Trump'ın ipi bugün çekiliyor

Washington’da yaygın bir Türkiye düşmanlığı yok, ama Washington’da Türkiye’nin Rusya ve Çin’le yakınlaşması ihtimaline karşı tedirginlik epey yaygın. Türkiye’nin Rusya’dan S-400 savunma sistemi satın almasıyla 2019’da ABD’yle başlayan kriz geçtiğimiz günlerde yaptırım aşamasına geldi. ABD’nin ilk tepkisi bugüne kadar geliştirilen en kuvvetli silah olan F-35 programından Türkiye’yi çıkarmaktı. Donald Trump’ın Türkiye’nin, özellikle de şahsi ilişki kurduğu Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın fazla etkisinde kalmasıysa hem rakiplerinde hem de kendi partisinde tepki toplamıştı. Dahası, Trump da bu S-400 meselesini çözmek için yapıcı bir adım atmadı, düzgün bir politika sergileyemedi.

Nihayet yaptırımları kabul etti. ABD’de 60 yıldır her sene ordu bütçesine yönelik kanun tasarısı Kongre’den geçiyor, bu sene S-400 yaptırım kararıyla birlikte 2/3 çoğunlukla geçti. Kongre bu aşamada Başkan’a yaptırım konusunda epey bir seçenek sundu, Trump da içlerinden birkaçını 30 gün içinde seçmek zorunda.

Washington’da konuşulanlara göre yaptırımlar arasından en hafif olanını seçecek. Büyük ihtimalle de Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir’i şahsen hedef alacak bu yaptırım. Türkiye’nin bir sene içinde S-400’lerden vazgeçmesi halinde yaptırımların kaldırılması ihtimali de var. Zayıf bir ihtimal, ama böyle bir seçenek de bırakıldı.

ARTIK TOP BIDEN’DA

Trump’ın uygulayacağı yaptırımlar bir anlamda göstermelik. “Topal ördek” giderayak bu krizin çözülmesini Biden yönetimine bırakıyor. Türkiye’nin zaten hassas ekonomisi daha ciddi yaptırımlardan iyice zarar görmeye meyilli, ama hem Ankara hem de Washington yeni dönemde ilişkileri sıfırlayıp beyaz bir sayfa açmaktan yana.

Biden yönetimiyle bu konuda bir uzlaşmaya illaki varılacak, çünkü Türkiye’ye yönelik S-400 yaptırımları aslında sadece Türkiye’yi hedef almıyor. ABD’nin Rus silah teknolojilerini almak isteyen müttefiklerine yolladığı bir gözdağı bu. Hindistan’ın Rusya’dan S-400 siparişi verdiği, Suudi Arabistan’ın da satın almayı düşündüğü belirtiliyor.

Dahası, S-400 yaptırımlarıyla Türkiye’yi çok da fazla kendisinden uzaklaştıramaz ABD. Bu sefer tam korkulan olur, Rusya ve Çin’le ittifaka mecbur bırakır. O yüzden bir ara yol bulunacak.

Bütün bunlar olurken dün bir de Trump’ın yasa tasarına veto tehdidi geldi. Kongre üyeleri böyle bir ihtimalin farkındaydı zaten, ama bu veto da sembolik gözüküyor.

Zira kanun tasarısı aynen Kongre’ye dönecek, Trump’ın vetosuna rağmen önce Temsilciler Meclisi’nden aynen geçecek. Ardından da Cumhuriyetçiler’in çoğunlukta olduğu Senato’da kendi partisi Trump’a rağmen oy kullanacak gibi gözüküyor.

VETONUN BİZİMLE İLGİSİ YOK

Trump’ın vetosunun S-400’lerle ilgisi yok gibi gözüküyor. Özellikle Güneyli ırkçı komutanların askeri üslere verilen adlarının değiştirilmesine itiraz ediyor Trump. Bu mesele yaz boyunca ABD’yi saran “Black Lives Matter”protestolarında gündeme gelmişti, heykellerin kaldırılması gibi üslerin adlarının değiştirilmesini de göstericilerin taleplerindendi. Demokratlar da bu konuda geri adım atmadı.

Bir diğer itiraz noktası yeni yasa tasarısının Afganistan ve Almanya gibi ülkelerdeki Amerikan askerlerinin çekilmesini yavaşlatması. Trump ayrıca bu kanun tasarısına hiç ilgisi olmamasına rağmen sosyal medya şirketlerini içerikten sorumlu tutacak bir düzenleme gelmesini de istiyordu. Bu da vetonun bir diğer nedeni, ama bütün bunlar bizi ilgilendirmiyor. Bizi ilgilendiren kısmı S-400 yaptırımları, onlar da mutlaka gelecek.