Fabl nedir, ne demek ve özellikleri neler? Kısa fabl örnekleri
Fabl ya da bir diğer adıyla Öykünce; bir ders verme maksadıyla yazılan öyküler olarak tarif edilmektedir. İnsana ait olan bir veya birden fazla özelliğin insan dışı bir varlığa yüklenmesi ile ortaya konan bir edebiyat türü olan fabl özellikleri nelerdir? Fabl nasıl yazılır? Fabl nedir ve fabl örnekleri nelerdir gibi sorulara cevap aradığımız yazımızı sizler için hazırladık.
Hayvanların insanlar misali düşünüp konuştuğu, insanlar gibi davrandığı ve güldürmek, düşündürmek, bir noktaya dikkat çekmek gibi gayeler taşıyan fabl nasıl yazılır? İlk fabl örneği hangisidir? İşte, tüm detaylar…
Fabl Nedir?
Daha çok manzum şeklinde yazılan insan dışındaki varlıklar arasında geçen hayali olayların anlatıldığı hikâyelere fabl denir. İnsanlar arasında gerçekleşen olaylar alegorik bir şekilde hayvanlar arasında geçmiş gibi anlatılır. Böylelikle soyut konuların somutlaştırılması sağlanmış olur. Bu türde, çocuklara hayvanlar üzerinden hikâyeler anlatılarak hayatla ilgili dersler ve öğütler verilir. İlk başlarda bir nazım türü olarak kabul edilen fabl, zamanla nesir yani düz yazı olarak da yazılmaya başlanmıştır.
Fabl Nasıl Yazılır?
Fabl türünde bir edebi metnin yazılmasında; serim, düğüm, çözüm ve öğüt olmak üzere 4 ana plandan bahsedilmektedir.
Serim: Olayın türüne, çıkarılacak derse göre kişileştirilmiş hayvanlar ve çevre tanıtımının yapıldığı bölümdür.
Düğüm: Olay o çevrede verilmek istenen derse göre gelişir. Kısa ve sık konuşmalar vardır. Hemen birkaç konuşma ile olay düğümlenir
Çözüm: Olay beklenmedik bir sonuçla biter ve fablın en kısa bölümüdür.
Öğüt: Ana fikir bu bölümde öğüt niteliğinde verilir. Bu bölüm kimi zaman başta, kimi zaman sondadır. Kimi zaman da sonuç okuyucuya bırakılır.
Fabl Özellikleri
Genellikle çocuklara ahlaki bir ders verme amacı taşıyan fabl özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
İlk Fabl Örneği
Dünya edebiyatında bu türün ilk örneği olarak, M.Ö. yaşayan Beydaba’nın Kelile ve Dimne adlı eseri kabul görmektedir. Biri iyi, diğeri ise kurnaz olan iki çakaldan oluşan kahramanlar, birbirlerine kıssadan hisse hikâyeler anlatmaktadır.
Türk edebiyatında yazılan ilk fabl örneği olarak Şeyhi‘nin Harname adlı eseri gösterilmektedir. Başına gelen bir olaydan sonra eleştiri yapmak amacıyla yazdığı Harname’de hikâye, bir eşek üzerinden anlatılmaktadır.
Fabl Hikâyeleri
Fransız yazar ve şair olan Jean de La Fontaine’in kaleme almış olduğu La Fontaine Masalları adlı kitap en bilinen fabl örneklerini bünyesinde barındırmaktadır. Kitaptan öne çıkan fabl hikâyeleri örnekleri ise şu şekildedir:
