İttifakların uzlaşırken ayrıştıkları...
ERKEN girilen sandık mevsimi nedeniyle hareketli olan siyaset, TBMM’nin açılmasıyla birlikte daha ısınacağa benziyor.
Şurası açık ki oluşmuş ittifakların yapılarında büyük bir kırılma veya değişikliğin olması şu aşamada pek gözükmüyor.
Ancak ittifakların tam bir uyum içinde hareket ettiklerini söylemek de olası değil.
Her ne kadar konu başlığında bütünleşmiş olsalar da konu içeriğe ve detaya geldiğinde aynı uzlaşı görülmüyor.
Hatta öyle konular var ki üzerinde uzlaşılması mümkün değil…
Bunun en iyi örneği de Siyasi Partiler ve Seçim kanunları…
Cumhur İttifakı bileşenleri neredeyse 1,5 yılı aşkın süredir bunun üzerinde çalışıyor.
Ancak Türkiye seçim barajının %7’ye indirilmesinin ötesinde maddeleri üzerinde kesin bir uzlaşıya vardıklarını söylemek için çok erken.
Ayrıca %7 konusunda da bütün bileşenlerin tam bir uzlaşı içinde olduğunu söylemek mümkün değil.
DESTİCİ’NİN İTİRAZI
Nitekim BBP lideri Mustafa Destici önceki gün TBMM’nin açılışı dolayısıyla gerçekleştirdiğimiz yayında özetle şunları söyledi:
“Aramızda %5 olması konusunda bir uzlaşı vardı ama nasıl oldu bilmiyorum birden %7 oldu. Bu sisteme göre barajın olmasına da gerek yok, bana kalsa baraj sıfır olmalı. Haydi bir baraj getirilmek isteniyorsa da %3 olsun; ama %7 olmamalı. Üzerinde bir daha müzakere edileceğini sanıyorum…”
Açıklama net, üzerinde tam uzlaşıldığı söylenen konuda da ittifak bileşenleri arasında tam bir uzlaşının olduğunu söylemek mümkün değil…
Sadece bu da değil…
Örneğin seçim bölgelerinin yeniden düzenlenerek daraltılmış bölge sistemine geçilmesi konusu.
AK Parti daha önce her bir bölgenin bir milletvekilinden oluşacağı dar bölgeyi istedi, olmayacağını görünce 5 milletvekiline bir bölge düşecek şekilde seçim bölgelerinin yeniden düzenlenmesini istedi.
Bu konuda içinden de tepkiler gelince bu kez sayısını 7 milletvekiline yükseltti; ancak MHP bunu kabul etmedi.
Bir sonrakinde sayıyı 10 milletvekiline çıkardı.
Ancak, MHP yönetimi bir yana, konuştuğum MHP milletvekillerinin hiçbiri böyle bir düzenlemeye sıcak değil.
YÜZDE 2,8 YERİNE YÜZDE 14,3 LAZIM
Neden de açık…
Böyle bir sisteme gidilirse MHP belki 7 milletvekili ancak çıkarabilir.
O da ittifakın getirisi nedeniyle…
Hatta Türkiye genelinde sıfır çekme durumuyla yüz yüze de kalabilir.
Neden de hem ittifaklara imkan tanıyan yeni sistem hem de daraltılmış bölgenin sadece büyük partilere fayda getiren durumundan kaynaklanıyor.
Örnek vermem gerekirse…
Bugün İstanbul üç bölgeden oluşuyor.
Bir bölge 28, diğer iki bölge de 35 milletvekili çıkarıyor.
Dolayısıyla her %2,8 oya bir milletvekili düşüyor; bu da MHP’nin bir bölgeden üç, diğer iki bölgeden de ikişer olmak üzere toplam 7 milletvekili çıkarmasını sağladı.
Ancak 7 veya 10 milletvekili ile sınırlı 12-15 arası bölgeye bölmesi durumunda ise MHP’nin milletvekili çıkarmasının olanağı yok.
