Romanlar yazdılar, dergiler çıkardılar, fikir ürettiler... İşte Türk edebiyatında ilkleri başaran ilk kadın yazar ve şairler

Türkiye'nin fikir ve sanat dünyası Tanzimat Fermanı'ndan sonra çok hızlı yol kat etmeye başladı. Uzun yıllar genellikle şiir alanında üretim veren Türk edebiyatında artık tiyatro oyunu, roman, deneme gibi batılı edebi formlar görülmeye, kadınların ismi yazar ve şair olarak kayıtlara geçmeye başladı.

İşte dünden bugüne edebiyat dünyasında yazdıklarıyla adından söz ettirmeyi başaran kadın yazarlarımız ve şairlerimiz...

ZAFER HANIM

Tanzimat'tan hemen sonra, Osmanlı Devleti henüz dağılmamış, büyük savaş yaşanmamışken ilk yazarlık denemesi cesaretini gösteren kadın yazarımız Zafer Hanım, 1877 yılında Aşk-ı Vatan adlı romanını yayımladı.

Osmanlı büyükelçilerinden Kabuli Paşa'nın eşi olduğu söylenen Zafer Hanım ile ilgili bugün çok fazla bilgiye sahip değiliz ama kendisi hem edebiyatımızdaki ilk roman örneklerinden birini vermiş hem de ilk kadın romancı olarak adını kayıtlara geçirmeyi başarmıştır.

FATMA ALİYE TOPUZ

Zafer Hanım ilk kadın romancı olmasına rağmen genelde Türk edebiyatının ilk kadın romancısı olarak Fatma Aliye Hanım'ın adı anılır çünkü Fatma Aliye Hanım hem Zafer Hanım'ın aksine 5 kitap yazmış hem de dönemin öncü feministlerinden biri olarak adını tarih kitaplarına da yazdırmıştır.

Fatma Aliye Hanım, Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde çıkan Kadınlara Mahsus Gazete'de kadın hakları ve kadınların aile ile sosyal hayattaki sorunları ile ilgili makaleler kaleme almış, fikir çalışmalarıyla da dikkat çekmiştir.

HALİDE EDİP ADIVAR

Osmanlu Devleti'nin son dönemlerinde dünyaya gözlerini açan Halide Edip Adıvar hem yazar kimliği ile hem de siyasetçi ve akademisyen kimliği ile öne çıkıyor. Milli Mücadele dönemini konu alan romanalrıyla hem döneminde hem sonrasında oldukça popüler olan Halide Edip Adıvar'ın Ateşten Gömlek, Vurun Kahpeye, Sinekli Bakkal gibi romanları Türk klasikleri arasında yer alır.

NİGÂR HANIM

Türk edebiyatının belki de en ünlü kadın şairlerinden biri Nigâr Hanım'dır desek abartmış olmayız. Osmanlı Devleti'nin son döneminde esen batılılaşma rüzgârından nasibini alan Nigâr Hanım, Fransız mekteplerinde aldığı eğitimi Türkçe şiirler yazarak değerlendirmeyi tercih etti. Macar Aıllı Osman Paşa'nın kızı olmasının da şansıyla dönemin en fazla yabancı dil bile kadın şairi ünvanıyla anıldı. Ayrıca, Nigâr Hanım da tıpkı Fatma Aliye Hanım gibi dönemin kadın hareketiyle ilgili kalem oynatan öncü kadınlardan biriydi.

SUAT DERVİŞ

Çiçeği burnunda Türkiye Cuymhuriyeti'nin en dişli kadın yazarlarından Suat Derviş'i henüz okumadıysanız çok şey kaybetmiş sayılırsınız. Suat Derviş, hem yazar hem de gazeteci olarak döneminin en üretken isimleri arasında yer alır.

