Kongre'de F-35'ler için bir hamle daha geldi

F-35 teknolojisinin Türkiye’ye transferini önlemek için Savunma Bakanlığı’nın bütçesine madde koyan Amerikan Senatosu’ndan yasağı güçlendirmek için yeni bir hamle daha geldi.

Senatör Van Hollen bu defa Dışişleri Bakanlığı’nın bütçe tasarısına madde ekleterek Türkiye’ye F-35 satışını engelleme yolunda bir pencere daha açtı.

Eklenen madde, Dışişleri Bakanı Mike Pompeo Senato’ya Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füzelerini almayacağı garantisi verinceye kadar F-35’lerin satılmasına yasak getirilmesini öngörüyor. Bu maddenin ilk önce “State and Foreign Operations” alt komitesinde Demokratlar ve Cumhuriyetçilerin ortak önergesiyle kabul edildikten sonra bütçe tasarısına konulduğu belirtiliyor.

‘ABD’NİN ÇIKARI’

232’nci sayfanın birinci satırına eklenen maddeyle getirilen bu değişikliğin altında imzası bulunan senatörlerin, eğer Türkiye ileride S-400 sistemi ile F-35’leri birlikte kullanmaya kalkıştığında özellikle jetlerin radar görünmezliğini sağlayan sistemin (stealth system) zarar görebileceğinden ve bunun da Amerika’nın ulusal güvenlik çıkarlarını zedeleyeceğinden korktuklarını söyledikleri öğrenildi.

Senatörler aynı zamanda F-35’lerin ileri teknolojisinin Türkiye aracılığıyla Rusya’nın da eline geçmesi ihtimalini düşünerek bunun ABD’nin ulusal güvenlik çıkarına aykırı olacağını vurguladıkları öğrenildi.

ÇOK DAHA SERT

Senatörler özellikle “Countering America’s Adversaries Through Sanctions” (Amerika’nın Düşmanlarıyla Yaptırımlar Aracılığıyla Mücadele) yasasına da dikkat çekerek Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füzeleri alması durumunda eğer F-35’ler de verilirse bu yasanın ihlal edilmiş olacağını söylüyorlar.

Kongre çevrelerine yakın kaynaklar, bu son girişimin Savunma Bakanlığı bütçesinde yapılan hamleden çok daha sert bir üslup taşıdığını, Pompeo S-400’ler konusunda garanti veremediği takdirde yönetime hiçbir çıkış yolu bırakmadığını söylüyorlar.

Savunma Bakanlığı bütçesine konulan yasak, bakanlıktan gelecek bir Türkiye durum değerlendirmesine bağlanmıştı, ancak Dışişleri Bakanlığı bütçesine konulan madde, herhangi bir çıkış yolunun önünü açmıyor. Türkiye, Rusya’dan S-400 almaktan vazgeçmediği takdirde Senato’ya yasak koyma zorunluluğu getiriliyor.

PİLOTLARIN EĞİTİMİ

Bütün bunlar olurken pilotlarımızın ve teknik bakım personelinin eğitimi askeri üste sürüyor. Üretici firma Lockheed Martin, jeti 21 Haziran’da resmen teslim etti. Ancak Amerikan yasalarına göre jet, pilotların eğitimi bitinceye kadar Türkiye’ye verilmiyor. Bu da ancak Kasım 2019’da olabilecek.

O tarihe kadar Senato’da daha da güçlendirilmiş olan yasakların delinip delinmeyeceği anlaşılacak. Eğer yasak kalırsa uçaklar fiziksel olarak Türkiye’ye gönderilmeyecek.

Buna benzer bir olayın Pakistan’la da yaşandığı belirtiliyor. Pakistan geçmiş dönemde parasını verdiği halde yaptırımlar nedeniyle jetlerin mülkiyetini alamamış ve bu jetler bir süre sonra burada hurdaya çıkarılmışlardı.

Aynı sürecin Türkiye açısından da yaşanmaması için Senato’da bazı gelişmelerin olup olmayacağına önümüzdeki aylarda bakacağız.