Geçmişini arıyor
"1 sinema biletine 1 sinema bileti hediye" kampanyasıyla sinema, geçmişini arıyor... 2018'de patlayan 'Patlamış Mısır Krizi'nden sonra yasaklanan promosyonlu bilet uygulamasına dönüş yapıldı. Amaç; sinemanın ışıltılı günlerine dönmesi
2018'de patlayan 'Patlamış Mısır Krizi', sinema sektöründe bütün taşları yerinden oynatmıştı.
İlk kez Habertürk'ün duyurduğu söz konusu krizin nedeni, yapımcılarla sinema salonu işletmecilerinin pay hakkı üzerine yaşadıkları tartışmaydı.
Yapımcılar, bilet ücretlerine zam yapıldığı halde kendi paylarının yükselmediğinden yakındı. Yapımcıların rahatsız olduğu bir diğer konuysa, promosyonlu biletlerdi. Yapımcılar, sinema biletinde patlamış mısır bedelinin de olmasından dolayı kendi paylarının kamufle edildiğinden şikâyetçiydi. Bilet fiyatında, film izleme bedeliyle patlamış mısır bedelinin ayırt edilememesinden dolayı paylarının net olarak görülmediğinden yana dert yandılar. Yapımcıların isyanı öylesine büyüdü ki iş, filmlerini gösterime çıkarmamaya kadar vardı.
'Organize İşler - Sazan Sarmalı'
Bu konuda ilk adımı Organize İşler - Sazan Sarmalı'nı planlanan tarihte gösterime çıkarmayan BKM attı. Sektörde, promosyonlu bilet nedeniyle bir kriz yaşandığı da ortaya böyle çıktı.
Sektörün diğer seçkin yapım şirketleri de filmleri gösterime çıkarmama hareketini destekleyince 'Patlamış Mısır Krizi', mısırın ısınıp patlayarak büyümesi gibi büyüdü.
Bu dönemde sektöre giren dijital platformların verdiği yüksek ücretler, gişe kaygısının olmamasının da avantajıyla yapımcıların elini, sinema salonu işletmecilerine karşı güçlendirdi.
Filmlerin birbiri ardına dijital platformlarda yayınlanmaya başlamasıyla sinema sektörü, yeni bir yapılanma içine girdi.
Her ne kadar dijital platformlar, yapımcılara da izleyicilere de yeni bir seçenek sunsa da sinema salonlarından tamamen vazgeçmek söz konusu olamazdı.
Yapımları, yüksek izleyici sayılarına ulaşan Necati Akpınar, Timur Savcı, Muzaffer Yıldırım, Cem Yılmaz ve Şahan Gökbakar, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy'u makamında ziyaret ederek, 'Patlamış Mısır Krizi'nin çözümü için destek istedi.
2019'un en çok izlenen filmi; '7. Koğuştaki Mucize' (5.358.135)
Kültür ve Turizm Bakanlığı; soruna hızlıca eğilip yeni bir düzenleme üzerine çalıştı. Toplu bilet satışı ve her türlü promosyonlu bilet uygulamasının engellenmesinin de içinde yer aldığı 'Sinema filmlerinin değerlendirilmesi, sınıflandırılması ve desteklenmesini düzenleyen kanundaki değişiklikler', 18 Ocak 2019’da TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. 30 Ocak 2019’da Resmî Gazete’de yayımlanırken 1 Temmuz 2019 itibarıyla yürürlüğe girdi.
İşte bütün bu tartışmalar yaşanırken izleyici sayısı, bir önceki yıla oranla % 15 düştü. Bir sonraki yılın izleyici sayısı, sinema sektörünün durumu hakkında bir fikir verecekti vermesine ama pandemi buna engel oldu. O fikre, sinema salonlarının kapatılmasıyla sahip olunamadı. Keza, yılın çoğu döneminde sinema salonlarının kapalı olmasından dolayı 2021'de de...
2020'nin en çok izlenen filmi; 'Eltilerin Savaşı' (3.630.822)
Kapanmanın yaşandığı dönemlerde dijital platformlara yönelik alışkanlığın, sinema salonlarını ne ölçüde etkilediğini öğrenmek için 2022'yi beklemek gerekiyordu.
2022 geldiğinde görüldü ki durum hiç de iç açıcı değildi.
2021'in en çok izlenen filmi; 'Örümcek-Adam: Eve Dönüş Yok' (2.882.960)
Kısıtlama sona erse, sinema salonları faaliyete geçse de izleyici sayısı artmadı. Pandemi öncesinin yılı olan 2019 ile sonrasının ilk yılı 2022 arasında % 40'lık fark oluştu.
Bu da sinema sektöründe işlerin yolunda gitmediğinin en bariz göstergesi oldu.
2022'nin en çok izlenen filmi; 'Bergen' (5.484.798)
YILLARA GÖRE İZLEYİCİ SAYILARI
• 2023… 31.542.707
• 2022… 36.198.982
• 2021… 12.488.382
• 2020… 17.415.304
• 2019… 59.556.020
• 2018… 70.409.779
• 2017… 71.188.594
• 2016… 58.287.772
• 2015… 60.228.409
• 2014… 61.245.258
2023'ün en çok izlenen filmi; 'Rafadan Tayfa Galaktik Tayfa' (2.853.070)
Disney Plus'ın aldığı kararla Türk yapımlarını yayından kaldırmasıyla sinema salonlarının önemi bir kez daha gözler önüne serildi. Tıpkı; 1980'lerdeki video dönemi gibi...
Beklentiler, 2023'te izleyici sayısının artacağı yönündeydi ama bırakın pandemi öncesi gişe rakamlarına ulaşmayı, bir önceki yıla oranla % 13'lük azalma görüldü.
