Yaşlıların en büyük hatası ‘Bu yaşta normaldir’ inanışı
Nefes darlığı, tansiyon ve halsizlik; yaşlanmanın değil sağlıksız yaşamın sonuçları...
GAZETE HABERTÜRK / CEYDA ERENOĞLU / SAĞLIKLI YAŞLILIK HAYAL DEĞİL YAZI DİZİSİ - 1
Hareketsizliği normal görmek, unutkanlığı önemsememek, yaşamdan zevk almamak sık yapılan yanlışlar arasında yer alıyor. Uzmanlar, “Bunların hiçbiri ‘Bu yaşta normaldir’ inanışı kadar suçlu değil” diyor
YAŞLILIK EŞİT DEĞİLDİR HASTALIK
Tüm dünyada ortalama yaşam süresi hızla artıyor. 65 yaş sonrasındaki dönemeyse ‘yaşlılık’ adı veriliyor. İç Hastalıkları Anabilim Dalı Geriatri Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Aslı Çurgunlu, günümüzde birçok Avrupa ülkesinde yaşlı nüfusun toplam nüfusun yüzde 20’sini oluşturduğunu söylüyor. Türkiye’deyse 2000 yılında yüzde 5.7 olan yaşlı nüfus oranının, 2011’de yüzde 7. 35’e çıkarak yaklaşık 5.5 milyona ulaştığını dile getiriyor. Bu oranın 2025’te yüzde 10’u geçmesi, 2050’deyse yüzde 20’ye ulaşması bekleniyor.
GERİATRİ NEDİR?
Geriatri 65 yaş üstü kişilerin sağlık durumuyla ilgilenen bir bilim dalı olup, iç hastalıklarının yan dallarından biri olarak tanımlanıyor. Hedefin 65 yaş ve üstü kişilerin koruyucu hekimlik uygulamalarından yararlanması ve bazı hastalıkların daha belirti vermeden erken teşhis edilmesi olduğu belirtiliyor. Yaşlının fonksiyonel düzeyini ve yaşam kalitesini artırmak, kesin tanı koymak; hipertansiyon, diyabet, hiperlipidemi ve endokrin hastalıklar gibi yaşlılıkta sık görülen dahili hastalıkları teşhis etmek çok önemli görülüyor. Prof. Dr. Çurgunlu, “Hareketsizlik, depresyon, demans, delirium, Parkinson, düşme, bası yarası, osteoporoz, çoklu ilaç kullanımı, görme ve işitmede azalma, beslenme bozukluğu, sarkopeni gibi geriatrik sendromları taramak, bunların tedavi ve takiplerini planlamak, hastalığın seyrini takip etmek, uygun çevresel ve sosyal destek sağlayıp hastanın bakımını yapmak da geriatri kapsamında yer alır” diye konuşuyor.
HASTALIK BELİRTİLERİ DEĞİŞİYOR
Çurgunlu, yaşlı hastanın; hem fiziksel hem psikolojik hem de sosyal problemlerinin ele alınıp bir bütün halinde değerlendirilme ihtiyacının geriatri merkezlerinin oluşumunu zorunlu kıldığını söylüyor. Yaşlı kişilerde hastalıklar hem geç belirti veriyor hem de bu belirtiler gençlerden farklı oluyor. Yine yaşlılığa özgü veya yaşlılıkta sıklığı artan bazı hastalıklar; detaylı değerlendirme, tanı, tedavi ve takip planı nedeniyle yaşlı kişilere özel olan ve yaşlı sağlığı konusunda uzmanlaşmış geriatri merkezlerine duyulan ihtiyacı gösteriyor.
MERKEZDE HANGİ UZMANLAR OLMALI?
Bir geriatri merkezinde; geriatri uzmanının koordinasyonuyla; hemşire, sosyal hizmet ve beslenme uzmanı, psikolog, fizyoterapist, iş ve uğraşı terapistinin de içinde bulunduğu bir ekibin görev yapması gerekiyor. Prof. Dr. Aslı Çurgunlu, “Bazı durumlarda işin içine nöroloji, psikiyatri, kardiyoloji, KBB, göz ve ortopedi gibi diğer branşların hekimleri de giriyor” diye konuşuyor.
ALZHEIMER YAŞLILIK HASTALIĞI
Diyabet, hipertansiyon, kalp-damar hastalıkları ve kanser; sıklığı yaşla birlikte artan hastalıklar arasında bulunuyor. Bunun yanı sıra yaşlılarda sık görülen, yaşam kalitesini bozan ve ölüm oranını artırabilen bazı klinik durumlar; ‘geriatrik sendromlar’ olarak adlandırılıyor. Bunların; hareketsizlik, düşme, depresyon, bunama, kemik erimesi, idrar kaçırma, kötü beslenme ve ‘sarkopeni’ olarak adlandırılan kas erimesi olduğu belirtiliyor. Alzheimer hastalığının da sıklığı yaşa bağlı olarak artan hastalıklardan biri olduğu ve yaşlılık hastalığına örnek olabileceği belirtiliyor.
GERİATRİYLE İLGİLİ DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR
* Şu an herhangi bir şikâyetim olmadığı için geriatriye başvurmama gerek yok:
YANLIŞ! Geriatri sağlıklı yaşlanmanın sağlanması ve devamı için de önemlidir. Bunun yanında bazı hastalıklar yaşlılıkta belirti vermeden veya normal yaşlanma diye önemsenmeyen bulgularla ortaya çıkabilir.
* Geriatri merkezine sadece hastalık teşhisi ve tedavisi için başvurabilirim:
YANLIŞ! Bu merkezler koruyucu hekimlik ve sağlıklı yaşam uygulaması konusunda da hizmet verebilir.
YAŞLILIKTA SIK RASTLANAN SORUNLAR
* Hipertansiyon
* Kalp hastalıkları
* Hiperlipidemi
* Diyabet
* Bazı endokrin hastalıklar
* Kanser
* Felç
* Solunum sistemi hastalıkları
* Enfeksiyonlar
* Alzheimer
* Depresyon
* Osteoporoz
* Beslenme bozukluğu
CİNSİYETE GÖRE HASTALIKLAR
* Kadınlarda: Halsizlik, nefes darlığı, unutkanlık, idrar kaçırma, eklem ağrıları, hareket kısıtlılığı, görme ve işitmede azalma, idrar yaparken yanma, beslenme bozukluğu, düşme, baş dönmesi, mutsuzluk, hayata karşı isteksizlik.
* Erkeklerde: Yukarıdakilere ek olarak prostat şikâyetleri.
YARIN: GENÇ HİSSEDEREK YAŞLANMAK MÜMKÜN
