Gizli olmak ya da olmamak: Dijital platformlar kullanıcılarına ne kadar gizlilik sunuyor?

Dijital dünya her geçen biraz daha büyüyor. Kullandığımız tüm platformlar hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline geleli uzun zaman oldu. Öyle ki tüm kişisel bilgilerimizi tereddüt etmeden sanal ortamda paylaşabiliyoruz. Bu durum beraberinde birçok güvenlik açığı sorununu da getiriyor. Dünya çapındaki tüm iletişim platformları her gün milyonlarca kullanıcının kişisel bilgilerini en yüksek düzeyde gizlemek için çalışıyor. Bu haberimizde, Whatsapp, Instagram, X, Facebook, Snapchat ve Tiktok'u ele aldık ve kullanıcılara sunulan gizlilik politikalarını inceledik.

Giriş: 20.03.2024 - 18:00 Güncelleme: 21.03.2024 - 09:13

1

Tam bir veri çağı yaşadığımız zamanlarda, kişisel bilgilerin korunması hiç olmadığı kadar önemli olmaya başladı. Her gün milyarlarca insan, kişisel bilgilerini sanal ortamda paylaşıyor. Bu durum, dünya çapında bir gizlilik sorununu da ortaya çıkarıyor.

Farklı platformlar, 'uçtan uca şifreleme', 'iki faktörlü kimlik doğrulama' veya 'kod girme' gibi birbirinden farklı güvenlik yöntemleriyle, kullanıcı mahremiyetini ve yasa dışı bilgi paylaşımına karşı önlem almaya çalışıyor. Ancak yine de her seferinde, "Bu yeterli mi?" diye sormaktan geri adım atamıyoruz.

Üstelik, gizlilik sadece verilerin izinsiz paylaşılmaması anlamına gelmiyor. Gizlilik temelde kullanıcının sınırlarını yine kullanıcının belirleyebilmesiyle ilgili. Peki, bu bakış açısıyla yola çıktığımızda, dünyada en çok kullanılan platformlar kullanıcılarına ne sunuyor? Sizler için Whatsapp, Instagram, Facebook, X, Tiktok ve Snapchat'in gizlilik politikalarını değerlendirdik.

2

WHATSAPP GİZLİLİK İÇİN SIKI BİR POLİTİKA UYGULUYOR

Dünyada en çok kullanılan mesajlaşma platformu olan Whatsapp, her güncellemesinde gizliliğe verdiği önemi artırıyor. Whatsapp, kullanıcılarının mahremiyetini, 'uçtan uca şifreleme' sistemi ile koruyor. Bu sistem sayesinde mesaj, fotoğraf ve videolara yalnız sohbetteki kişiler erişim sağlayabiliyor; yani sohbet içerisindeki herhangi bir verinin hack veya çeşitli uygulamalar yoluyla dışarı sızma imkânı yok.

Ancak sadece bu kadar da değil. Whatsapp, yakın zamanda gizliliği sağlamak ve güvence altına almak için birçok güncelleme getirdi.

3

SOHBETLERDE YENİ BİR GİZLİLİK DÖNEMİ

Whatsapp giderek gizlilik özelliğini geliştiriyor. Bunlardan biri de en son getirdiği 'Sohbet kilidi' güncellemesi. Bu özellik sayesinde gizlemek istediğiniz sohbete karşılık gelen gizli bir kod oluşturuyorsunuz. Bu kodu sohbetleriniz arasında özellikle yazıp aratmadığınızda gizlenen sohbet, Whatsapp konuşmalarınız arasında görünmüyor.

4

TÜM MESAJLAR İÇİN 'TEK SEFER GÖRÜNTÜLE' SEÇENEĞİ

Whatsapp, 2021 yılında mesaj gizlilik oranını artırmak için 'bir kez görüntüle' özelliğini getirmişti. Bu özellik sayesinde, atılan fotoğraflar ve videolar yalnızca bir kez görüntülenebiliyor ve kullanıcının ekran görüntüsü almasına müsaade edilmiyor. Whatsapp yeni bir güncelleme ile aynı özelliği sesli mesajlar için de getirdi.

