Normalleşmenin ilk adımı enerji alanında
2010 yılında kopan Türkiye-İsrail ilişkilerinin normalleşmesine ilişkin mutabakat bugün imzalanacak. Anlaşmayla İsrail doğalgazının Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşınmasının yolu açıldı
Olcay AYDİLEK / GAZETE HABERTÜRK
Türkiye ile İsrail arasında Mavi Marmara gemisine 2010’da düzenlenen saldırının ardından kopan ilişkiler pazar günü İtalya’nın başkenti Roma’da varılan uzlaşma ile “normalleşme” dönemine girdi. Mutabakat metni, bugün imzalanacak. Normalleşmenin ilk adımı enerji alanında atılacak. Anlaşmayla, İsrail gazının Türkiye üzerinden 550 kilometrelik boru hattıyla Avrupa’ya taşınmasının yolu açılarak her iki ülkenin Rusya’ya olan bağımlılığının azaltılması hedeflenecek. Bu projenin 2.5-3 milyar dolarlık bir yatırım olması bekleniyor.
İsrail ile normalleşme iş dünyasını da sevindirdi. Kriz döneminde bile bozulmayan ve artan ticari ilişkilerin önümüzdeki dönemde iki katına çıkması planlanıyor. Özellikle inşaat alanında Türkiye’den ciddi yatırımlar bekleniyor. Uzmanlar, orta vadede, ticaret hacminin iki kata çıkacağı öngörüsünde bulunuyor. Anlaşmayla Gazze bölgesi başta olmak üzere elektrik, su ihtiyacının karşılanması için çalışmalara başlanacak. Gazze’de kaba inşaatı tamamlanan 200 yataklı Türkiye Filistin Dostluk Hastanesi’nin de bir an önce hizmete alınması planlanıyor. Ayrıca TOKİ’nin Gazze’deki konut projesinin de önü açılacak. Cenin bölgesindeki sanayi bölgesinin yapımına da hız verilecek.
Mutabakat özellikle enerji çevrelerinde geniş yankı buldu. Uluslararası Enerji Ekonomisi Birliği Başkanı Prof. Dr. Gürkan Kumbaroğlu, “Yeni bir sayfa açma isteğinin temelinde Kıbrıs ve İsrail’in karasularında keşfedilen gaz rezervlerinin olduğunu düşünüyorum. Türkiye-Rusyaİsrail diyaloğu yeni bir dönemin habercisi olabilir ve doğalgaz pazarında Türkiye rüzgârı estirebilir” dedi. İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Başkanı Murat Akyüz ile İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı İsmail Gülle, Ankara-Tel Aviv hattından gelen olumlu haberlerin ticareti artıracağını vurguladı. İki isim, bundan böyle İsrail’in kimyevi madde ve tekstil ürünleri talebinin tırmanacağını dile getirdi.
‘EKONOMİYE MUAZZAM ETKİSİ OLACAK’
Mutabakatın açıklaması iki ülke başbakanları tarafından eşzamanlı yapıldı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İsrail gazının Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınmasının yolunun açıldığını duyurup, “İsrail ekonomisinde ‘muazzam’ etkileri olacak, ki bunu iyice tartıp söylüyorum” dedi. Başbakan Binali Yıldırım anlaşma ile birlikte önceliğin “ekonomik ilişkiler ve bölgesel işbirlikleri” olduğunu belirterek, “İlişkileri normalleştirmek hem Türk hem İsrail halkının yararınadır” dedi.
DOĞALGAZIN % 80’İ DIŞ PAZARA SATILACAK
İsrail’in 2010 yılında Leviathan doğalgaz yataklarını keşfetmesinin ardından doğalgaz rezervleri 1 trilyon metreküpe çıktı. Kıbrıs’ın Afrodit’te, Mısır’ın ise Zuhr’da yeni doğalgaz yatakları bulması Doğu Akdeniz’i farklı bir konuma getirdi. Önümüzdeki dönemde yapılması planlanan boru hattı, bu bölgeyi enerjide üs haline getirecek. İlişkilerdeki bu normalleşme Akdeniz’in doğusunda yeni doğalgaz arama-çıkarma çalışmalarının yürütülebilmesi için de yeni bir fırsat yaratacak. İsrail, özellikle Leviathan yataklarını 2019’a kadar faaliyete geçirmek ve bu yataktan çıkardığı gazın yüzde 80’ini dış pazarlara satmak istiyor.
