Küçük siyah defter

New York haftalardır süper-zengin Jeffrey Epstein’in 18 yaşından küçük kızlar hakkında seks trafiği yönetmek suçlamasıyla hapse atılmasını konuşuyor. Kefalet ile serbest kalıp davayı 56 milyon dolarlık evinde bekleme talebi de hakim tarafından reddedildi.

Suçlu bulunursa alacağı ceza ile yaşı gereği hapiste ölmesi anlamına gelecek bu dava.

***

Bu konudaki haberler bir yandan dijitalin bu kadar hakim olduğu bir dünyada gazete haberinin nasıl olması gerektiği sorusunu da sorduruyor insana. İnternetten saniye başına akan sıcak haberlerin dünyasında gazeteyi okunabilir nasıl yapacağız temel uğraşılması gereken konu bu. Cep telefonu olan herkes Jeffrey Epstein davasının gelişiminden çıkan dedikodulardan zaten haberdar.

Ancak gazetenin de bir şekilde konuya girmesi gerekiyor.

Çağımızda gazetenin sadece haber vermeye dayanması durumunda başarması imkansız bu dünyada

Bu yüzden konuları ciddi düşünmekte olan, gazetesi de bulunan medya kuruluşları dijital öncelikli (digital first) yayıncılığa geçtiler. Bizde uzunca bir süre 'digital first' yayıncılık denilince gazetelerin bir de internet sitesi olması anlaşıldı yanlış biçimde. Halbuki 'digital first' yayıncılık gazetelerin içeriğinin ve iş ortamının değişmesi ile ilgili bir şeydi.

Gün içinde herkes elindeki haberi dijital ortamda kullanıyor, bir gün sonra gazete çıktığında haberler çoktan eskimiş olacağından gazete akşam saatlerinde ya haberlerin anlamını anlatan uzman yorumlarıyla ya da orijinal farklı yazılarla okuyucu bulmaya çalışıyor.

Eskinin sabah işe gelip elindeki haberle toplantı saatlerini bekleyen gazetecilerinin ve akşam saatlerine bu haberlerle basılan gazetelerinin dünyasının ölmesi anlamına geliyor bu ama aynı zamanda yeni bir gazete dünyasının doğması anlamına da geliyor. Gazetecinin hayat stili ve çalışma saatlerinin ve gazeteye bakışının radikal biçimde değişmesi gereken bir dönemdeyiz.

***

Bilinçli medya kuruluşlarının soruna nasıl yaklaşmakta olduklarını sadece sürmekte olan Epstein davasına nasıl yaklaşmakta olduklarına bakarak bile görmek mümkün.

Dediğim gibi davayla ilgili haber ve dedikodular gün boyunca dijital ortamda akıyor. Gazetenin basım saati geldiğinde potansiyel okuyucu her haberi, her dedikoduyu zaten duymuş olacağından gazetenin orijinal bir bakış ve yorumla hazırlanması kaçınılmaz. Anlayacağınız gazeteyi öldüreceği söylenen dijital devrimin çok daha orijinal, daha enteresan gazeteler yapılmasına yol açması gibi bir ilginç ve beklenmeyen bir durumla karşı karşıyayız.

***

Dijital öncelikli yayınını başarıyla sürdürmekte olan New York Times, Epstein davasında bir ayrıntıyı yakalamış ve onun üzerinden yayın yaptı. Suçlanan zengin, kurduğu bütün cinsel ilişkiler ve güçlü arkadaşları hakkında notlar tutmuş bir defterde. Savcılar bu deftere el koymuşlar ve davayı hazırlarken bunu da kullanıyorlar.

Gazeteci bu detay üzerine kurmuş Epstein yazısını. Ancak sadece defterin olduğunu ve içeriğini vermekle kalmıyor ‘Küçük siyah defterin’ kültürde ve tarihteki anlamını da yazıyor. Böylece habere çok farklı ve zengin bir boyut da katıyor.

***

Tarih içinde ‘küçük siyah defter’ özellikle erkeklerin cinsel alanda ve hayatın diğer boyutlarında ‘başarılarının’ ‘fetihlerinin’ not alındığı bir anlam kazandı.

Hakim burjuva kültüründe ‘küçük siyah defter denilince cinsellik boyutunun özellikle ön plana çıkması kavramın ortaya çıkışının kökenlerinde olabilir. 18’inci yüzyılın ortalarında Samuel Derrick ’tüm İngiltere'nin p...vengi’ namıyla bilinen Jack Harris ile işbirliği yapıp Londra'daki fahişlerin adlarını, adreslerini ve cinsellikte uzmanlık alanlarını bir defter içinde topladı. Küçük siyah defter kavramının çıkışının bu olay olduğu söyleniyor.

***

Playboy dergisinin sahibi Hugh Hefner’in birlikte olduğu kadınların adını topladığı bir küçük defter olması da ‘küçük siyah defterin’ erkek cinselliği ve bu alandaki başarılarıyla düşünülmesi kültürünün yerleşmesine neden oldu.

***

Bu defterler içinde cinsel fetihlerin ve güç bağlantılarının not edildiği varsayımı, bunun başarılı erkek ile ilgili bir kavram olduğu nosyonunun yerleşmesine neden oldu zaman içinde.

Ancak bir yandan da bu tür defterlerin erkeğin başına dert açabileceği de düşünülmeye başlandı.

1980’lerde Myflower Madam, Madam Alex ve Heidi Fleiss olarak bilinen fahişe pazarlayıcılarının müşteri listelerini tuttukları defterler ortaya çıkınca bu 'küçük siyah defterin’ erkeğin başını belaya da sokacak bir şey olabileceği fikri iyice oturmaya başladı kültürde.

Heidi Fleiss’in müşteri listelerini tutuğu defter kırmızı kapaklı bir Gucci defteriydi ama toplumdaki algı bunun da siyah küçük defter olduğu yolundaydı.

***

Kadın devrimin başladığı tarih tam net verilemese de 1980’lerin bu devrimde önemli bir yeri olduğu kesindir. Kadınlar cinsel ilişkilerde algının ve erkeğin rolünü, erkeğin cinsel başarı kriterlerini sorgulamaya ve sorgulatmaya başarılı bir şekilde giriştiklerinden küçük siyah defterler içinde tutulan notların artık bir başarı, bir fetih olarak değil aksine başa bela açan bir şey olarak görülmesi de kaçınılmazdı. Bunun en net örneği de belki de bu notlar sayesinde ömür boyu hapiste kalacak olan Bay Epstein’in davasıdır.

Küçük siyah defterlerinin cinsel fetih ve başarı hikayelerinden, erkeği hapse düşüren nesne haline gelmesine kadar giden yolculuğunun hikayesi de böyle işte.