5

KAYBOLAN MESAJLAR

Whatsapp'taki bir diğer gizlilik özelliği ise kaybolan mesajlar. Bu özellikte, mesajların kaç saat süreyle geçmişte kalacağı seçilebiliyor. Tercihe göre 24 saat, 7 gün ve 90 gün süre sonra tüm mesaj geçmişi otomatik olarak siliniyor.

6

KİŞİSEL BİLGİLERİ GİZLEME

Yeni getirilen köklü özelliklerin yanı sıra Whatsapp, en başından beri gizlilik konusunda kullanıcılarına alan tanıyor.

Whatsapp kullanıcıları, fotoğraf, mesaj okundu ve hakkımda bilgisi ve çevrim içi görünürlüğe dair ayarları kendi yürütebiliyor. Yani, kullanıcı bu bilgileri yalnızca rehberindeki kişilerle paylaşabildiği gibi tüm kullanıcılara da açabiliyor.

Ancak Whatsapp buna da el attı. Çevrim içi bilgisi özelliği de kişiselleştirildi. Yeni güncelleme ile kullanıcı, yalnızca seçtiği kişilere çevrim içi gözükebiliyor, seçilmeyen diğer kişiler ise hesap sahibini çevrim dışı olarak görüyor.

7

WHATSAPP KANALLARINDA DA GİZLİLİK ÖN PLANDA

Whatsapp'ın kısmen yeni bir özelliği olan kanallar sayesinde kullanıcılar, kişisel zevklerine göre farklı kategorideki kanalları takip edebiliyor. Ancak bunu yaparken gizlilik yine ön planda. Kanallara katılan kullanıcıların telefon numaraları, profil fotoğrafları ve hangi kanalları takip ettiği bilgisi diğer kullanıcılar ile paylaşılmıyor.

Aynı şekilde kanal yöneticilerinin de profil fotoğrafı veya telefon numarası gibi tüm kişisel bilgileri korunuyor. Hatta kanal yöneticileri, kanal kapsamındaki paylaşımların ekran görüntüsünün alınmasını veya mesajların iletilmesini engelleme seçeneğine bile sahip.

Ek olarak, kanaldaki konuşmalara yalnızca 30 gün süreyle erişilebiliyor; 30 gün sonra Whatsapp tüm mesajları geri dönülemez bir şekilde siliyor.

8

GRUPLARDAN SESSİZCE AYRILMA

Whatsapp'ın başka bir gizlilik hamlesi gruplar üzerine oldu. Önceden, bir kullanıcı gruptan ayrıldığında, sohbet şemasında bu bilgi 'x kişisi gruptan ayrıldı' olarak diğer kullanıcıları ilan ediliyordu. Ancak bu da değişti; artık kullanıcılar, diğerlerine herhangi bir bilgi gitmeden sessizce gruptan ayrılabiliyor.

9

BU NOKTALARA DİKKAT EDİLMESİ GEREK!

Whatsapp'ın sunduğu gizlilik esaslı birçok güncellemesini ele aldık ancak dikkat edilmesi gereken noktalar da bulunuyor.

Öncelikle, yukarıda bahsettiğimiz yeni güncelleme olan 'sohbete göre gizli kod oluşturma' henüz Whatsapp web'e gelmedi. Yani bir sohbeti parola ile gizleseniz bile, masaüstünde açık olan Whatsapp hesabınızdan ilgili konuşmaya erişim sağlanabiliyor. İleriki günlerde Whatsapp'ın bu konuya nasıl yaklaşacağını göreceğiz.

İkincisi ise önceden Whatsapp web kullanmak için telefonunuzun, hesap açılan bilgisayarla yakın olması gerekiyordu. Ancak uzun bir zaman önce getirilen güncelleme ile bu zorunluluk kalktı. Yani artık Whatsapp web için bilgisayar ve telefonun bir arada olması gerekmiyor. Eğer Whatsapp web'ten çıkış yapmayı unutursanız, mesajlarınız istenmeyen kişilerin eline geçebilir.

10

INSTAGRAM GİZLİLİK POLİTİKALARINI GELİŞTİRİYOR

Başka bir popüler sosyal medya aracı olan Instagram'ın, Whatsapp kadar sıkı gizlilik politikaları olmadığını söyleyebiliriz. Bunun temel nedeni; Instagram, Whatsapp gibi özel bilgilerin paylaşıldığı bir alandan ziyade daha çok sosyal ilişkilerle ve bağ kurmayla alakalı olan bir paylaşım platformu.

