Josephine Baker casus muydu?

1920’lerin Paris’inde nerdeyse sosyal dengeleri değiştirecek kadar etkili olan ve Paris'in kültürel yaşamında bir fırtına gibi esen Josephine Baker’ın yaşamı hala daha gazetecilerin ve araştırmacıların ilgisini çekiyor. Köle ailenin kızı olan egzotik bir çekiciliği olmasına rağmen olağanüstü güzel olmayan bu kadının döneminin dünya kültür merkezi olan Paris’i nasıl ve neden bu kadar etkileyebilmiş olduğunu hep merak ettiğimden onun hayatını incelemiştim. Toplumda bu kadar güç sahibi olan ve sadece fiziksel varlığı ile önündeki bütün kapıları açtırabilen bir kadının aslında bir casus olduğunun söylenmesini uzun süredir bekliyordum. Çünkü dönemin Avrupa’sına ve o kadının Paris’teki, dolayısıyla Avrupa'daki gücüne de bakarsanız onun birileri tarafından casus yapılmaması imkansız gibiydi.

Yazar Damien Lewis’in 'AGENT JOSEPHINE: American Beauty, French Hero, British Spy’ başlıklı çalışmasında Josephine Baker’ın İngiliz istihbaratı tarafından dönemde casus yapıldığını anlatılıyor.

Bu iddia ortaya atıldı ama bence kitabın içeriği iyice tartışıldıktan sonra Josephine Baker’ın gerçek anlamda bir casus olmadığı sadece Fransa özgürlüğü için çalışanlara yardımcı olduğu da ortaya çıkacak.

Bugün okuyucularımdan tekrar ülke gündeminin dışına bir süreliğine çıkmalarını ve benimle birlikte Baker’ın hayat macerasına bir süre takılarak Türkiye yorgunu beyinlerine bir dinlenme molası verdirmelerini rica ediyorum.

Gerçi kitapta 1920'ler sonuna doğru Josephine Baker'ın Nazilerin yükselmekte oldukları Almanya ve Avusturya'da turlara çıktığı anlatılıyor ve oralardaki bağlantıları nedeniyle öğrenmiş olabileceklerini İngiliz ve dolayısıyla Amerikan istihbaratıyla paylaşmış olabileceği söyleniyor ama bu bile gerçek casus görevinden farklı bir yardım faaliyetiydi.

Baker daha sonra Paris'te Alman işgaline karşı direnen Fransız direnişine yardımcı oldu ama bu da gerçek bir casusun yapması beklenen faaliyetlerden farklı, bir sanatçının yerleşmiş olduğu ülkeye uzatması beklenen yardım elinden ibaretti.