İşitme kayıplarında erken teşhis büyük önem taşıyor!
Telefon konuşmalarının anlaşılmasında zorlanmak, televizyon sesinin çok açmak ve kulaklarda çınlama ve uğultu işitme kaybının habercisi olabilir
Doğumsal olabildiği gibi ilerleyen yaşlarda da ortaya çıkabilen işitme kayıpları, sosyal ve psikolojik problemlere neden olabiliyor. İşitme kaybının konuşma, anlama ve öğrenmeye engel olmaması için erken dönemde teşhis ve tedavi edilmesi büyük önem taşıyor. Kulak Burun Boğaz Bölümü’nden Op. Dr. Ozan Gökdoğan, “03 Mart Dünya Kulak ve İşitme Günü” öncesinde, işitme kayıplarının kişinin günlük yaşamında önemsenmeyen belirtilerle ortaya çıkabileceğini belirterek, tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
KULLANILAN İLAÇLAR İŞİTME KAYBINA NEDEN OLABİLİR
İşitme kaybı, kişinin duyma ve duyduğunu anlama fonksiyonlarının azalması olarak tanımlanmaktadır. Sonradan ortaya çıkan işitme kayıplarına yol açan faktörlerin başında; geçirilen bazı hastalıklar ve kullanılan ilaçlar yer almaktadır. Bu hastalıklardan bazıları; kızamık, kabakulak, çeşitli ateşli hastalıklar ya da enfeksiyon hastalıklarıdır. Bazı antibiyotikler, kemoterapi, tansiyon ilaçları ve aspirin kullanımı işitme kaybını tetikleyebilmektedir. İşitme kaybının sık görülen bir diğer nedeni de gürültüye maruz kalmaktır. Çalışma ortamlarında ve çevresel kaynaklarda oluşan gürültüler gün geçtikçe toplumun işitme sağlığını olumsuz etkilemektedir. Kulaklıkla müzik dinlemek, trafik gürültüsü, eğlence yerlerindeki gürültüler de işitme kaybına neden olabilecek faktörler arasındadır. İlerleyen yaşla birlikte işitme kaybı görülme oranı da artmaktadır. 65-75 yaş arasındaki her 3 kişiden 1’inde işitme kaybı saptanmaktadır. 75 yaş üzerinde bu oran yüzde 50’ye kadar çıkmaktadır.
YÜKSEK SESLE KONUŞMAK İŞİTME KAYBINA İŞARET EDEBİLİR
İşitme, zaman içinde yavaş yavaş bozulabilmektedir. Bu durum da teşhisin gecikmesine neden olabilir. İşitme kaybının en temel belirtileri; söylenilenleri sık tekrarlatmak ve yüksek sesle konuşmaktır. İşitme kaybının erken döneminde, çocuk sesi gibi yüksek frekanslı seslerin, “S” ve “F” içeren seslerin anlaşılması daha güçtür. Diğer belirtiler şu şekilde sıralanabilir:
* Telefon konuşmalarının anlaşılmasında zorlanmak
* Çevre gürültüsü varlığında işitmede güçlük çekmek
* Birden çok kişinin konuştuğu bir ortamda konuşmayı takip edememek
* İnsanların net konuşmadığını ve mırıldandığını düşünmek
* Sıklıkla karşıdakinin söylediğini yanlış anlamak veya yanlış cevap vermek
* Söylenilenlerin sıklıkla tekrar ettirmek
* Televizyon sesinin çok açmak
* Kulaklarda çınlama ve uğultu
* “Yenidoğan İşitme Taraması Programı” çocukların dil ve konuşma gelişimi açısından önem taşıyor.
İşitme kaybının erken teşhisi, özellikle yenidoğan ve bebeklik döneminde oldukça önemlidir. Bu dönemde işitme kaybının erken teşhis edilmesi için rutin olarak “yenidoğan işitme taraması programı” uygulanmaktadır. Bu yöntemle işitme kaybı olan çocuklara ilk 3 ayda tanı konulur ve işitme kaybının cihaz veya implantlarla düzeltilmesi sağlanır. Çocuğun dil ve konuşma gelişimi açısından erken teşhisin çok önemli olduğu unutulmamalıdır. Teşhiste erişkinlerde “odyometri testi” olarak bilinen işitme testleri kullanılmaktadır. Klasik odyometri testleri, erişkinlerde ve uyumlu çocuklarda işitme kaybı tanısı için kolayca kullanılabilecek testlerdir. Küçük çocuklarda tanı için “oyun odyometrisi” kullanılmaktadır.Çok küçük bebeklerde ve odyometri testi yapılamayan durumlarda BERA testi ile işitme kaybı değerlendirilmektedir.
TEDAVİ İŞİTME KAYBININ TİPİNE VE DERECESİNE GÖRE BELİRLENİYOR
İşitme kaybının tedavisi, işitme kaybının tipine ve derecesine göre planlanılmaktadır. İletim tipi işitme kayıpları; ilaçlar, diyet değişiklikleri ve bazı cerrahi müdahalelerle düzeltilebilmektedir. Sinirsel tip işitme kayıpları ise sıklıkla işitme cihazlarıyla tedavi edilmektedir. İşitme kaybı yaşayan her beş kişiden biri cihaz kullanabilmektedir. İşitme kaybı ile sağlanan ses normal sesten biraz farklıdır. Hastaya bu durumla ilgili bilgi verilmelidir. Biyonik kulak, sıklıkla çocukluk dönemi işitme kayıplarında kullanılsa da son dönemlerde erişkinlerde kullanımı da giderek artmaktadır.
AİLE DESTEĞİ ÇOK ÖNEMLİ
İşitme kaybı olan kişilerin hayata adaptasyonunda aile ve çevre desteği oldukça önemlidir. Erken dönem işitme kayıplarında kişinin yaşam alanları bu duruma göre düzenlenmelidir. Örneğin oturma düzeni, karşılıklı olacak şekilde olmalıdır. İşitme kayıplarında dudak okuma ve mimiklerin etkisi iletişimi kolaylaştırmaktadır. İşitme kaybı yaşayan bir kişiyle konuşurken dikkat edilmesi gerekenler:
* Konuşmaya başlamadan önce çevredeki televizyon, müzik vb. sesler azaltılmalıdır.
* Dikkatin yalnızca karşıdaki kişiye odaklanması sağlanmalıdır.
* Konuşurken dudak hareketleri görülebilir olmalıdır.
* Bağırmadan ama anlaşılır bir şekilde konuşulmalıdır.
