Mutlu olma hakkı

SON 20 yılda Amerika’nın tüm eyaletlerinde intihar vakaları inanılmaz artmış. Eyaletlerin yarısında artış oranı yüzde 30’u bulmuş.

Bu son yayınlanan verileri, Oray Eğin ile Amerikan düzeni üzerine yaptığımız tartışmaya bağlamak istiyorum.

O tartışmada ben, bir toplumda sol-sosyalist görüş hiç olmadığında o toplumda bir çürüme yaşanacağını, Oray ise ekonomi-politik açıdan sol olmasa bile kültürel düzeyde insan özgürlükleri alanında başarıları olduğunu söylüyordu özetle.

Ben bunun yetmeyeceğini bir yazı daha yazarak söyledim.

Bu intihar rakamları da bence bu tartışmayla bir şekilde ilişkilendirilmeli.

MUTLULUK

Tabii toplumlarda sol-sosyalist görüşlerin etkin olması, o toplumda mutluluğa daha kolay ulaşılacağının garantisi olamaz.

Ancak şurası da kesindir, sol düşünce kendi merkezine insanı, onun mutluluğa ulaşmasının önündeki engelleri yıkmayı koyar. Gerçekte bunun her zaman yapılabildiği şüphelidir ama ideali budur. Klasik teori de bunu bize söyler.

Hayata sosyalist-komünist duyarlılıkla bakanlar eğer insanları sadece sınıflarda soyutlaştırıp, yani insan yerine işçi veya köylü sınıfı kavramlarıyla düşünmüyorlarsa, insanın özgürlükleri, mutlulukları, hayat tarzı tercihleri onun mücadelesinde hak ettiği yeri bulur.

Amerikan toplumu yer yer zor da kullanarak bu sol duyarlılıktan kendisini uzak tutmuş ve bunu bir başarı olarak kendi sıradan insanına masal gibi anlatmıştır.

ANLIK HAZLAR TOPLUMU

Ancak buna rağmen sistemin, mutluluk arayışı sorunsalına verilecek cevabı da olmalıydı.

Bunu da hazların hızlı tatmininde buldular. Daha anlamlı, temeli sağlam mutluluk arayışlarını sunacak felsefeleri hiç olmadı. Bunu hızlı tüketim ve bir ev, üç çocuk, bir de köpek formülüyle doldurmaya çalıştılar.

Amerika’da hâkim olan eğlence, yiyecek-içecek, hatta seks sektörü anlık hazları tatmin için örgütlenmiştir.

Hazların anlık tatmini, tanımı gereği buhar gibi uçan mutluluklar getirir. Fast food sektörünün herhangi bir dükkânından çıkan veya para karşılığı fantezi seks seansından çıkan kişi, belki o anda mutludur ama bir saat sonra hayatında büyük bir boşluk olacağı da kesindir.

Sosyalist duyarlılık da kendi sisteminde bu haz tatmini işini hiç ciddiye almadığı için reel sosyalist sistemlerde çürüme olmuş olabilir, ama sol duyarlılıkta işin haz bölümünü ihmal etmeden daha temelli, daha kapsamlı, insanı her yönüyle merkeze koyan mutluluk sistemleri yaratmak da mümkündür.

Sonunda gelinen noktada, solsuz Amerika’da insanlar yıllardır büyük boşluk içinde yaşıyorlar. Bunu bireysel patlamalarla ifade ediyorlar. Okulda çocukların katliam yapması ve artan intihar vakaları da buna bağlıdır.

Bu konu hayatın varoluşsal gerçekleriyle bağlantılı olduğundan seküler bir sorundur. Bu nedenle ben ilk yazıma “Sonunda küçük Amerika oluyoruz” cümlesini koyarken işte buna, yani solun Türkiye’de de olmamasının yarattığı tehlikelere Amerika örneğinden yola çıkıp dikkat çekmek istemiştim.

Sosyalist hümanizmayı sadece bireysel tercih, özgürlükler çerçevesine, Oray’ın yaklaşımında olduğu gibi kilitlememeliyiz. Sosyalist siyaset, ekonomi politikası kadar kültürel boyutuyla da çok önemlidir Türkiye’nin geleceği için.