Doğal olarak, iki platform arasında aynı gizlilik politikalarından bahsedemeyiz. Ancak bu tamamen olmadığı anlamına da gelmiyor.

11

YAKIN ARKADAŞLARA ÖZEL HİKÂYELER

Kullanıcı bir hikâye paylaştığında, bunu kimlerin görebileceğine dair özel bir ayarlama yapabileceği gibi, 'yakın arkadaşlar' listesi de oluşturabiliyor. Bu özellik sayesinde, paylaşılan hikâyeleri yalnızca bu listedeki kullanıcılar görebiliyor.

12

KİŞİSEL GİZLİLİK İÇİN HESABI KİLİTLEME

Instagram hesabı, herkese açık kullanılabildiği gibi kapalı bir profil şeklinde de kullanılabiliyor. Gizli profil özelliği sayesinde, kullancının kabul etmediği hiç kimse kişinin profiline erişim sağlayamıyor.

13

BEĞENİ SAYISI GİZLENEBİLİYOR

Instagram postlarında beğeni sayısı, kullancının isteği doğrultusunda gizlenenebiliyor. Böylece, postun ne kadar etkileşim aldığının bir önemi olmadan kullanıcının takipçileri de dahil olmak üzere kimse posttaki beğeni sayısını görüntüleyemiyor.

14

HESABINIZ ÖNERİLENLERDE ÇIKMASIN

Birisi Instagram profilinizde Takip Et butonuna dokunduğunda, kendisinin de takip etmek isteyebileceği benzer profillerin önerilerini görür. Ancak, hesabınızın başka takipçilerin önüne çıkmasını istemiyorsanız bu özelliği kapatarak profilinizi gizli tutabilirsiniz.

15

KİŞİNİN HESAP HAREKETLERİ TAMAMEN GİZLİ

Instagram uzun süre, tüm kullanıcıların beğeni veya yorum gibi aktif hareketlerini kişinin listesindeki diğer kullanıcılarla paylaştı. Ancak şirket bunun daha gizli olması gerektiğine karar verdi.

Artık kimse bir başka kullancının neyi takip ettiğini veya beğendiğini göremiyor ancak burada şöyle bir nokta var; eğer kişi listenizdeki bir kullanıcı, sizinle aynı gönderiyi beğendiyse Instagram size bunu '...kişisi bu gönderiyi beğendi' şeklinde çıkartabiliyor.

16

ETKİNLİK DURUMU KAPATMA

Tıpkı Whatsapp gibi Instagram üzerinden de diğer kullancılar en son ne zaman aktif olduğunuzu görebilir ancak bu özelliği kapattıktan sonra, hiçbir kullanıcı sizin çevrim içi bilginize erişemez.

17

INSTAGRAM İSTENMEYEN YORUMLARI VE MESAJLARI GİZLEME

Instagram'ın gizlilik özelliğinden bir tanesi de küfür, taciz veya herhangi bir şekilde rahatsız edici olabilecek yorum veya mesajların gizlenmesini içeriyor. Bunun için kullancının, gizli kelimeler ayarından gizlemek istediği kelimeleri, ifadeleri, mesajları ve sayıları girmesi yeterli. Bu adımdan sonra, hesap sahibinin filtrelerine takılan mesaj veya yorumlar gizleniyor.

Ancak tam bir gizlilikten bahsemedeyiz çünkü Instagram ilgili yorum için 'gizlenen yorumu görüntüle' seçeneği sunuyor. Ancak istenmeyen yorumu yapan kişi, Instagram'dan gelen bu uyarıyı görmüyor.

18

X GİZLİLİK POLİTİKALARIYLA PEK İLGİLENMİYOR

Gizlilik politikalarını incelediğimiz dosyamızda yeni durak Twitter yani yeni adıyla X. Ülkemizde ağırlıklı olarak güncel konular üzerine paylaşım yapılan X platformu için gizliliğin çok da önemli olmadığını söyleyebiliriz.

Gizlilik esaslarını her gün geliştiren diğer platformların aksine X'te, profili gizleme dışında bir seçenek yok. Yani, kişi istediği takdirde profilini herkese kapatabiliyor veya gizlenen bir profilin paylaşımlarını göremiyor. Bu sayede kişinin hiçbir tweetine beğeni, yorum veya yeniden paylaşım yapılamıyor.

