Suriye'de neler oluyor?

DEAŞ’a karşı askeri mücadele düzeyinin aşağıya çekildiği, ülkenin geleceğinin Washington ve Moskova’da masaya yatırıldığı Suriye’de Rusya ve Amerika’nın son günlerde ilginç manevralar yapmaya başladığı haberleri geliyor.

İşte bu nedenle Washington’da ulusal güvenlik yazarı ve uzmanı arkadaşlarla her hafta yaptığımız buluşmanın bu defaki konusu, “Suriye’de neler oluyor?”du. Her zaman buluştuğumuz yerde yaptığımız sohbetten aldığım notlar şöyle:

İDLİB NEDEN HAREKETLENDİ?

1- Esad rejiminin İdlib’deki muhaliflere karşı başlattığı operasyonlar için resmi olarak gösterilen gerekçe, Suriye rejiminin kontrolü atında olan bölgede bulunan Rusların Hmeymim Hava Üssü’ne son günlerde düzenlenen saldırılar. Arkadaşlar, bu saldırıların arkasında kimin yer aldığı konusunda Washington’da bir belirsizlik olduğunu söylüyorlar.

Tabii kimse “Rus üssüne saldırının Amerikan istihbaratı ve ona yakın güçler tarafından Rusya ile Türkiye’nin arasını bozmak amacıyla örgütlenmiş olabileceğini” açıkça söylemese de bu konuda bir şüphenin bulunduğunu da söylemeliyim. Pentagon bu konudaki iddiaları resmen reddetti.

Washington’a gelen bilgiler, Rusların hava üssüne saldırının insansız hava araçlarıyla (İHA) yapıldığını gösteriyor. Bu saldırıya karşılık vermek için operasyonlar düzenlemeye başlayan Suriye rejimi, İHA’ların şu anda operasyonların hedefi olan muhalif güçler tarafından örgütlendiğini söylüyor. Ancak Washington’daki istihbarat çevreleri bunun imkânsız olduğunu, çünkü sahadaki muhalif güçlerin teknik becerisinin ancak 1 ile 2 kilometre uçuş menzili olan İHA’lar yapmaya yettiğini, bu yüzden Rus hava üssüne saldırı girişiminin yardım alınmadan yapılmış olmasının imkânsız olduğunu söylüyorlar.

Washington’un vardığı sonuç, saldırıda kullanılan bu İHA’ların 50-100 kilometre uçuş menziline sahip oldukları. Bu nedenle saldırının arkasında istihbarat örgütlerinin olabileceğini söylüyorlar. Ayrıca saldırı girişimlerinin olduğu saatlerde aynı hava sahasında bir Amerikan Poseidon istihbarat uçağının sürekli dolaşmakta olduğu bilgisi de vardı arkadaşlarda.

Sonuçta Washington’da, Türkiye ile Rusya ve İran’ın arasını geren ve rejimin İdlib’e yönelik hareketlenmesine yol açan Rus hava üssüne saldırının arkasında kimin ya da kimlerin olduğu henüz netleştirilememiş olarak görülüyor. Ancak kesin olan bir şey varsa bunun da bir istihbarat operasyonu olduğu gerçeği konuşuldu arkadaşlar tarafından.

YPG’DE SON DURUM NEDİR?

2- Ulusal güvenlik masamızda, İdlib dışında ABD desteğiyle Suriye’nin kuzeyinde hâkimiyetini sağlamlaştıran PYD/YPG de konuşuldu. Washington’da, DEAŞ ile mücadelenin bitirilmesinden sonra Suriye’den çıkması beklenen Amerika’nın daha uzun süre bölgede kalmaya yönelik çalışmalarını artırdığı söyleniyor. Washington, YPG/PYD’ye verdiği desteği güçlendirerek önümüzdeki günlerde Suriye’nin ve Esad’ın geleceğinin konuşulacağı masada YPG gücünü koz olarak öne sürmek istiyor.

Buna yönelik olarak Washington’daki birimlerde, Amerikan silahlarıyla güçlendirilen YPG güçlerinden bir sınır koruma birliği oluşturulması fikri konuşuluyor. Ulusal güvenlik konusunda uzman olan yazar arkadaşlarım, bunun YPG’nin düzenli ordu oluşturması planının bir parçası olabileceğine dikkat çekiyorlar.

*********

ESAD’IN GELECEĞİ

Ayrıca Suriye’nin, özellikle de Esad’ın geleceği hakkında Washington-Moskova hattının son derece hareketli olduğu da söyleniyor. Şu anda ortada net bir ortak tavır olmasa da bu konunun yılın ilk 6 ayı içinde gündemin birinci sıralarında olması bekleniyor. Esad konusunda iki ülkenin tavrının önümüzdeki günlerde birbirine daha yaklaşması olasılığı da konuşuldu toplantımızda. ABD’nin bu konudaki kararını, Esad’ın Kuzey Suriye’ye yönelik tavrına bakarak belirleyeceği de belirtildi.

Buluşmamızda şu anda şehirdeki bürokrasinin en sıcak konusu olan İran’a yaptırımlar da tartışıldı. Genel yaptırım düzeyinin yükseltilmeyeceği, ancak hedefi net ve açık yaptırımların (targeted sanctions) etkin biçimde kullanılacağı konuşuluyor Washington’da.