Çünkü bu durumda %14,3 oya bir vekil düşüyor.
Bırakın İstanbul’u İzmir ve Ankara’da da sıkıntıya sokuyor…
Daraltılmış bölge MHP’nin İzmir’de sıfır çekmesine yol açarken, Ankara’da da bir milletvekiline düşürüyor.
TRABZON, NİĞDE, ELEZIĞ VE TOKAT’TAKİ KAYIP…
Zaten ittifak dolayısıyla Trabzon, Elazığ, Niğde ve Tokat’ta alacağı milletvekilini de kaybettiği de anımsandığında MHP açısından daraltılmış bölge kabul edilir bir durum değil.
Bunun için Trabzon çok iyi bir örnek; İYİ Parti baraj altında kalmasına ve Trabzon’da MHP’nin iki puan kadar gerisinde olmasına rağmen bir milletvekili çıkardı.
MHP ise barajı geçip, İYİ Parti’den daha fazla oy almasına karşın milletvekili çıkaramadı.
Neden de Trabzon’da AK Parti ile MHP arasındaki oy makasının çok açılması, CHP ile İYİ Parti arasındakinin ise o denli açık olmamasıydı.
Dolasıyla önce oylar ittifaka verilip, sonra kendi içinde paylaştırıldığı için, ortak olan partiler arasında birisi farkı çok açtıysa diğerlerinin zararına oluyor; D’Hont bölünmesi içinde hepsini o topluyor.
Ayrıca daraltılmış bölge konusu Cumhur İttifakı içinde çok önceden kapandı…
SEÇİM KURULU BAŞKANLARI
Benzer durumun il veya ilçe seçim başkanları için de geçerli olduğunu belirtmeliyim.
AK Parti’nin en kıdemli hakim veya birinci sınıfa ayrılmış hakimler arasından YSK’nın belirlemesi ilkesine karşı çıktı; mevcudun korunması konusundaki ısrarını devam ettirdi.
Anayasa değişikliği konusunda da Cumhur İttifakı içinde farklı bakış var; MHP, TBMM’nin denetim görevinin çok daha arttırılmasını istiyor.
Nitekim MHP lideri Bahçeli de 100 maddelik Anayasa paketine ilişkin açıklamasında bunun altını özenli çizmişti.
AK Parti ise mevcudu koruyan, ancak kategorik bir değişiklik düşünmeyen, yapıyı devam ettiren arayışta…
MİLLET’TEKİ PARLAMENTER SİSTEM ANLAYIŞI AYNI MI?
Adaylık konusunda ise Cumhur İttifakı'nda tam mutabakat söz konusu iken, Millet İttifakı açısından bu konuda aynı netlik yok.
Kimin olmayacağı konusunda uzlaşı var ama kimin olacağına yönelik henüz bir gelişme söz konusu değil.
Üzerinde çalışmalarını yürüttükleri parlamenter sisteme ilişkin Anayasa konusunda da farklı bakış var; yani hepsinin güçlendirilmiş parlamenter sistemden anlayışları benzer değil.
STRATEJİK Mİ SEMBOLİK Mİ?
Örneğin Cumhurbaşkanı sembolik mi yoksa stratejik mi olacak?
İYİ Parti Cumhurbaşkanı’nın geçmişte olduğu gibi stratejik alanlarda ve konularda tam yetkili olmasını istiyor.
DEVA ve Gelecek ise bu konuda daha farklı bir görüşe sahip; buna Gelecek Partisi’nin metnine sıcak bakan CHP de eklenebilir.
Devletin işlerliği, kurumları ve TBMM’nin denetim yetkisi konusunda da farklılıkları söz konusu.
Bütün bunlardan dolayı partilerin ittifak içinde olmakla birlikte uzlaştıkları başlıklarda da ayrıştıkları açık.
Buradan yola çıkarak siyaseti bugünden dizayn eden, geleceğe ilişkin paftalar çıkarıp kumaş kesen yanılır…
Daha çok su kaldırır…
