Haritaya göre uçuş

Kovid-19 salgınında ikinci yaz sezonu geçirmeye hazırlanan ülkeler, çeşitli tedbirlerle geçen yıla göre çok daha farklı seyahat kısıtlamalarını tartışıyorlar. Tedbir yaklaşımı ikiye ayrılıyor; Seyahat edilecek ülkeler ve seyahati kabul edilecekler kişiler. Riskli ülkeye gitmek ve riskli ülkenden çıkmak, başka bir yere seyahat belli kriterlere bağlanacak.

Ülkeler koruyucu tedbirler kapsamında vatandaşları için gidilmesi sıkıntılı olan yerlerden, dönüşleri de zorlaştırma çalışmaları yapıyor. Birçok ülke vatandaşlarının seyahatlerini Kovid-19 salgınından etkilenmeyecek şekilde düzenlemesi için devletleri çeşitli risk gruplarına, kategorilere ayırma çalışması yapıyor. İngiltere’nin başını çektiği bazı ülkelerde kabul gören bir kriter şöyle;

1) Risksiz, (Yeşil)

2) Az riskli, (Sarı)

3) Çok riskli. (Kırmızı)

Türkiye’yi ilgilendiren ise bu çalışma içinde olan ülkelerin ülkemize yoğun turist gönderenler arasında yer almasıdır. Bu yaz sezonu için başta İngiltere ve Rusya olmak üzere Avrupa ülkelerinden Türk turizmine ümit olacak rezervasyonları konuştuğu şu günlerde Türkiye’deki vaka sayılarının katlanarak artması ciddi sorun teşkil etmektedir.

Diğer taraftan ülkelere girişlerde ise daha önce aşı pasaportu olarak da tartışılan detayların içinde olduğu iki husus ön plana çıkıyor;

1) İlgili ülkenin akredite ettiği aşı sertifikasına sahip olunması,

2) Ülkeye girişte test yaptırılması.

Ancak Kovid-19 için standartlaşmış testler ve aşı uygulamaları yeni tartışmalar eşliğinde ülkeleri karşı karşıya getirmeye devam edecek. Birleşmiş Milletler (BM) Dünya Sağlık Örgütü ile BM Dünya Turizm Örgütü ve Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) gibi kuruluşlar küresel ölçekte geçerli olacak standartlar belirleyip, uygulamaya geçirmede zorluk yaşıyor. Aşı tartışması da bu yaz planlanan seyahatlerin en önemli bilinmeyeni olacak. Mesela Avrupa veya ABD’ye giderken sahip olduğunuz “Aşı Sertifikası” Çin’de veya Rusya’da bir işe yaramayabilir.

Eğer küresel ölçekte bir uzlaşma olmazsa risksiz bir ülkeden, aşı sertifikasıyla başka risksiz bir ülkeye seyahatlerde bile kısıtlama veya sorunlar yaşanacağı söylenebilir.

Öte yandan seyahat edilmesine izin verilmeyen ve haritada çok riskli olarak işaretlenen ülkelerden dönen ilgili ülke vatandaşları için de zorlaştırıcı özel tedbirler de söz konusu. Ayrıca her ülkenin kendi kriterine göre hareket etmesi nedeniyle riskli ülkelere yönelik uçuş sınırlaması ve seyahat yasakları da ülkelere göre değişiklik gösterecektir.

İngiltere’nin uluslararası seyahatlerde ülkeleri kırmızı, sarı ve yeşil gruplara ayıracağı medyaya yansıdı. Bu haberden bir gün önce BloombergHT’de aynı konuya işaret etmiştim. Çünkü İngiltere’ye büyük ümit bağlayan Türkiye turizm sektörü artan Kovid-19 vakalarıyla ortaya çıkacak riski göremiyor. Seyahat yasağı riskiyle karşılaşma durumu söz konusu. Yurtdışında çeşitli kurumlara danışmanlık hizmeti veren bir kaynağımdan aldığım bilgiler çerçevesinde İngiltere’nin düzenlemeye gideceğini söylemiştim. Aynı adımı Avrupa’da diğer ülkeler de atacak.

Mesela riskli (kırmızı) ülkelere seyahat tamamen yasaklanacak. Az riskli (sarı) ülkelerden gelenler aşı ve test değerlendirmesi eşliğinden karantinaya girecek. Risksiz (yeşil) ülkelerden gelenler ise aşı ibra edilmesi veya geçerli testler eşliğinde sorunsuz seyahat yapılacak. Henüz küresel ölçekte bir kural oluşmadığından ülkeler karşılıklı olarak anlaşarak bir düzenleme yoluna gitmek için çaba sarf ediyor.

Bir süre sonra ülkelerin kendi ölçülerine göre dünya haritası renklenecek. Böylece karşılıklı olarak renklendirme tartışmalarına da şahit olacağız. Ülkelerin renklendirmede dikkate alacağı iki husus var;

1) Ülkelerin aşılama oranı,

2) Kovid-19 yaygınlığı.

Üçüncü husus ise “Sen beni ‘kırmızı’ veya ‘sarı’ listeye alıyorsan ben de seni aynı konumda görüyorum” kriteri olacak. ABD ise aşı sertifikasına sahip olanların yurtiçi seyahatlerde karantina veya test sorunuyla karşılaşmayacağına dikkat çekerek bir yönüyle aşılanmayı teşvik ediyor. Ancak ABD, yurtdışından gelenlerin aşı sertifikasına sahip olsalar bile negatif Kovid-19 test sonucunun gösterilmesini istiyor.

ABD’nin tam aşılanma sertifikasına sahip olanlardan negatif test istemesinin karşılıklı “Aşı tanıma” mutabakatı olmayan tüm ülkeler tarafından uygulanmasının benimsenmesi söz konusu. Aşı ve negatif test birlikte sunulması durumunda bazı ülkelerin karantinayı ortadan kaldırılma eğiliminde.