Seçim sistemi için karar bu hafta…
AK Parti uzun süren hazırlığının ardından seçim yasalarından yapılmasını düşündüğü değişiklikleri belirleyip MHP’ye iletmişti.
TBMM tatile girmeden önce de MHP, daraltılmış bölge ile en yaşlı hakim dışında il seçim kurullarına başkan belirlenebilmesine olanak tanıyan düzenlemelere sıcak bakmadığını AK Parti’ye iletmişti.
Nitekim MHP’nin itirazlarını bir süre önce bu sütunda dile getirmiştim…
Bununla birlikte uzlaşılan noktalar da yok değil.
Örneğin yıllardır indirilmesi tartışılan %10 seçim barajının %5’e çekilmesi konusunda iki partinin mutabakatı söz konusu.
Gerekçeleri de Anayasa gereği, “en son yapılan seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte %5’ini almış partilerin Cumhurbaşkanı adayı gösterebiliyor” olması.
Dolayısıyla baraj zaten kendiliğinden %5 olarak Anayasa ile oluşmuş durumda.
İttifak sisteminin gelmiş olmasıyla zaten ciddi bir önemi de kalmadı.
Bundan dolayı Cumhurbaşkanı için geçerli olan %5 barajının milletvekili seçimi için de uygulanması konusunda bir mutabakat sağlandı.
ESNEK DARALTILMIŞ BÖLGE
Ancak seçim bölgeleri konusunda MHP net duruşunu dün itibarıyla da ortadan kaldırmamıştı.
Her ne kadar AK Parti içinden, “Esnek daraltılmış bölgeleri 7 yerine 10 milletvekiline çıkaralım” önerisi geliyor olsa da MHP sıcak bakmıyor.
Esnek daraltılmış bölge sisteminin parlamentoyu 2,5 partili yapıya dönüştüreceğini, Doğu ve Güneydoğu’da AK Parti ve HDP dışında hiçbir partinin vekil çıkarma şansını elde edemeyeceği kaygısı var. Ayrıca mevcut sistem, İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Bursa, Adana, Mersin gibi büyük kentlerde az oy alan partilere milletvekilli çıkarma şansı getiriyor.
Örneğin, İstanbul 3 bölgeden oluşuyor ve her bir bölgeye 30-35 arası milletvekili düşüyor.
D’Hont sistemi ile yapılan bölünme sonucu İstanbul’da %2,8 oya bir milletvekilliği düşüyor.
Eğer 7 milletvekili ile bölgeler sınırlandırılırsa bu oran %14,2 oya bir milletvekilliğine yükselecek…
Bu da yüksek oy alan partilerin, az oy alanlara hiç şans tanımayacağı anlamına geliyor.
MHP, “bu bizi sıkıntıya sokar” gerekçesiyle sıcak bakmıyor.
Benzer şekilde AK Parti’nin il seçim kurulu başkanlarının en yaşlı üye yerine, YSK ve HSK’nın belirlediği kişilerden oluşmasına yönelik önerisi var; MHP buna da karşı çıkıyor, mevcut sistemin devamını istiyor.
ORTAK LİSTE ÖNERİSİ
MHP bu düşüncelerini TBMM kapanmadan önce AK Parti’ye iletmişti.
AK Parti de bu sürede önerileri yeniden masaya yatırdı ve MHP ile uzlaşı yakalanabilecek yeni öneriler hazırladı.
AK Parti’nin konuyla ilgili etkin isimlerinden biri, “MHP’nin itirazlarını da göz önünde tutarak arkadaşlarımız bir çalışma yaptı” dedi.
AK Parti’nin önerisinde yine daraltılmış bölge korunuyor; önceden belirlenen ve ilan edilen bölgelerde merdiven sistemi yöntemiyle, iki partinin tek ve çift rakamlı sıralara aday koyacağı ortak liste hakkı getiriyor.
Tartışılan modele göre örneğin ilk sıra AK Parti’nin, ikinci sıra MHP’nin olacak.
Bunun MHP’ye daha fazla avantaj getireceği görüşü savunuluyor; ancak MHP henüz olurunu vermiş değil.
BU HAFTA SONUNA KADAR
Bütün bunların bu hafta sonuna kadar AK Parti ve MHP heyetlerinin bir araya gelerek karara bağlanması bekleniyor.
Buna neden de seçim dönemine girilecek olması.
Çünkü Anayasa gereği seçim kanunlarında yapılan değişiklikler bir yıl içinde yapılacak bir seçimde uygulanamıyor.
Eğer uzlaşı sağlanabilirse Ekim ayında kanun teklifinin TBMM’ye verilip, en geç Kasım başında çıkması amaçlanıyor.
Bu aşamada olası görülmüyor ama 2022 Ekim sonu Kasım başından sonra yapılacak seçimde uygulanabilmesi için de bugünden tüm hazırlıkların yapılması gibi bir zorunluluk ortada duruyor…