Ancak bunun dışında kullanıcı mahremiyeti için getirilen herhangi bir özellik yok.

19

FACEBOOK İÇİN DE DURUM ÇOK FARKLI DEĞİL

Facebook da X gibi gizlilik politikalarına çok dikkat etmeyenlerden. Her platformda olduğu gibi burada da profil gizleme seçeneği var. Kullanıcı, yabancı veya istenmeyen diğer kişileri profilinden uzak tutabiliyor.

İkinci bir özellik olarak kullanıcı, profilini diğer kişilerin önüne çıkmaması için gizleyebilir. Yani, Facebook üzeriden isim aratılsa dahi profil çıkmaz. Kişi ancak istediği zaman diğer profillerle etkileşim kurabilir.

20

Ek olarak, Facebook hikâyelerindeki 'kısıtlama' özelliği sayesinde bir hikâyenin hangi kullanıcılar tarafından görülebileceği belirlenebiliyor. Bu üç özellik dışında Facebook herhangi bir gizlilik sağlamıyor.

21

TİKTOK'TA HER GEÇEN GÜN GİZLİLİK ÖNEM KAZANIYOR

Gelelim son zamanlarda gençler arasında patlayan Tiktok'a. Tiktok gizlilik açısından birçok konuya dikkat ediyor. Özellikle ergenlik çağındaki gençler arasında yaygın olarak kullanılması ve nefret yorumlarıyla sıklıkla karşılaşılması, Tiktok'u yeni önlemler almaya itiyor.

Tiktok, genel politikasında kararlarını yaş gruplarına göre almaya çalışıyor. Örneğin, uygulamada bir kişiye mesaj atabilmek için kullanıcının en az 16 yaşında olması gerek. Tiktok, güvenlik ve gizlilik için birçok yaptırım sağlıyor ve muhtemelen ileriki günlerde daha fazlasıyla devam edecek.

22

HESAP ÖNERİSİ GİZLEME

Diğer platformlarda olduğu gibi Tiktok'ta da kullanıcı, profilinin varlığını diğer insanlardan gizleyebiliyor. Kullanıcı, 'rehberdeki kişileri veya Facebook arkadaşlarını senkronize et' seçeneğini kapatırsa, Tiktok hiçbir kullanıcıya, kişinin profilini önermiyor.

Ayrıca Tiktok, kullanıcı 13 ile 17 yaş arasındaysa, profilini kimseye önermiyor. Ancak bu da ayarlardan değiştirilebilir.

23

FARKLI YAŞ GRUPLARI İÇİN FARKLI HESAP AYARLARI

Tiktok, farklı yaş grupları için farklı bir gizlilik politikası uyguluyor. 13 ile 15 yaş arasında olan yeni kullanıcıların hesapları direkt gizli olarak açılırken, 16-17 yaş arası gençlere ise hesap açılışı sırasında gizli mi yoksa herkese açık mı olup olmayacağı soruluyor. Ancak bunlar da nihai kararlar değil ve yaş grubu fark etmeksizin hesap ayarları değiştirilebiliyor.

24

VİDEOLARDA YORUM GİZLEME

Kullanıcılar, gizlilik ayarları kapsamında videolarına gelen tüm yorumları gizleyebiliyor. Yorumlar ancak kullanıcı tarafından onaylanırsa profilde gözüküyor.

25

HER VİDEOYA FARKLI GİZLİLİK AYARI

Tiktok'ta hesabınız herkese açık olarak ayarlanmış olsa bile paylaştığınız her videoya farklı gizlilik ayarları uygulayabilirsiniz. TikTok videonuzu herkese açık, arkadaşlara ya da takipçilere özel veya sadece sizin görüntüleyebileceğiniz şekilde ayarlayabilirsiniz. Fikrinizi değiştirirseniz yeniden ayar yapabilirsiniz.

26

TİKTOK AKTİVİTE DURUMUNU GİZLEME

Tiktok'ta bir kullanıcı çevrim içi olduğunda profil resminin yanında yeşil bir nokta görünür ayrıca kullanıcının en son ne zaman aktif olduğuna dair bir ibare de yer alır. Ancak kullanıcı isterse gizlilik ayarlarından bu özellikler kapatılabilir.

