Bilim kurguda yeni dalga

1967 yılında bilim kurgu dünyasında ciddi bir deprem oldu.

Harlan Ellison’un editörlüğünü yaptığı ‘Dangerous Visions’ (Tehlikeli Vizyonlar) adlı kitap o güne kadar bilim kurgu diye adlandırılan türün içinde bir yeni dalga akımının doğmasına ve bilim kurgu anlayışının ciddi biçimde değişmesine neden oldu.

Kitapta çoğunluğu ödüllü yazarların yazdığı 33 adet kısa hikaye yer alıyordu.

Aralarında kitabı derleyen Harlan Ellison’un hikayesi de vardı ve bu kısa hikaye daha sonra birçok ödül de aldı.

*

O güne kadar bilim kurgu yazın türünde Asimov ekolü diye adlandırabileceğimiz hikayeler hakimdi. Bunlarda hikaye ağırlıklı olarak uzak gezegenlerde farklı yaşam türleri arasında geçiyordu. Ya o ülkelerdeki bir hikaye anlatılıyor ya da eğer insanlar dünyadan o gezegene gitmişlerse dünyalı ile onlar arasında geçenler veya onları dünyaya getirip yaşananları anlatan türde hikayeler ağırlıktaydı. Tehlikeli Vizyonlar kitabı bilim kurguya farklı yaklaşıyordu. Farklı gezegenler ve oradaki hayat türleri ile alakadar değildi. Bu yeni ekol rutin giden, gündelik yaşamda birden her şeyin tuhaflaştığını hayal ediyor ve normal insanların bu kuralları değişen yeni dünyada başlarına gelenleri anlatıyordu.

*

Alacakaranlık kuşağı (Twilight Zone) TV dizisinde anlatılan tüm hikayeler bu yeni ekolün hayal gücünden çıkmıştır. Eski bilim kurgu ekolcüleri bu yeni dalganın kendilerine bir tehdit oluşturduğunu doğru biçimde gördüler. Bir kısmı, becerikli ve iyi yazar olanları bu yeni akıma uyum sağladı ve buna uygun yeni kitaplar çıkardı. Eski ekolün de hayli fazla sayıda okuyucusu olduğundan bunda kalanlar da yaşamlarını ve mücadelelerini sürdürebildiler. Ama artık en ilginç hikayeler bu yeni dalganın içinden çıkıyordu. Eski ekol ise hikaye orijinalliği üstünlüğünü kaybediyordu.

*

Fizik teorisinden yola çıkıp eski ekolü Einstein’ın dünyası olarak adlandırırsak bu yeni ekol de kuantum dünyasının modeline benziyordu. Yani bu dünyada olan ama göremediğimiz bir dünyanın acayip kuralları geçerliydi orada.

*

Global medya dünyasında yeni ortaya çıkan platform gazeteciliği, yani nerede hangi film dizi var bunu haber veren türde yeni gazetecilik sayesinde geçen gün yıllardır seyrettiğim bilim kurgu filmlerinin hepsinden daha iyi bulduğum bir film seyrettim.

Snowpiercer dünyamızda geçiyor. Ancak bu dünya tamamen donmuş ve kitlesel ölümlerin yaşanmış olduğu bir dünya. Kendi enerjisini yaratan ve devamlı dünyanın etrafında hiç durmadan dönen bir trene sığınmış olanlar ölmekten kurtulmuşlar. Dünya olarak sadece bu trenin içini bilen kuşaklar bile var trende.

Tren içinde çok sert bir sınıfsal ayrım ve sınıf çatışması yaşanıyor. Trenin arka vagonlarında ön vagonlara geçmeleri yasak olan (filmde denilen biçimde söylüyorum) ayak takımı yer alıyor. Ön taraftakilerin silahlı askeri gücü var ve arkadakiler üzerine müthiş bir baskı ve zulüm uyguluyorlar.

Sonunda sınıf savaşı başlıyor ve arkadakiler ön vagonları ele geçirmek için ayaklanıyorlar. Hikaye sürerken insan tabiatı ile ilgili çok güçlü gözlemler yapılıyor. Bu film Netflix platformunda var. Bir platform gazetecisi olarak haber verdim size. Mutlaka izlemenizi tavsiye ediyorum.