Özgürlükte beklenti artıyor, kadına şiddette karamsarız
Türkiye Barometresi araştırmasına göre, 2018 yılında özgürlüklerin artacağı beklentisinde belirgin yükseliş var. İşsizlik ve kadına şiddette ise geçen yıldan daha karamsarız. Kadına şiddetin artacağını düşünenler 1 yılda 5 puan yükselirken, azalacağını düşünenlerin oranı ise 10 puan düştü
Türkiye ne düşünüyor? - Yazı dizisi 2
‘IPSOS Türkiye Barometresi 2017-Yeni Yıl Özel Raporu’ anketimizde, sokağın 2017’nin çok tartışılan konularına bakışını dün yayımlamıştık. Yazı dizimizin bugünkü bölümünde, halkın 2018’e dair beklentilerini ve öngörülerini size sunuyoruz. 2018’de ekonomik refah, işsizlik, demokratik haklar ve özgürlükler, basın özgürlüğü, uluslararası itibar, toplumsal kutuplaşma, kadına şiddet, siyasi gerginlikler gibi başlıca gündem konularına dair, sokakta büyük bir değişim umudu yok. Toplumun önemli bir kısmı, 2017’deki mevcut durumun değişmeden 2018’de de devam edeceği düşüncesinde. Ancak kritik bazı başlıklarda olumlu beklenti içinde olanlarda ya da karamsar düşünenlerde kısmi artış görülüyor. Örneğin işsizliğin azaltılacağı beklentisi 2017’de % 26 iken, 2018’de % 18’’e düşmüş. “2018’de işsizlik artar” diyenler ise % 41.
‘ÖZGÜRLÜKLER AYNI KALIR: % 52’
FETÖ’nün 15 Temmuz 2016’daki darbe girişiminden bir hafta sonra, Türkiye genelinde olağanüstü hal (OHAL) ilan edilmişti. Yaklaşık 1.5 yıldır süren OHAL ve hemen her konuda çıkarılan KHK’lar, 2017’de siyasetin de sokağın da en sıcak maddelerindendi. Kutuplaşma daha keskinleşti, demokrasi tartışması en hassas fay hatları arasında yerini derinleştirdi. Araştırmaya göre, toplumda demokrasi ve özgürlüklerin artması beklentisi geçen yıla göre 4 puan yükselerek % 14’ten % 18’e ulaştı. Aynı beklenti, “medya özgürlüğü” sorulduğunda 8 puan birden yükseliyor ve geçen yıla göre % 10’dan % 18’e çıkıyor. Ancak toplumun % 27’si özgürlüklerin, % 32’si de medya özgürlüğünün 2018’de azalacağı görüşünde. Yarısı ise 2017’den çok farklı olmayacağını düşünüyor. Benzer durum, “baskı” sorulduğunda da gözleniyor. Dini görüş ve inancından dolayı baskının artacağını düşünenler 9 puan yükselerek % 20’den % 29’a çıkarken, baskının 2018’de azalacağını düşünenler de % 24’ten % 17’ye düşmüş. Toplumda kutuplaşmanın artacağını düşünenler 5 puan artarak % 32’ye çıkarken, “Azalır” diyenlerin de 4 puan indiği görülüyor. “2018’de huzur artar” diyenler % 21, “Azalır” diyenler % 34. Türkiye’nin dış itibarının azalacağını düşünenler de % 30’la, “Artar” diyenlerden 9 puan fazla.
YOLSUZLUKLA MÜCADELE
Çarpıcı sonuçlardan biri de toplumda yolsuzlukla mücadele beklentisinin 6 puan artarak % 23’e yükselmiş olması. Ama bu konudaki umut aynı oranda değil, zira beklentideki artışa rağmen “2018’de yolsuzlukla mücadele azalır” görüşünde olanlar da % 36’dan % 23’e düşmüş.
YÜZDE 50 ZARRAB DAVASINI BİLİYOR
ABD’de Reza Zarrab’ın önce sanık olduğu, ardından tanıklığa geçiş yaptığı ambargo davası, 2017’nin sonuna doğru Ankara-Washington ilişkilerini daha da gerdi. Zarrab davası toplumun % 50’si tarafından biliniyor (“Çok bilgiliyim” diyenler % 8, “Kısmen bilgim var” diyenler % 42.) “Davayı duydum ama pek bilgim yok” diyenlerin oranı ise % 38. Katılımcıların % 10’u ise ABD’deki davayı hiç duymamış. Halkın çoğunluğu (% 60) bu davanın, Türkiye-ABD ilişkilerini etkilemeyeceği görüşünde. % 28 ise dava nedeniyle Türkiye-ABD ilişkilerinin daha kötüye gideceğini düşünüyor. (ABD’deki davanın başlangıç tarihi 28 Kasım. Araştırma ise 24 Kasım13 Aralık arasında yapıldı. Konu ankete katılanlara sorulduğunda dava henüz daha başındaydı ve Zarrab tanık değil sanıktı.)
