Karabağ zirvesinin en önemli neticesi ne oldu?

Karabağ’da varılan ateşkes anlaşmasının ardından taraflar yeniden Rusya’da bir araya geldiler. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, çatışmaların sona ermesinden neredeyse iki ay sonra Aliyev ve Paşinyan’ı Moskova’da kurulan masada buluşturdu. Masadan yansıyan görüntü Kafkasya'nın bir özeti gibiydi!

Böylece yöntem olarak ateşkes sonrasında da Rusya’nın belirleyiciliğinin devam edeceği ortaya konulmuş oldu. Zira tarafların Başbakan Yardımcısı düzeyinde teknik bir alt komisyon oluşturarak süreci teknik bakımdan takip etmeleri kararlaştırıldı.

Putin, ateşkesin şu ana kadar başarıyla uygulandığını ve adil bir çözüm temelinin atıldığını söylese de Azerbaycan'a ait Dağlık Karabağ'ın statüsünü belirsiz bir geleceğe atmayı sürdürüyor ve sürdürecektir de...

Dünkü zirvenin en önemli neticelerinden biri, AGİT Minsk Grubunun fiilen geçerliliğini kaybetmesidir. Her ne kadar Paşinyan Dağlık Karabağ’ın statüsüyle ilgili Minsk Grubu ile temasta olacaklarını ifade etse de mevcut anlaşmayla örtüşmediği açık. Hatırlarsanız AGİT Minsk Grubu ve özellikle Fransa, Karabağ’daki sürece dahil olma ihtimalini seslendirmişti. Paşinyan bu yolla Kremlin’in kendisine yönelik yaklaşımına mesaj verirken aynı zamanda gelecekte muhtemel bir tanınma (Dağlık Karabağ) girişimini ayakta tutmaya çalışıyor. Nitekim Paşinyan buradaki ikili ve üçlü görüşmede esirler ve Karabağ'ın statüsü konusunda Rusya'dan daha fazla destek bulacağını planlıyordu. Muhalefet baskısı altındaki Paşinyan bu anlamda istediği can suyunu henüz bulabilmiş değil.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev ise bölgenin barış ve huzuru için savaşın geride kalması, buranın yeniden inşasının önemi üzerinde durdu. Aslında bir yönüyle hem Rusya’ya hem de Ermenistan’a anlaşmaya sadık kalınma çağrısında bulundu. Özellikle Azerbaycan’dan Nahçıvan’a uzanacak yolu gündeme getirirken daha önceki ateşkes anlaşmasında yer almayan Rusya’ya uzanacak bir demiryolu seçeneği belirdi. Henüz yeni bir ifade olsa da bu kapsamda Azerbaycan’ın demiryolu üzerinden Türkiye pazarına, Rusya’nın da Azerbaycan’dan geçecek bir yol ile Ermenistan’a ulaşması konuşulmuş olabilir. Tabi burada İran'ın da etkilenmesi muhtemeldir. Bu iki hat çok iyi irdelenmelidir.

Görüşmenin içeriğine bakıldığında daha çok ulaşım ve ticaret yolları, bölgenin yeniden imarı ile esirler konusunda gerçekleştiği görülüyor.

Bu arada açıklanan bildiriye göre oluşacak çalışma grubu ilk toplantısını 30 Ocak 2021'e kadar yapacak ve önceliklerin bir listesini hazırlayacak. Çalışma Grubu Eş Başkanları, taraflar arasından uzman alt grupların oluşumunu gerçekleştirecekler. Ve bu süreç 1 Mart 2021'e kadar tamamlanarak dosya liderlerin önüne konulacak.

Bu aşamaya gelindiğinde ulaşım hatlarının detayları daha net anlaşılacaktır. Dün bir anlamda ateşkesin devamına yönelik irade beyanı yenilenmiş olsa da bu çatışmasızlığı garanti eden bir durum mudur? Kesin biçimde söylemek zor...