla bilgi verirseniz size o kadar fazla yardımcı olurlar. Mesela kronik bir hastalığınız varsa o hastalıkla ilgili bir bileklik takın ve acil durumlarda kabin ekiplerinin işini kolaylaştırın.

7-Varis çorabı hayatınızı kurtarabilir

Yolcular tarafından önemi çok bilinmeyen varis çorabı uçakta pıhtı atmasını engellemeye birebirdir. Özellikle uzun uçuşlarda daha önceden bir pıhtı atma hastalığı yaşadıysanız kesinlikle varis çorabı kullanmanız gerekir. Öte yandan bol yürüyüş yapabileceğiniz alanlar yaratın. Bazı uçuşlar 17-18 saat sürebiliyor. En büyük riskler de bu uçuşlarda meydana geliyor. Bacakta şişme ya da ağrı, kan pıhtısının işareti olabilir. Başka bir pıhtı oluşmaması için koridor kenarına geçip her yarım saatte bir yürüyüş yapmaya çalışın. Koridor kenarına geçmek için de kabin ekiplerine durumu önceden bildirin.

8-Hastayken seyahat etmemeye çalışın

Hasta olduysanız uçuşunuzu ertelemeniz hem sizin için hem de uçuşun sağlıklı yapılabilmesi adına diğer insanlar önemlidir. Uzun bir seyahat çıkıyorsanız saat dilimi değişikliklerine dikkat edin. Kronik hastalıklarınız var ve son dönemde bunlarla ilgili şikayetleriniz arttıysa uçuş öncesi mutlaka doktorunuza danışın. Onay almadan uçmayın. Bunun yanı sıra alkollüyken uçmayın. Yerdeki alkollü halinizdeki vücut direncinizle havada bir tüpün içindeki vücut direncinizin aynı olmadığını bilmenizde fayda var.

*************

2024 havacılık sektörünü neler bekliyor?

2019 yılı havacılıkta rekorların kırıldığı tüm paydaşların en yüksek rakamları yakaladığı yıl olmuştu. Daha sonra ardından gelen KOVİD-19 salgını ve sonrasında Ukrayna-Rusya savaşı havacılık sektörünün uzun yıllar sonra kötü günler görmesine neden oldu. Ancak dinamikleri çok güçlü olan havacılık sektörü ayağa kalkmayı başardı. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği IATA'ya göre, küresel hava trafiği şu anda KOVİD-19 öncesi seviyelerin yüzde 98,2'sine ulaşmış durumda. 2023 sonunda 2019 rakamlarını yakalamaya başlayan sektör uzmanların öngörülerine göre bu yıl 2019 rakamlarının da üstüne çıkacak.

Bu sene havacılık sektörü ve sektör çalışanları için çok yoğun geçecek. Geçen yıl yolcuların havalimanlarında daha kolay ve akıcı bir süreç arayışında olduğu kolaylık ve güvenlik senesi oldu. Biyometrik teknolojinin kullanımı da bunu kolaylaştırmaya yardımcı oldu. Dünyanın dört bir yanındaki havalimanları yolculuğu daha verimli hale getirmek için yeni çözümler ve yeni akıllı yolcu yönetim sistemlerini ortaya çıkardı.

Havacılık sektörü, değişimi kucaklayan ve inovasyonun sınırlarını zorlayan zengin bir geçmişe sahiptir. Sektör, teknoloji meraklısı ve çevreye duyarlı yolcuların beklentilerini karşılamaya çalışarak 2024 yılında da gelişmeye devam edecek. 2024’te sektörde rekorların kırılması beklenirken birçok yeni proje de ortaya çıkacak. Havayolları ve havalimanlarının yanı sıra havacılık şirketleri de atağa kalkacak. Peki bu yıl bizi bekleyen gelişmeler hangileri olacak?

Hava taksiler yolculu uçacak

Havayolları, Sürdürülebilir Havacılık Yakıtı (SAF) kullanımı bu yıl da gündemde olacak konuların başında geliyor. Havacılığı karbonsuzlaştırma çabaları şüphesiz önümüzdeki yıl da devam edecek, ancak elektrikli dikey kalkış ve iniş (eVTOL) hava araçları veya Kentsel Hava Hareketliliği (UAM) araçları gibi yeni ulaşım çalışmaları daha fazlaca ortaya çıkacak. Özellikle önümüzdeki yaz Paris Olimpiyatları’nda yolculu uçuşu planlanan Volokopter ön plana çıkacak.

