Trump'ın virüse yakalanması hakkında şu ana kadar neler biliyoruz
Virüse nasıl yakalandı?
Çarşamba gecesi ABD Başkanı Donald Trump’ın baş danışmanı Hope Hicks hastalandı. Hicks en yakın çalıştığı danışmanlardan biri, Salı geceki televizyon tartışmasında da Trump’ın yanındaydı, ardından uçağa da bindi. Hicks hastalık belirtileri göstermesinin ardından izole edildi, ancak Perşembe gecesi Trump ve eşi Melania’nın da COVID-19 testi pozitif çıktı. Trump gelişmeyi Twitter'dan Washington D.C. saatiyle 00:57'de duyurdu.
Aslında Bloomberg ajansı bombayı patlamasa belki de sonucu bilmeyecektik. Zira önce Hicks'in pozitif olduğunu ajans duyurdu, ardından Donald Trump da kendisine en yakın gazeteci Sean Hannity'nin Fox News'daki programında test yaptırdığını ve sonucu beklediğini açıkladı gece.
Beyaz Saray’daki ilk pozitif vaka değil bu. Daha önce de Trump’ın yemeğini servis eden özel valet’si, Başkan Yardımcısı Mike Pence’in basın sözcüsü, gizli servis üyeleri de virüse yakalanmıştı. Trump’ın maskesiz mitinglerine katılan eski başkan adayı Herman Cain geçtiğimiz aylarda virüsü kapıp hayatını kaybetti.
Trump virüsü kimlere yaymış olabilir?
Perşembe günü Trump seçim kampanyası için para toplamak için New Jersey’deki golf kulübünde bir davete katıldı ve en az 100 kişiyle temas etti. Bu gibi toplantılarda maske takmayan Trump televizyon tartışmasında da Biden’ın maske takmasıyla dalga geçmişti. Toplantıya katılanlar Trump’ın yorgun olduğunu söylüyor. Trump bir gün önce, Çarşamba günü de Minnestoda'da Hicks'le mitingdeydi. Dönüş yolunda Air Force One uçağında bir ara uykuya da dalmış. Trump haftalardır maske takılmayan, insanların iç içe olduğu mitingler düzenliyordu. Amerika da Başkan’ın öncülüğünde virüs tehlikesini hafife almaya başlamıştı.
Beyaz Saray gizledi mi?
New York Times'ın iddiasına göre Hope Hicks'in test sonucunu Beyaz Saray önce gizlemek istedi. Başkan'ın haberi tam da helikopterle New Jersey'e giderken aldığı, birkaç kişinin bu yüzden apar topar etrafından uzaklaştırıldığı açıklandı Beyaz Saray tarafından. Basın sözcüsü de Kayleigh McEnany de seyahate son anda alınmayanlardandı, ama söylediğine göre Hicks'in hasta olduğunu Perşembe sabahı gazetecilerle görüştüğü sırada bilmiyormuş. Hicks ayrıca Çarşamba günü Başkan'ın Minnestoda'daki mitingine de katılanlar arasındaydı.
Şu anda durumu nasıl?
Trump'ın tweet'inin ardından Başkan'ın özel doktoru durumunun iyi olduğunu, Beyaz Saray'da karantina altında tutulacağını, rezidanstan görevini sürdüreceğine dair bir açıklama yaptı. Cuma sabahı Beyaz Saray’dan yapılan açıklamaya göre Trump şu anda soğuk algınlığına benzer semptomlar gösteriyor. 74 yaşındaki 110 kilo ağırlığında Trump’ın sağlık durumu yıllardır gizemini koruyor. Geçtiğimiz sene Walter Reed askeri hastanesine sebebi bilinmeyen bir ziyarette bulunmuştu; inme mi indi, yoksa beyin kanaması mı gibi tartışmalara neden olmuştu. Ama Trump’ın sağlığına, yediği yemeklere dikkat etmediği (günde 11 kutu Diet Cola, cheeseburger vs.) biliniyor. Yaş da kilo bakımından risk grubunda. Beyaz Saray’ın Başkan’dan sonra en yetkili ismi Mark Meadows’un açıkladığına göre Başkan ve First Lady’nin durumu iyi, keyifleri yerinde ve hızlıca iyileşeceklerini söylüyor. Ancak Meadows tedavi konusunda ya da Trump’ın aylardır savunduğu sıtma ilacını alıp almadığı konusunda ayrıntı vermedi. Damat Jared Kushner ve kızı Ivanka Trump’ın test sonucu negatif. Bu arada Meadows bütün olanlara rağmen hala Beyaz Saray'da maske zorunluluğu olmadığını, ziyaretçilerden maske takmalarının beklenmediğini belirtti.
New York Times'ın Başkan'ın yakınlarından aldığı bilgiye göre Trump'ta hafif ateş, burun tıkanıklığı, öksürük var. Tedavisi için de Reganeron firmasının hazırladığı bir antikor karışımı kullanıldığını açıkladı doktoru. Ayrıca D vitamini, çinko, melatonin, ansipirin ve Pepcid alıyor. Ama bir süre sonra apar topar hastaneye kaldırıldı.
Trump nasıl hastaneye kaldırıldı?
