Dünya'nın çekirdeğindeki erimiş metalde büyük bir 'donut' keşfedildi
Bilim insanları, sismik dalgalar aracılığıyla Dünya'nın merkezine yolculuk yaparak, dış çekirdek olarak bilinen erimiş metal havuzunun içinde şekli 'donuta' benzeyen bir yapı keşfetti.
Science Advances dergisinde yayınlanan araştırma, dış çekirdeğin içinde ekvatora paralel halka şeklinde bir bölge tespit etti.
Çalışmanın yazarlarından ve Avustralya Ulusal Üniversitesi jeofizikçilerinden Prof Hrvoje Tkalčić, bilim insanlarının mevcut teknolojiyle çekirdeğe ulaşamamaları nedeniyle, ekibin büyük depremlerin oluşturduğu sismik dalgaların çekirdeğin içinden geçerken aldığı biçimleri analiz ettiğini söyledi.
"Şekilleri donuta benziyor"
Dalgaların mantodan önce, tavana yakın bir bölümden geçerken yavaşladığı bulundu. Tkalčić, "Dalgaların yollarının geometrisini ve dış çekirdeğin hacmini nasıl kat ettiklerini anlayarak, Dünya boyunca seyahat sürelerini yeniden yapılandırdık" dedi.
"Sismik dalgaların matematiksel olarak torus adı verilen bölgede yavaşladığını fark ettik. Çoğu insan için bu dalgaların şekilleri donut gibi görünüyordu."
Dış çekirdeği anlamanın önemli olduğunu, çünkü yüzeydeki yaşamın devamlılığı için kritik önem taşıdığını söyleyen bilim insanı, Dünya'yı güneşten gelen yüklü parçacıkların sürekli bombardımanından koruyan manyetik bir alanın varlığının altını çiziyor.
"Dev bir dinamo"
Erimiş demir ve nikel içinde hareket eden akımlar, Dünya'nın manyetik alanını oluşturan ve sürdüren 'dev bir dinamo' gibi hareket ediyor.
Tkalčić, bilim insanlarının diğer birçok gezegende böyle bir dinamo yokken Dünya'nın neden böyle aktif bir dinamoya sahip olduğunu henüz bilmediklerini söyledi:
"Diğer gezegenlerin yüzeylerini kendi gezegenimizin iç kısmından daha ayrıntılı olarak anladığımızı söylemek doğru olur."
Bilim insanı, Dünya'nın iç kısmının iç çekirdeği içeren katı bir merkez, sıvı bir dış çekirdek ve ardından manto ile çevrelenmiş yapısının aynı derecede muazzam olduğunu söyledi.
Genel olarak çekirdek Mars'tan biraz daha büyük. Tkalčić, "Bunu kendi gezegenimiz içinde bir gezegen olarak düşünebiliriz" diyor.
"Donutun kalınlığını tam olarak bilmiyoruz, ancak çekirdek-manto sınırının birkaç yüz kilometre altına ulaştığı sonucuna vardık."
Yapının kaldırma kuvveti silikon, sülfür, oksijen, hidrojen veya karbon gibi daha hafif kimyasal elementlerin varlığına işaret ediyor.
"Bu alanı gerçekten büyüleyici kılan şey, bildiğimiz hemen her şeyin yüzeyde sahip olduğumuz verilere dayanan bir çıkarım olmasıdır."
Araştırmanın yazarlarından Dr. Xiaolong Ma, dış çekirdekte yeni bir yapının keşfinin Dünya'nın manyetik alanının dinamikleri üzerindeki örtüyü kaldırdığını, ancak "Dünya'nın dış çekirdeği hakkında hala çözülmeyi bekleyen gizemler" olduğunu söyledi.