Elektrikli uçaklar gündemde olacak

Sürdürülebilirlik, 2024 yılında da havayolları için odak noktası olmaya devam edecek. Karbon ayak izlerini azaltmak için birçok havayolu şirketi yakıt verimliliği daha yüksek uçaklara yatırım yapıyor. Elektrikli ve hibrit uçakların benimsenmesi ivme kazanıyor. Daha sessiz ve daha temiz uçuşlarla hava yolculuğunda devrim yaratması bekleniyor. Bu kapsamda birçok elektrikli uçak projesi bu yıl da önümüze çıkacak. Daha önceden yapılmış projelerde ise yeni gelişmeler yaşanacak. Elektrikli uçaklar aynı zamanda yakıt maliyetlerini önemli ölçüde azaltmayı (ne kadar azaltacağı hala tartışma konusu) ve gezegeni tehlikeli yakıt atıklarından kurtarmayı hedefliyor. Elektrikli uçak start-up'ı Ampaire'e göre, elektrikli bir uçak fosil yakıtlı uçaklara kıyasla yakıt maliyetlerinde yüzde 90, bakım maliyetlerinde yüzde 50, kalkış ve inişlerde yüzde 66 daha sessiz ve egzoz emisyonlarında yüzde 0 azalma sağlayabiliyor.

Havalimanları daha çevreci olacak

Havalimanları da gelişmekte olan teknolojilerden yararlanarak yolcu trafiği, uçuş programları, hava durumu ve daha pek çok konudaki dalgalanmaları izlemeyi ve bunlara yanıt vermeyi amaçlayacak. Bununla birlikte havayolları, yer hizmetleri ve güvenlik gibi paydaşlar arasında daha fazla iletişim ve veri paylaşımının gerekli olduğu tüm ekosistemde işbirliğini teşvik etme konusunda zorluk yaşayacak. Havalimanları sürdürülebilir şehirler gibi elektrikli otobüsler, elektrikli yer hizmetleri ekipmanları kullanımını artırarak daha çevreci olacak.

Yapay zeka kullanım alanı genişleyecek

Yapay zeka, havalimanı dönüşümünde giderek daha önemli bir rol oynayacak. Havayolları ve havalimanlarında yapay zeka kullanımı geniş bir ağa yayılacak. Havayolları bilet işlemleri, ikram tasarrufu, rota tanıtımları gibi alanları yapay zeka sistemi kullanarak düzenleyecek. Operasyonel destek ve günlük görevlerle ilgili ön görüler için dijital yapay zeka asistanlarına güvenilecek. Tahmin yazılımı; bagaj süreçleri, personel mevcudiyeti ve enerji kullanımı gibi birimlerin izlenmesiyle tahmine dayalı planlamalar artacak. Krizleri hafifleten anlık veri analizi için yapay zeka karar desteği kullanılacak. Ayrıca, Nesnelerin İnterneti (IoT) cihazları ve blok zinciri teknolojisi, bu yetenekleri desteklemek için yapay zeka sistemlerine entegre edilecek ve temel bilgiler havalimanı paydaşlarıyla güvenli bir şekilde paylaşılacak. Müşteri hizmetleri için yapay zeka destekli sohbet robotlarının sayıları artacak. Yapay zeka robotları yolcuların daha kolay seyahat edebilmesi için yöntemleri detaylandıracak.

Verimlilikte 2024'te kilit önem taşıyacak

2024 yılına baktığımızda, sektör makro ekonomik ve alt sektör trendlerinin bir karışımı tarafından şekillendirilen bir dönüşüme hazırlanıyor. Kovid-19 ve Brexit'in kalıcı etkisinin ardından sektör, azalan işgücü kapasitesi, hızlanan dijitalleşme ve otomasyonla boğuşmaya devam edecek. Şirketler operasyonlarını düzene sokmaya çalışırken, hizmet sunumlarını iyileştirmek ve maliyetleri azaltmak için yapay zeka, kuantum bilişimi ve makine öğrenimi gibi teknoloji çözümlerine yönelecekler.

Uçak içi eğlence sistemi pazarı büyüyecek

Havayollarının yolculara bakan en değerli ürünü uçak içi eğlence pazarı 2022'de 5,96 milyar dolar değerine ulaştı. 2030'a kadar ise 12,29 milyar dolar seviyesine çıkacağı tahmin ediliyor. Uçak içi eğlence sistemleri de yeni teknolojilerle birlikte bir sıçrama yapıyor. Havayolları, eğlence sistemlerini artırılmış ve sanal gerçeklik deneyimleriyle geliştirerek yolcuların kendilerini interaktif içerik ve oyunlara kaptırmalarını sağlıyor. Bu özellikle uzun uçuşlarda popüler olucak. Daha fazla havayolunun yüksek hızlı Wi-Fi sunması ve hatta uçak içi VR toplantıları ve konferans potansiyeli ile uçak içi bağlantılar da artacak.