Filmlerin Disney Plus'ta yayınlanmamasına rağmen gişeler yükselmedi.
Pandemide sinemaya gitme alışkanlığı mı körelmişti?
Belki belli ölçüde...
Kanımca asıl neden enflasyon nedeniyle bilet fiyatlarının alıp başını doruklara ulaşması. Hatta öylesine yükseldi ki enflasyon oranını bile geçti.
1 OCAK - 24 MAYIS ARASI BİLET ÜCRETLERİ (TÜRK VE YABANCI FİLM ORTALAMASI)
• 2024… 130.49 ₺
• 2023… 71.30 ₺
• 2022… 28.62 ₺
• 2021… Pandemi nedeniyle sinema salonları kapalıydı.
• 2020… 17.12 ₺
• 2019… 15.06 ₺
• 2018… 12.37 ₺
• 2017… 12.09 ₺
• 2016… 11.89 ₺
• 2015… 10.79 ₺
Ayrıca, "Nasıl olsa, bir zaman sonra TV'de yayınlanacak" düşüncesi, izleyicilerin sinemaya gitme alışkanlığını zedeleyen bir diğer unsur.
Sinemaya gitmek, elbette salt film izleme eylemi değil. Aynı zamanda sıkı bir sosyalleşme aracı.
Sosyalleşme araçlarının artması da gişeleri etkileyen bir diğer etken. Örneğin sayıları hızla artan konserler...
Bütün bunların ışığında izleyici sayıları neden bu kadar düştü?
Bütün bu gelişmelerin sonunda gelinen nokta; "SİNEMA ESKİ GÜNLERİNİ ARIYOR"...
Yılda 71 milyon biletin satıldığı o eski günlere dönme adına sinema sektöründe yeni bir gelişme yaşandı.
Sinema sektörü, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın da desteğini alarak eski günlerde uygulanan bir promosyon türü olan "Bir bilet alana bir bedava"ya yeniden geçti.
2024'te yılın ilk 5 ayında her ne kadar bir önceki yılın aynı dönemine göre % 23 artış olsa da tünelin sonundaki ışığın görülememesinden sebep, promosyonlu bilete yıl sonuna kadar dönüş yapıldı.
Anlaşılan o ki, promosyonlu bilet uygulamasının sonuçları yıl sonunda değerlendirilecek. Sonuca göre ya devam edilecek veya başka bir çözüm üretilecek.
1 OCAK - 24 MAYIS ARASI İZLEYİCİ SAYILARI
• 2024… 16.999.833
• 2023… 13.794.951
• 2022… 21.013.125
• 2021… Pandemi nedeniyle sinema salonları bu dönemde kapalıydı.
• 2020… 16.412.514
• 2019… 23.729.752
• 2018… 33.193.073
• 2017… 34.305.521
• 2016… 27.786.810
• 2015… 31.750.215
Kültür ve Turizm Bakanlığı, konuyla ilgili bir açıklama yaptı; "Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2018'de yaşanan ve sinema sektöründe büyük yankı uyandıran "popcorn krizi" sonrasında kaldırılan ücretsiz bilet uygulamasını, yeni düzenlemelerle tekrar hayata geçirdi. Bu gelişme, özellikle gençler tarafından büyük ilgi görüyor. 2018 Aralık ayında sinema sektöründe yaşanan kriz, film yapımcılarının yeni yapımlarını gösterime sokmama kararı almasına sebep olmuştu. Yaşanan anlaşmazlıklar sonrası Kültür ve Turizm Bakanlığı, sektör uygulamalarında köklü değişiklikler yapan yasa değişikliklerini hayata geçirdi. Bu süreçte, kurumların müşterilerine ücretsiz bilet hediye etme uygulamaları da kaldırılmıştı. Bakanlık, güven ve şeffaflık sorunlarını çözmek amacıyla Türkiye genelindeki tüm sinema salonlarında satılan bilet bilgilerini derleyen "Sinema Bilet Sistemi"ni geliştirerek şeffaf ve güvenilir bir ortam oluşturdu. Bu sistem, sektör bileşenlerinin ve sinemaseverlerin talepleri doğrultusunda tekrar değerlendirildi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın bu yeni süreci, 'Kurum Bileti' düzenlemesi adı altında başlatmasıyla, kurumlar bir kez daha müşterilerine ücretsiz biletler sunabilecek. Bu uygulamanın ilk adımı olarak TURKCELL, 'GNC Sinema' uygulaması aracılığıyla müşterilerine; "1 sinema biletine 1 sinema bileti hediye" kampanyasıyla başladı. Bu kampanya, Türkiye genelindeki geçerli sinemalarda yıl sonuna kadar devam edecek. Bu yenilikçi uygulama, sinema sektöründe şeffaflık ve güven ortamını pekiştirirken, sinemaseverlere de daha erişilebilir seçenekler sunmayı hedefliyor. Bakanlık, bu ve benzeri düzenlemelerle sinema sektörünün daha da güçlenmesini ve geniş kitlelere ulaşmasını amaçlıyor.
Yapımcılar, promosyonlu bilete karşıyken şimdi neden izin verdi?
Çünkü uygulamaya giren promosyonlu bilet, film izleme bedelinden başka bir bedel içermediği için paylarını net olarak görebiliyorlar. "1 sinema biletine 1 sinema bileti hediye" kampanyası, bir kurumun sponsorluğuyla yürütüldüğü için yapımcıların kaybı olmuyor.
YILLARA GÖRE GÖSTERİME GİREN FİLM SAYILARI
• 2023… 366
• 2022… 370
• 2021… 202
• 2020… 177
• 2019… 404
• 2018… 430
• 2017… 392
• 2016… 360
• 2015… 402
• 2014… 357
