Aylıkları kesilmeden, eksik günleri tamamlayabilecekler
Prim gününün eksik olduğu sonradan yapılan incelemeyle ortaya çıkan emeklilere, eksik prim günlerini tamamlamak için üç kolaylık sağlanacak. Emekliler, aylıkları kesilmeden eksik prim günlerini tamamlayabilecekler. Bu haktan, SGK'nın hatalı aylık bağladığı kişiler yararlanabilecek. Geçmişte sahte sigorta yaptırdığı sonradan ortaya çıkanlar yararlanamayacak. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın yazısı.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), bağlanmış emekli aylıklarını geriye dönük incelemeye tabi tutuyor. Örneğin, aynı anda hem 4/a’lı hem de 4/b’li olarak prim yatırıldığı için hizmet çakışması yaşanan günler iptal ediliyor. Primlerin bir kısmının isim benzerliği bulunan başka şahsa ait olduğunun tespit edilmesi gibi durumlarda da söz konusu hizmetler geçersiz hale geliyor. Bu durumda bazı kişilerin prim günleri, emekli aylığı bağlamak için gerekli gün sayısının altına düştüğünden emekli aylığının kesilmesi gündeme geliyordu.
Aylığa hak kazanma koşullarından prim ödeme gün sayısı koşulunun, sigortalıların kasıtlı veya kusurlu davranışlarından kaynaklanmayan nedenlerle yerine gelmediği sonradan tespit edilen emeklilere kolaylık sağlanmıştı. SGK, daha önce bununla ilgili yönetmelik yayımlamıştı. Kurum şimdi de yönetmeliğin nasıl uygulanacağına ilişkin genel yazı yayımladı.
Buna göre, borçlanma veya hizmet kazandırma yoluyla eksik prim ödeme gün sayısını tamamlayacak durumda olan emeklilere öncelikle eksik hizmet sürelerini borçlanma olanağı sağlanacak. Borçlanma süresi bulunmayanlar ya da borçlanma süreleri eksik hizmet süresini tamamlamaya yetmeyenlerin eksik hizmet süreleri ise hizmet kazandırma yoluyla tamamlatılacak. Emekli olduktan sonra sigortalı olarak çalışmaya devam edenlerin ödediği sosyal güvenlik destek primleri (SGDP) eksik günlerine sayılacak. Borçlanma hakkı olmayan veya emekli olduktan sonra sigortalı çalışması bulunmayanlar ise isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek eksik günleri tamamlayabilecekler.
TAHSİLAT BEKLENMEYECEK
Borçlanılan ya da hizmet kazandırılan sürelere ilişkin düzenlenen borcun tahsil edilmesi beklenmeksizin, borçlanma süreleri gün sayısı olarak; hizmet kazandırılan süreler ise gün ve kazanç olarak tescil edilerek hizmet dökümünde gösterilecek. Borçlanma ile tamamlanan süreler emekli aylığını etkilemeyecek. Buna karşılık, eksik günleri borçlanma dışındaki yollarla tamamlananların emekli aylığı yükselebilecek.
AYLIKLARDAN MAHSUP EDİLECEK
Eksik hizmet sürelerine ilişkin tahakkuk ettirilecek olan prim asılları ile borçlanma tutarları, öncelikle emeklinin veya hak sahiplerinin birikmiş aylıklarından mahsup edilecek. Kalan tutarlar ise aylıklardan kesilmek suretiyle tahsil edilecek.
İsteyen emekliler, borç tutarlarını bankalar aracılığıyla da ödeyebilecekler. Borçlanma tutarının tamamının bankaya ödenmesi halinde emekli aylıklarından kesinti yapılmayacak. Banka aracılığıyla bir kısmının ödenmesi durumunda ise kalan tutar aylıklarından tahsil edilecek.
HER TÜRLÜ BORÇLANMA YAPILABİLECEK
Emeklilik için gün sayılarının eksik olduğu sonradan tespit edilenler, hakları varsa, 5510 sayılı kanundaki her türlü borçlanma imkânından yararlanabilecekler. Bu kapsamda askerlik borçlanması, doğum borçlanması veya yurt dışı borçlanması yapılabilecek.
Borçlanma talebinde bulunanlardan, her gün için, günlük brüt asgari ücretin yüzde 32’si oranında prim alınacak. 2019 yılında borçlanan kişiler, günlük 27.29 lira prim ödeyecek. Örneğin, 405 günlük prim eksiği bulunduğu sonradan tespit edilen ve askerlik borçlanması hakkı bulunan kişi, 11 bin 52 lira prim ödeyecek.
SAHTE SİGORTAYA AF YOK
Getirilen düzenlemeden, çalışmadığı halde geçmişte kendisini sigortalı gösterdiği sonradan tespit edilen kişiler yararlanamayacak. Çalışılmadan sigortalı gösterilen günler iptal edilecek. İptal edilen hizmetler, sigortalıların kendi kasıt ve kusurundan kaynaklandığı için, bu durumdaki kişilere kolaylık gösterilmeyecek.
SGDP ÖDENEN SÜRELER DİKKATE ALINACAK
Eksik günlerini borçlanma ile tamamlayamayanlar eğer emekli olduktan sonra sosyal güvenlik destek primi (SGDP) ödeyerek çalışmışlarsa, bu şekildeki çalışmaları eksik prim günlerine sayılacak. Bu haktan, emekli olduktan sonra işçi statüsünde çalışanlar ile BAĞ-KUR kapsamında çalışan herkes yararlanabilecek.
Tarım BAĞ-KUR’luları, 2008 yılında çıkartılan kanun uyarınca, 15 gün prim ödediklerinde 30 gün prim ödemiş sayılıyorlar. 15 günlük süreye, izleyen her yıl 1 gün eklendi. Eksik günlerin tamamlanmasında da bu haktan yararlanılacak. Örneğin eksik prim günü 2008 yılına ait ise 15 günlük borçlanma yapması durumunda, 30 günlük eksik tamamlanmış olacak.
SON ÇARE İSTEĞE BAĞLI SİGORTA
Eksik prim gününü tamamlamak için borçlanma hakkı bulunmayanlar veya emekli olduktan sonra SGDP ödeyerek çalışmamış olanlara da isteğe bağlı sigorta primi ödeme olanağı sağlanacak. İsteğe bağlı sigorta primi, ödemenin yapıldığı tarihteki asgari ücret üzerinden hesaplanacak. Günlük asgari ücretin yüzde 32’si üzerinden ödeme yapılacak.
