Kürdistan'a yönelik ikili oyunlar

“İRAN’ın Kürdistan Politikası” başlığıyla 6 Eylül günü yazdığım yazıda, İran’ın bir yandan Türkiye gibi referanduma sert tepki verirken öte yandan da Kürt bölgesiyle uzun vadeli ekonomik ilişkilerini sağlamlaştırarak bu konuda Türkiye’nin yerini almaya çalıştığına dikkat çekmiştim.

Burada bölgeyi izlemekten sorumlu kaynaklar, İran’ın bu ikili oyunlarına Türkiye’nin dikkatli olması gerektiğini ve “Ortak tepki veriliyor” derken Türkiye’nin Kürt bölgesindeki gücünü ve etkinliğini kaybetme tehlikesiyle de karşı karşıya kalabileceğini söylemişlerdi.

Kürt bölgesi, Almanya ve İngiltere’den sonra en çok ithalatını Türkiye’den yapıyor.

Kürt bölgesiyle ticaret hacmi, petrol fiyatlarının düşüşü nedeniyle yaşanan krizle son yıllarda biraz azaldı, ama yine de büyüme ve Türkiye için kârlı bir alan olma potansiyelini taşıyor.

Kürt bölgesinde şu anda 1500 Türk şirketi iş yapıyor.

Bölge kendisi için hayati öneme sahip petrol ihracatını Türkiye üzerinden yapmaya bağımlı.

Bu da Türkiye’ye ekonomik çıkar sağlayan bir başka unsur.

Gerçi Rusların Rosneft şirketi, petrol taşımacılığı için Kürtlerle bir anlaşma imzaladı, ama bu petrol hattı da Türkiye’den geçip ihraç noktasına ulaşmak zorunda.

Bu arada Kürt bölgesi tarafından Türkiye üzerinden ihraç edilen petrolün yüzde 70’e yakın bölümünü, bağımsızlığın en büyük destekçisi olan İsrail’in satın aldığı da Washington’da anlatıldı.

TÜRKİYE, İRAN’A DİKKAT ETMELİ

Yukarıda da ifade ettiğim üzere, İran bir yandan Türkiye gibi referanduma sert tepki verirken öte yandan Türkiye’nin bölge üzerindeki gücünü, ekonomik hâkimiyetini kırmak için adımlar atıyor.

Bu maksatla Petrol Bakanlığı’na Kürt kökenli bir kişiyi atadı ve İran’da onun Kürt bölgesiyle ilişkileri daha iyiye götürmesi bekleniyor.

İran, Erbil’de; Kürtler de Tahran’da karşılıklı ticaret ataşelikleri açtılar.

İki taraf da aralarındaki ticareti geliştirme arayışı içinde.

WASHINGTON DA UZUN VADELİ ÇIKAR PEŞİNDE

Washington’da bana bunları anlatan kaynak, Türkiye’nin bölgedeki her oyuncunun ikili oynadığını unutmaması gerektiğini söyledi.

Hatta şu anda referandumun zamanlamasına karşı çıkan Washington’un da hemen her gün Kürt bölgesinden yetkilileri ağırlayıp uzun vadeli ticari ilişkilerinin temelini atmaya çalıştığını belirtti.

Kürt yetkililer, kendilerine sempatiyle yaklaşan kongre üyelerinin temsil ettikleri seçim bölgesindeki ticaret odalarıyla ilişkiler kuruyorlarmış.

Bu ikili oynayan aktörlerin yaptıklarını anlatan kaynağım, “Türkiye de uzun vadeli çıkarlarını düşünerek konuya yaklaşmalı” vurgusunu yaptı.

Washington’da Kürt bölgesi ayrıldığı takdirde Irak’ın tamamen İran’ın hâkimiyetine girmesinin kolaylaşacağı yorumu var.

Hem bu nedenle hem de DEAŞ’a karşı mücadelenin etkin sürmesi için Beyaz Saray, “birleşik Irak” vurgusunu referandum bittikten sonra yaptı.