Beyaz Saray bahçesine Marine Force One olarak bilinen helikopter yaklaştı ve Trump'ı Walter Reed askeri hastanesine götürdü, tedavisinin devamı için. Bu durumun zannedildiği kadar hafif olmadığı anlamına gelebilir. Beyaz Saray'daki tıbbi donanım da belli ki yeterli değil. Zira Beyaz Saray'da yoğun bakım ünitesi bulunmuyor. Hastanede başkanlar için özel bir bölüm var, oradan çalışabileceğini açıkladı Beyaz Saray. Takım elbiseli ve mavi kravatlı Trump hastaneye gitmeden önce Beyaz Saray'da kısa bir video kaydetti, hastaneye gittiğini ve eşinin durumunun iyi olduğunu söyledi--yüzünde maske yoktu video'da. Helikoptere de yüzünde maskeyle yürüyerek bindi, iki kere baş parmağıyla her şey yolunda anlamına gelecek işaret yaptı ve el salladı. Hastaneye vardığında da yürüyerek indi helikopterden, araçlarla içeri alındı.
Başına bir şey gelirse göreve kim gelecek?
Beyaz Saray şu anda Anayasa'nın 25. ek maddesinin işleme konmayacağını söylüyor. Zaten Trump da iyi gözüküyor. Ama Trump’a bir şey olursa Anayasa’ya göre göreve Başkan Yardımcısı Mike Pence’in gelmesi gerek. Pence’in sağlık durumunun uygun olmaması durumunda Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’ye görevi veriyor Anayasa. Ama şu anda Mike Pence ve eşinin testi negatif, zaten seyahat programları yüzünden Trump’la birkaç gündür bir araya gelemediler. Normal şartlarda da Başkan Yardımcısı’nın ofisi Beyaz Saray’da değil, ayrı bir binada. Pelosi de test oldu, sonucunu bekliyor. Sıralamaya göre Pelosi'den görevi yapamaması halinde görev Senato'nun iki numaralı ismi Chuck Grassley'e geçiyor, Grassley'den sonra kabinenin ilk atanan bakanına--bu durumda Dışişleri Bakanı Mike Pompeo. Sıralamada onun ardından da Hazine Bakanı Steve Mnuchin geliyor.
Yalnız tam da bu noktada protokolün nasıl işleyeceği muğlak: Başkan'ın görevini yapamayacağına kim karar veriyor? Kabine üyelerinin böyle bir karar alıp Başkan'ın geçici olarak görevi yardımcısına devretmesi söz konusu olabilir. Başkan kendisini iyi hissettiği anda yeniden görevi alıyor.
Ya Joe Biden?
Evinin dışında hep maske takan Joe Biden uzun zamandır virüse karşı çok tedbirli, yaşı da bunu gerektiriyor. Joe Biden ve eşi Jill’e bugün test yapıldı, sonucu negatif çıktı. Biden'ın Başkan Yardımcısı adayı Kamala Harris ve eşi de test yaptırdı, sonuçları negatif.
Başka kimler pozitif çıktı?
Trump’ın Anayasa Mahkemesi’ne atamak istediği yargıç Amy Coney Barrett’ın yaz aylarında virüse yakalandığı, ama daha sonra iyileştiğini yazdı Washington Post, CNN de doğruladı. Ancak geçen hafta Barrett’ın açıklandığı törene katılan -ve kendisinin de ders verdiği- Notre Dame Üniversitesi’nin başkanı da bugün COVID-19 testinin pozitif olduğunu açıkladı. Barrett ayrıca en az 30 senatörle görüştü, yakın temasta olduğu Utah Senatörü Mike Lee de virüse yakalandı. Senato’nun yargı atamalarından sorumlu komisyonunun diğer üyelerini de enfekte edebileceğinden endişe ediliyor. Cumhuriyetçi Parti’nin Başkanı Ronna McDaniel’ın da virüse yakalandığı Cuma günü ortaya çıktı. Aslında pozitif teşhisi Çarşamba günü konmuş ama bugüne kadar gizlendi. En son 25 Eylül’de Trump’la görüşüp Michigan’a uçtu, dolayısıyla bu son dalgayla ilgisi var mı bilinmiyor. Trump’ı televizyon tartışmasına hazırlayan eski New Jersey Valisi Chris Christie test sonucunu bekliyor.
Ve son dakika: Beyaz Saray'da Başkan'ın çalıştığı West Wing'de görevli, adı açıklanmayan bir çalışanın da testi pozitif çıktı.
Seçim iptal olur mu?
Seçim her halükarda 3 Kasım'da yapılacak, 20 Ocak'ta da yeni Başkan göreve başlayacak. Seçim tarihini değiştirmek-ertelemek çok zor kanuna göre. Normal şartlarda 15 Ekim'de Trump ve Biden'ın Miami'de ikinci televizyon tartışması var, ama bu durumda yapılıp yapılmayacağı belli değil. Trump'ın hafta sonu Wisconsin ve Arizona'da yapması gereken mitingler iptal edildi, bir ay boyunca Washington'dan çıkamayabilir. Gün içinde Beyaz Saray'dan yapılan açıklamaya göre Başkan'ın bundan sonraki toplantıları ya online ortama alınacak ya da iptal edilecek. Testi negatif çıkan Biden ise Michigan'a giderek miting yapacak.
Tarihte bu krizin başka bir örneği var mı?
Görevdeyken suikasta kurban giden başkanlar var, ama yakın tarihte seçime bu kadar yakın bir Amerikan Başkanı'nın böylesi ciddi bir sağlık soruyla karşı karşıya geldiğinin örneği yok. Eisenhower görevdeyken kalp krizi geçirmişti ama seçime bir sene vardı. Ronald Reagan göreve geldikten iki ay sonra vurulmuş, iyileşirken de görevi yardımcısı George H. W. Bush'a devretmişti geçici olarak. Ancak 25 numaralı ek maddeye vurgu yapılmamıştı. Oğul Bush, George W. Bush göreve geldiğinde de kolonoskopi yaptırmak için görevi iki kere yardımcısı Dick Cheney'e devretmişti.
Gelişmeleri gün içinde duyurmaya devam edeceğim…