Türk Edebiyatı'na Fosforlu Cevriye gibi bir şaheser kazandırmış olmasının yanısıra gazetecilik mesleğinin bir sonucu olarak yaptığı İstanbul Röportajları ile de hafızalarda yer etmeyi başarır. Oldukça zorlu bir hayat yaşayan Suat Derviş de kadın hareketinin öncülerinden olma özelliği taşıyor.

ŞÜKÛFE NİHAL

Şükûfe Nihal, genç cumhuriyetin hatırı sayılır kadın şairlerinin başında gelir. Darülfünun mezunu ilk kadın” unvanına sahip olan Şükûfe Nihal, ilk şiir kitabı Yıldızlar ve Gölgeler'de Servet-i Fünûn etkisinde kalmış ve şiirlerini aruz vezninde yazmış.

Ancak Hazan Rüzgarları kitabıyla aruzu bırakıp heceye dönmüş, Türk modenrleşmesine ayak uydurmaya gayret etmiş. Edebiyatçıların hatıratlarında Şükûfe Nihal'in güzelliğinden de çok sık söz edilir. Öyle ki Nâzım Hikmet'ten Faruk Nafiz Çamlıbel’e kadar pek çok şairin kendisine bir dönem aşık olduğu söylenir.

NEZİHE ARAZ

Nezihe Araz, yeni cumhuriyetle birlikte sanat dünyamızda örnekleri sıklaşan metinli tiyatronun gelişiminde büyük katkıları olan bir yazardır. 1920 yılında dünyaya gelen ve üniversitede Behice Boran'ın asistanlığını yapan Nezihe Araz, gazeteciliği ve araştırmacılığının yanında oyun yazarlığı ile dikkat çekti.

Hayattan Yapraklar, Akıllı Tavşan ve Güçlü Aslani Sihirli Fındıklar; Nezihe Araz'ın Kent Oyuncuları tarafından sahneye konan oyunlarından bazıları. Afife Jale, Cahide ve Ballar Balını Buldu ise Nezihe Araz'ın en popüler oyunları kabul edilir.

KERİME NADİR

Son söylenecek olanı ilk söyleyerek başlayalım: Kerime Nadir, kendi döneminin çok "bestsaller" yazarıydı! 1917 yılında dünyaya gelen Kerime Nadir, hızlı modernleşme serüveninde aşk romanlarının efsane yazarı olmayı başardı. Özellikle Yedigün, Hayat gibi mecmuaların etkisiyle oluşan kadın okur kitlesinin favori yazarıydı. 30 kadar romanı senaryolaştı ve filme çekildi. Romanlarının 5 milyondan fazla satış yaptığı söyleniyor...

NEZİHE MERİÇ

Genç Cumuriyet dünya siyasetindeki ilk çeyreğini tamamladığında artık Türk edebiyatı da kendi içinde yenilikçi formların peşine düşmeye başlamıştı. 50'li yıllarda öykücülüğümüzde yaşanan büyük dönüşümün meşalesini taşıyan bir kadın yazar da vardı: Nezihe Meriç... Kadın ve çocuk sorunlarına özellikle alan açtığı eserleriyle pek çok kadın yazara da cesaret veren Nezihe Meriç 2009 yılında hayata veda edene kadar yazmaya devam etti.

GÜLTEN AKIN

Şiir dünyamızın, sadece kadın şairler arasında değil genel anlamda Türk şiiri kapsamında en büyük şairlerinden biri olan Gülten Akın, maalesef adını ancak meraklıların bildiği şairlerden olmaya devam ediyor. Fazıl Hüsnü Dağlarca 2008 yılında vefat edince Milliyet Gazetesi bir anket başlatmış ve Türk dilinin en büyük şairini seçmeyi denemişti.

Gülten Akın, bu anketin kazananı oldu. Şiirlerinde kadın meselesine etraflıca eğilen Gülten Akın'ın Kestim Kara Saçlarımı, Kırmızı Karanfil, Rüzgar Saati gibi kitapları epey popülerdir.