Amerika'da anayasal kriz çıktı

Başkan Trump, Meksika sınırına çekmek istediği duvar için Kongre’den talep ettiği ödeneği alamayınca olağanüstü durum ilan edip ödeneği diğer kurumların bütçesinden çekip almak yoluna gitmek istiyor.

Temsilciler Meclisi'nde çoğunluk olan Demokratlar bunun anayasayı ihlal anlamına geldiğini ileri sürerek bu hakkı Başkan Trump’a vermeyi reddetmeye çalışıyor.

Temsilciler Meclisi bu yazı yazıldığı saatlerde (ABD saat salı sabah 07.30-Türkiye saat 15.30) bir karar çıkararak Trump’ın bunu engellemesini sağlamaya hazırlanıyordu.

BAŞKAN'A VETO HAKKI VERİLECEK Mİ?

ABD de başkanların Kongre’den çıkan kararları veto etmek hakkı bulunuyor.

Eğer bir karar üçte iki çoğunlukla çıkarsa başkan veto hakkını kullanamıyor. Yani bir kararın veto edilemez olması için o kararın üçte iki çoğunlukla alınmış olması gerekiyor.

Temsilciler Meclisi'ndeki azınlık parti Cumhuriyetçiler Trump’a veto hakkını verebilmek için aradaki oy farkını düşmesi için son ana kadar çalıştılar.

Ancak Temsilciler Meclisi’nde bunu sağlayabilmeleri zor gözüküyordu.

SENATO BELİRLEYİCİ OLABİLİR

Ancak işin bir de Senato bölümü var.

Senato kendisine Temsilciler Meclisi'nde oylanarak yollanan kararları en fazla birkaç hafta içinde görüşüp oylamak zorunda. Senato bölümünde bu kararın veto edilemez hale dönüşmesi mümkün gözükmüyor. Çünkü Kongre’nin bu bölümünde Cumhuriyetçiler çok daha güçlüler. Yani karar Senato’dan sonra Beyaz Saray’a gönderildiğinde Trump’ın bunu veto ederek yine de duvar konusunda istediğini yapmaya gitmesi yolu var gibi gözüküyor.

CUMHURİYETÇİLER'İ İKNA TURLARI

Ancak Senato’da duvara karşı olan Cumhuriyetçiler de bulunuyor. Demokrat senatörler bunların sayısının artması için görüşmeler sürdürüyorlar.

Bazı senatörler karara değişiklik önerileri vererek sürenin uzaması için de girişimler yapıyorlar.

Karar çıkarsa da çıkmasa da iki durumda da bir anayasal kriz çıkacak gibi gözüküyor.

Çünkü bugüne kadar hiç bir başkan ulusal kriz yetkisini bu şekilde kullanmadı. Bunu Trump yaparsa bu ilk defa denemiş bir şey olacak ve uzmanlar bunun anayasal olmayacağını söylüyorlar. Çünkü çoğuna göre Meksika sınırında ortada ulusal kriz ilan edilecek bir gelişme yok. Bunu eski ulusal güvenlik yetkililerinden oluşan 58 isim imzaladıkları bir dilekçeyle de ilan ettiler.

Ayrıca Trump, Kongre kararını veto edip bu duvarı zorla yapmak yoluna giderse bu da Kongre'nin bir yetkisinin elinden alınması anlamına gelecek.

Karar Beyaz Saray’a veto edilemez durumda giderse bu da Başkan’ın yetkilerinin kısıtlanması olarak yorumlanıp bunun da bir anayasa tartışması başlatması bekleniyor. Anlayacağınız Washington’da tam bir anayasal kriz yaşanmakta bu günlerde. Tüm kuruluşların koridorları çok canlı. Gerçi Trump ülke dışında ama sürekli olan biteni Vietnam’dan takip ettiğine emin herkes.

(Biraz soğuk yasal terimlerle dolu bir metin olduğunun farkındayım bu yazının ama olan biteni başka türlü açıklamanın imkanı yoktu.)