'KENDİ PARTİSİ GÖREVDEN ALABİLİR'
2017’de yerel siyaset cephesi de en az merkez siyaset kadar hareketliydi. Kendi içinde değişim ve yenilenme hamlesi başlatan aK Parti hükümeti, “metal yorgunluğu” iddiasıyla istanbul, ankara, Bursa, Balıkesir, Düzce ve niğde belediye başkanlarının istifasını istedi. istanbul’da Kadir Topbaş, ankara’da Melih Gökçek, Bursa’da recep altepe dönemi kapandı, yerlerini yeni isimler aldı. Muhalefetten ise “Seçmen iradesi gasp edildi” eleştirileri yükseldi. Peki sokaktaki insan ne diyor? araştırmaya katılanlara, aK Parti hükümetinin aK Partili 6 belediye başkanının istifasını istemesini nasıl değerlendirdikleri soruldu. % 40’ı “Seçilmişlerin görevden alınması demokrasiye aykırı” derken, “Kendi partisince istifalarının istenmesi uygun” diyenler % 48 oldu. (CHP’li Ataşehir Belediye Başkanı Battal İlgezdi İçişleri Bakanlığı’nca 8 Aralık’ta görevden alındığından, 24 Kasım-13 Aralık arasında gerçekleştirilen ankette bu konu sokağa sorulamadı.)
PARTİYE GÖRE OY VERİRİM YÜZDE 55
Ankete katılanların % 55’i yerel seçimde partiye göre oy vereceğini söylerken, % 42 adaya göre tercih yapacağını belirtti.
ŞİDDETE KARŞI UMUT AZALIYOR
Kadına ve çocuğa şiddette utanç karnemiz 2017’de de değişmedi, hatta daha da utanılacak ve korkutucu boyutlara ulaştı. 2015’te 303, 2016’da 328 kadın cinayeti işlenmişti. 2017’de ise 409 kadın daha göz göre göre öldürüldü. 332 kadına cinsel şiddet uygulandı, 387 çocuk cinsel istismara maruz kaldı. Türkiye 2017’de “cani babalar”ı da öylece seyretti, 1 yılda 10’dan fazla çocuğu öz babaları katletti. Üstelik sokakta, bu durumun tersine döneceği umudu da yok. “Kadına karşı ayrımcılık ve şiddet artar” diyenlerin geçen yıla oranla 5 puan yükselerek % 34’e çıktığı, “azalacağını” söyleyip umudunu koruyanların ise 10 puan düşerek % 15’e indiği görülüyor.
‘2019 ÖNCESİ RUH HALİMİZİ EKONOMİ BELİRLEYECEK’
IPSOS Türkiye CEO’su Sidar GEDİK:
2018 yılındaki ruh halimizi ülke ekonomisinin performansı belirleyecek gibi. İcraat yılı olarak ilan edilen 2018, “seçimler yılı” olacak 2019 öncesinde enflasyonun, işsizlik oranının, döviz kurlarının, faiz oranlarının çok daha ağırlıklı gündem teşkil edeceği bir yıl olacak. Tabii tüm bunlar, bir erken seçim veya büyük terör olayları yaşamamamız durumunda geçerli varsayımlar.
İZLENMEDE DE ŞİKÂYETTE DE BİRİNCİ
Yayınlandıkları kuşakta izlenme birinciliğini neredeyse hiç bırakmayan ama aynı oranda da RTÜK’e rekor düzeyde şikâyet edilen evlilik programları, hararetli tartışmalar sonrası, 29 nisan 2017’de olağanüstü hal (OHaL) kapsamında çıkarılan 690 sayılı kanun hükmünde kararname (KHK) ile yasaklandı. ıPSOS, sokaktaki insana bu yasağı da sordu. yayınlanırken çok izlenen listesinde olan evlilik programlarının yasaklanmasının da ezici çoğunlukla (% 81) destek bulması dikkat çekti.
NATO’YA HEM NÖTRÜZ HEM TEPKİLİ
NATO tatbikatında Erdoğan’ın düşman liderler arasında gösterilmesi 2017’nin skandallarındandı. ankara’nın rusya ile yakınlaşması ve Moskova’dan S-400 alımı nedeniyle naTO ile gerilen ipler, daha da gerildi. araştırmaya katılanların % 34’ü, Türkiye’nin naTO’dan ayrılmasının gündeme gelmesi halinde bu kararı destekleyeceğini söyledi. “Desteklemem” diyenler % 25’te kalırken, “ne desteklerim ne desteklemem” diyenler % 30 oldu.
BİTTİ.
