Çukurova'ya uçak ne zaman iner?

Bu defa nasıl bir sonuç çıkacak merakıyla Çukurova Bölgesel Havalimanı ihalesini takip ettim. Kıran kırana bir yarış oldu sözünü hak edecek bir ortamda ihale neticelendi. Tam 147 tur sonunda Türkiye’nin havacılık sektöründe önemli bir markası olan TAV, 297 milyon Euro’nun üzerine çıkmayınca ihaleyi Çerkezköylü Favori isimli şirket 297,1 milyon ile kazandı. TAV’dan önce ise Rönesans’ın 283 milyon Euro sınırında ihaleden çekildiği notunu düşeyim.

Netice itibariyle ihalede teknik ve mali kriterleri karşılayan şirketler yarıştığı için kazanan firma hakkında fazla bir şey söylemek de pek doğru olmaz. Son 10 yılda 35 bin metre kare havalimanı yapma şartını karşılayan şirketler ihaleye girdi. Favori şirketi de Mogadişu Havalimanı’ndaki işleri sebebiyle ihalede yarıştı ve kazandı.

Ancak daha önce adı duyulmayan, havacılık sektöründe de kimsenin tanımadığı bir şirketin son ihaleyi kazanması merak uyandırdı. Ciddi ihale süreçlerine ve tartışmalara muhatap olan havalimanı için haklı sebeplerle endişe ediliyor.

Bu havalimanının kötü serüveni sektörü bilmeyen bir müteahhidin (Koçoğlu İnşaat), yanlış hesapla ihale almasıyla başladı, iflasıyla da halen daha devam ediyor. Bu şirket her şeyi allak bullak edince havalimanının altyapısı ile üstyapısı ayrıştırılarak ihale edildi. Şu an altyapısının yüzde 95 civarında bittiği belirtiliyor. Üstyapı tarafı da sorunsuz ilerlerse yaklaşık 2 yıl sonra devreye girer, şehir merkezinde kalan Adana Havalimanı da kapanabilir.

Diğer yandan Çukurova Havalimanı’nın hizmete girmesi için çaba sarf edip, bölge halkına açılış tarihiyle ilgili söz veren çok bakan oldu; Binali Yıldırım, Lütfi Elvan, Kürşat Tüzmen, Zafer Çağlayan, Ahmet Arslan, Egemen Bağış, Mehmet Cahit Turhan ve Mehmet Nuri Ersoy gibi isimleri maalesef üzecek gelişmeler yaşandı. Netice itibariyle havalimanı bu son ihaleyle bitecek gibi görünüyor.

Ulaştırma Bakanı Adil Karaismailoğlu’nun göreve geldiği ilk günlerde, ondan önce yapılmış olan havalimanının son üst yapı ihalesi iptal edildi. İhaleyi Günbeton İnşaat ve Terminal Yapı, 100 milyon Euro kira bedeli karşılığında kazandığı açıklandı. Ancak diğer katılımcı Kalyon-Cengiz-Limak Grubu şartlı teklif verdiği için elenmiş, tek şirketle pazarlık yapıldı. Ancak ihale, yeterli rekabetin oluşmaması sebebiyle iptal edildi.

Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğü, yeniden çıkılan son ihale şartnamesinde şirketleri teşvik edecek küçük değişiklikler yaptı. Bu durum ihaleye de yansıdı. Hem katılımcı şirket sayısı arttı, hem de gelen teklif bir öncekinde 100 milyon Euro iken, sonuncu da 297,1 milyon Euro’ya yani 3 katına yükseldi.

Havalimanının işletme süresi 25, inşat süresi 2,5 yıl. İhaleyi kazanan şirket 297,1 milyon Euro + KDV olan kira bedelini, havalimanı hizmete girdikten sonra 7’nci yıldan itibaren ödemeye başlayacak. Anlayacağınız ilk 6 yıl kira ödemesi olmayacak.

Yolcu garantisi ise Adana Havalimanı’nı rakamlarıyla aynı olacak. THY, Pegasus’un yoğun sefer yaptığı Adana Havalimanı, DHMİ’nin de kar ettiği meydanlardan birisi. Geçen yıl (2019) Adana Havalimanı’ndan 5 milyon iç hat, 700 bin de dış hat yolcusu geçmiş. Bu rakamların yıllık bazda gelişimine uygun olarak 12 yıllık yolcu garantisi verilmiş.

Adana Havalimanı Garanti edilen yolcu rakamının üstü ise idareyle (DHMİ) ile paylaşılmayacak. Ayrıca DHMİ, bu projenin ihale şartnamesine ‘Borç Üstlenim Anlaşması’ gibi bir detayı da koyarak, kazanacak şirketin rahat kredi bulabilmesini dikkat almış.

İhaleyi kazanan Favori isimli şirketin ilk etapta gerekli olan yaklaşık 125 milyon dolar civarındaki yatırım bedeli için kredi bulması ve 2,5 yılda da havalimanı bitirip, hizmete açması gerekiyor. DHMİ’nin yatırım değeri düşük olan bu proje için ‘Borç Üstlenim Anlaşması’ yapmış olması şirketin makul maliyetlerle kredi bulmasını kolaylaştıracaktır. Eğer Favori şirketinin rasyolarında da bir sorun yoksa bu defa havalimanı için güzel gelişmelerden bahsedebilir.