Pentagon'daki kritik Türkiye tartışması

AMERİKAN ordusunun Avrupa Kuvvetleri (Supreme Allied Commander Europe-EUCOM) komutanı General Curtis Scaparrotti, Türkiye hakkında konuşmak için mart ayında Washington’a geldi. Pentagon’da Savunma Bakanı Mattis’le neredeyse sadece Türkiye’den oluşan gündemini (Suriye de konuşuldu) konuşmak için toplantıya girdi.

Askeri kaynaklara yakın uzman arkadaşıma göre, görüşme boyunca Scaparrotti, Mattis’e, Türkiye’nin katiyen kaybedilmemesi gereken bir müttefik olduğunu, bölgede Türkiye’yle birlikte hareket edilmesinin Amerika’nın ulusal güvenlik çıkarları gereği olduğunu, Amerika’nın son dönemde IŞİD’le mücadele uğruna YPG ile ortak hareket etmesinin Türkiye’yi ABD’den hızla ulaştırdığını ve Türkiye’nin Rusya’yla stratejik ortak gibi hareket etmeye başladığını, bunun da Amerika açısından büyük tehdit oluşturduğunu anlattı.

Kaynağım, Scaparrotti'nin şu benzetmeyi de yaptığını söyledi: “Bizim asıl evliliğimiz Türkiye’yledir, YPG ise olsa olsa bir kaçamaktan ibarettir.”

Baş başa görüşme boyunca Savunma Bakanı Mattis bu görüşleri dinledi ve sonunda generaline bir cevap da verdi. Bu cevabın ne olduğunu açıklamadan önce Amerikan ordusunun üst kademelerinde çıkan bu Türkiye tartışmasının temelinde nelerin yattığını biraz açmam gerekiyor.

İKİ VİZYON ÇATIŞIYOR

Amerika’nın Suriye’de YPG ile birlikte hareket etmesi planının temelinde Ortadoğu ile Afganistan’dan sorumlu olan Central Command (CENTCOM) komutanlığının imzası var. CENTCOM ancak YPG ile birlikte hareket edilirse Suriye’de IŞİD’e karşı en hızlı zaferin kazanılacağını düşünüyor. Bu stratejide Türkiye’ye önem verilmesine rağmen konulan hedef doğrultusunda Türkiye’yle aranın bozulmasının da göze alınması gerektiği söyleniyor.

Rusya’ya karşı savunmanın kalesi olan EUCOM ise bu stratejinin Türkiye’yi rahatsız edeceği gerekçesiyle tamamen yanlış olduğu görüşünde. EUCOM, Türkiye’nin bir müttefik olarak kaybedilmesinin Amerika’nın uzun vadeli stratejik kararlarına aykırı olduğunu ve global düzeyde Amerika’nın Rusya’ya karşı güç kaybetmesine yol açacağını düşünüyor.

General Scaparrotti uzun süredir bu görüşleri Washington’a iletiyordu ama baktı ki General Vottel ile Dunford karşısında tartışmayı kaybetmeye başladı, sonunda bizzat Washington’a gelip görüşünü direkt Mattis’e iletmeye karar verdi.

MATTIS’İN CEVABI

Düzenlenen toplantıda Mattis belirttiğim gibi generalini uzun süre dinledikten sonra cevabını verdi. Mattis, Scaparrotti’nin yaptığı analize genelde katılmakla birlikte Amerika’nın Suriye’deki öncelikli hedefinin DEAŞ’ın ortadan silinmesi olduğunu, bunu da ancak sahada YPG ile ortak çalışarak yapabileceklerini belirterek Türkiye’yle aralarının açılmasını alınması gereken bir risk olarak gördüklerini, ancak şimdiki stratejiden vazgeçmelerinin şu anda mümkün olmadığını söyledi. Türkiye’yi kazanmak için de çalışmayı sürdüreceklerini sözlerine ekledi.

Toplantının neden böyle sonuçlandığını ve bu sonucun Mattis’in Türkiye’ye karşı olmasıyla filan alakası bulunmadığını anlamamız gerekiyor.

CEPHE DAYANIŞMASI

Şunu görmeliyiz ki Savunma Bakanı Mattis de CENTCOM kökenlidir ve bu nedenle Pentagon’da en yakın askeri strateji danışmanlarını eski cephe arkadaşlarının arasından seçmiştir. Yani Pentagon’un en üst yönetiminde bir CENTCOM hâkimiyeti vardır. İşte bu yüzden Mattis’in bu kliğin görüşü dışına çıkıp Türkiye lehine bir rasyonel argümanı dinleyebilmesi çok zor.

TARTIŞMA SÜRECEK

Sahadaki koşulların değişmesi ve EUCOM’un görüşlerini daha güçlü bir şekilde Beyaz Saray’a iletebilmesi durumunda bunun uzun vadede değişmesi ihtimali bulunsa da şimdilik stratejide bir değişiklik olmayacağı da belli oldu.