27

MESAJLARDAKİ OKUNDU BİLGİSİNİ KAPATMA

Tüm platformlarda yer alan 'okundu bilgisi' burada da var ve kullanıcı isterse, bu özelliği kapatarak; karşı tarafın bu bilgiye erişmesini engelleyebilir.

28

PROFİL GÖRÜNTÜLEME GEÇMİŞİ

Tiktok'ta hangi hesapların profilinizi görüntülediğini görebilirsiniz ancak bunu sadece 'profil geçmişi görünteleme' özelliği açmış olan ve profilinizi son 30 günde görüntüleyen hesaplar arasında yapabilirsiniz. Yani bir kullanıcı bu özelliği kullanmıyorsa, kimin profiline bakarsa baksın, geçmişte gözükmeyecektir.

Ancak burada vurgulamamız gereken bir nokta var; bu gizlilik ayarı yalnızca 16 yaşından büyük olmak ve 5 bin takipçiden daha azına sahip olmak koşuluyla kullanılabiliyor.

29

TİKTOK PROFİL GİZLEME

Tiktok'ta hesabınızı gizli veya herkese açık olarak ayarlayabilirsiniz. Gizli seçeneğinin tercih edilmesi durumunda kişinin hiçbir paylaşımı, başka bir kişi tarafından görülemez veya paylaşılamaz.

30

HEM GİZLİ HEM DEĞİL: SNAPCHAT

Ülkemizde bir zamanlar çok fazla popüler olan ancak son zamanlarda değer kaybeden Snapchat uygulamasına sıra geldi. Şu anda Instagram'da kullandığımız, '24 saatlik paylaşım'larla aslında Snapchat ile tanışmıştık. O günden beri Snapchat bünyesinde fazla bir değişikliğe gitmedi ancak güvenlik açığı arttıkça yeni gizlilik ayarları da ekledi.

Ancak Snapchat için çok ortada kalmış diyebiliriz. Evet, birtakım gizlilik ayarları var ancak hepsine daha detaylı bir bakış gerekiyor. Örneğin, uygulama birçok ayarda, 'arkadaşlarım veya herkes' gibi kısıtlı bir seçenek sunuyor. Oysa diğer platformlarda kişi bazlı bir seçim daha ön planda.

Dediğimiz gibi ortada kalan bir platform. Temel mantığı, hızlıca kaybolan paylaşımlar üzerine olduğu için gizlilik sorunu ilk ele aldıkları konu değil.

31

MESAJ SÜRESİ 24 SAAT

Kullandığımız diğer platformlarda 24 saatlik sürelere alışkınız ancak bunu ilk getiren aslında Snapchat olmuştu. Uygulama ilk çıktığından beri mesajları 24 saat içerisinde siliyor. Bu uygulamanın değiştirilemez bir özelliği.

32

HİKÂYELERİ ÖZELLEŞTİRME

Bir kullanıcı, snap attığında yani bir hikâye paylaştığında, 'özel' düğmesinden paylaşımını kimlerin görebileceğini tercih edebilir.

Ancak gönderiyi herkese açık paylaşıp ardından gizleseniz de Snapchat bunu kabul etmiyor ve ayara rağmen gönderiyi herkese gösteriyor.

33

TAKİP İSTEKLERİNİ GİZLEME

Kullanıcı, gelen takip isteklerini kabul etmek veya aynı kişiden bir daha arkadaşlık talebi almak istemiyorsa 'Görmezden gel' seçeneğine başvurabilir. Böylece gelen takip isteği tamamen gizlenir ve karşı tarafa herhangi bir bildirim gitmez.

34

İKİ SEÇENEK: ARKADAŞLAR VEYA HERKES

Snapchat kullanıcıları, mesaj alacakları kişileri, konum bilgilerini ve aktiflik durumunu özel olarak seçtiği kişilerle paylaşabiliyor. Kişi, gizlilik ayarlarından şu iki seçenek arasında tercih yapıyor; 'arkadaşlarım' veya 'herkes'. Tercihe göre bu bilgiler ya herkese açık ya da kişi bazlı olarak paylaşılıyor.

GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