Yatırım dostu mu çevre düşmanı mı?
Yeni ÇED yönetmeliği tartışma yarattı
Deniz ÇİÇEK - Ahmet KIVANÇ / HABERTÜRK
ÇEVRE ve Şehircilik Bakanlığı’nın Çevre Etki Değerlendirme (ÇED) yönetmeliğinde yaptığı değişiklik tartışma konusu oldu. Yönetmelik, AVM’lerden hastanelere, konut inşaatından HES’lere kadar birçok alanı ilgilendiren muafiyetler içeriyor. “Çevreye olumsuz etki yapar” diyen de var, “Refahı arttıracak” diyen de.
TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet SOĞANCI: ‘Sağlıklı çevre hakkımız engellenemez’
“YOK olan doğal kaynakların insanın hayatını sürdürmesini olanaksız hale getirdiğini gören insanlık, İnsan Hakları Sözleşmesi’nin imzalanmasına öncülük etmiştir. Ülkemizde ise en temel insan haklarının geliştirilmesi bir yana korunmasına ilişkin dahi tümüyle geriye gittiğimiz bir gerçek. Bugün ülke kaynaklarının talanı savaş yoluyla değil, insan haklarını koruma adı altında çıkarılan yasa ve yönetmeliklerle yapılıyor. Sağlıklı bir çevrede yaşama hakkımız yönetmeliklerle engellenemez. Yeni Türkiye’nin ÇED Yönetmeliği, Anayasa Mahkemesi de olsa iktidara hiçbir yargı kararının dur diyemeyeceğinin, iktidarın her türlü denetimden vareste olduğunun ilanıdır.”
CHP İstanbul Milletvekili Umut ORAN: ‘AVM’lere muafiyet, esnafa ihanettir’
“TÜRKIYE Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu’nun 2005’ten itibaren tuttuğu kayıtlara göre, 9 yılda 1 milyon 263 bin 120 esnaf ve sanatkâr mesleği bıraktı. Özellikle İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Konya, Manisa, Mersin, Muğla, Aydın, Balıkesir, Samsun, Trabzon gibi illerde binlerce esnaf kepenk indirdi. Esnafa, insana, çevreye, doğaya aykırı bu düzenleme açıkçası topluma ihanettir. AVM’lerin kent dışına çıkarılması yönünde düzenleme beklenirken, şimdi AVM yatırımlarından ÇED zorunluluğu kaldırılıyor. Kentlerin göbeğine yapılacak bu yatırımların çevre değerlendirmesine tabi olmaması düşünülemez.”
MHP İzmir Milletvekili Ahmet Kenan TANRIKULU: ‘Bakanlık, karpuzun birini düşürdü’
“SIYASETE atılmadan önce ÇED ve Planlama Genel Müdürlüğü yapmış biri olarak konuşuyorum. Bu değişiklikler çevre tahribatını, güvenliğini tehlikeye düşürebilir. Bakanlık aslında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ama bu göreve gelenlerin hepsi ÇED yönetmeliğine inşaatçı gözüyle bakıyor; inşaat sektörünü nasıl canlandırırız diye düşünüyor. Halbuki Çevre ve Şehircilik Bakanı’nın koltuğunun altında iki karpuz var. Karpuzun birini düşürmüş görünüyor. Rantı genişletecek olan, çevresel hassasiyetleri dikkate almayan bir düzenlemeyle karşı karşıyayız.”
TOBB Sağlık Meclisi Başkanı Seyit KARACA: ‘Hastaneler zaten denetleniyor’
“BÜYÜK projeler açısından değerlendirirsek birtakım sakıncaları olabilir ama yatırımlar açısından olumlu bir adım. Yatırımlara olumlu katkısı olacağı kanaatindeyim. Zaten biz bu yatırımları yaparken her türlü şartlara bağlıyız. Yönetmelikler ve düzenlemelerle hastaneler, hem işletme hem de yatırım aşamasında denetimle karşı karşıya. Sürekli denetleniyor. Biz de her türlü atık mevzuatına uygun hareket ediyoruz. Bu açılardan doğru bir karar olarak görüyorum.”
TBMM Çevre Komisyonu Başkanı, AK Parti İstanbul Milletvekili Erol KAYA: ‘AB direktiflerinde de konut
ve hastaneye ÇED yok’
“AB direktiflerinde toplu konut ve hastanelerde ÇED zorunluluğu aranmıyor. Buna rağmen bizde 500 konutun üzerindeki projelerde aranarak, AB direktiflerinin üzerinde hassasiyet gösterilmiş oldu. Aslında konutlar zaten planlı alanlarda. Hastanelerde ise esas tehlike tıbbi atıklarda, onun kontrolü ise ayrı bir yönetmelikle düzenleniyor. AVM’lerle ilgili keşke dünyadaki uygulamaları dikkate alabilsek.”
YDA İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin ARSLAN: ‘ÇED yine istenecek, sadece bürokrasi süresi kısalacak’
“YENI çıkan ÇED Yönetmeliği, inşaat sektörü için olumlu gördüğümüz bir çalışma. ÇED Yönetmeliği, muafiyet getirmiyor. Çevreye duyarlılık anlamında ÇED duyarlılığı devam ediyor. Yine ÇED isteniyor ama bürokrasiyi azaltıp daha kısa sürede çıkarma imkânı var. İl müdürlükleri üzerinden yapılacağı için daha hızlı çıkacak. Kapsamla ilgili de sınırları değişti. Eskiden çok küçük birimler için de isteniyordu. Konut sektörü için 200 daire, 500 daireye çıktı. Çevreye zarar verici nitelikteki yatırımlar için yine isteniyor ancak yatırımcıyı bekletmeme yönünde olumlu yönü var. ‘ÇED kalktı, ÇED yok’ diye bir şey söz konusu değil. Çevreye duyarlı firmalar olarak buna itirazımız yok, sürecin uzaması bizi rahatsız ediyordu. Yatırımcının önünün açılması için önemli bir değişiklik.”
AK Parti Kocaeli Milletvekili, eski Çevre Komisyonu Üyesi Zeki AYGÜN: ‘Kirletmeyene karşı çıkmak refaha karşı çıkmaktır’
“SADECE bu yönetmelik için söylemiyorum, çevreyi kirletmeden, toprağı, havayı suyu kirletmeden yapılan şeylerin karşısında durmamamız lazım. İnsan sağlığını etkileyen çevre, hava ve sudur. Bunlar kirletilmeden yapılan teknolojik değişime karşı çıkmamak lazım. Bunları korumak için her türlü tedbir alındığı halde gene de örneğin HES yatırımına karşı çıkılıyorsa insanlığın refahına karşı çıkılıyor demektir.”
Greenpeace Avukatı Deniz BAYRAM: ‘Amaç yatırımların önünü açmak’
“ÇED süreçlerine halkın katılımı konusunda özel düzenlemeler yapılmıyor, halkın karar alma mekanizmasına daha etkin katılımı sağlanmalı. Mahkeme kararlarına rağmen süreçler devam ediyor. Enerji, inşaat ve endüstriyel projelerin çevresel etkileri değerlendirilip minimize edilmeli. Bu projelerin hayata geçmemesine yönelik düzenleme olması gerekirken, yatırımların önü açılıyor. ÇED mevzuatı, fiili olarak etkisizleştirildi. Çevre yararı değil yatırımcı yararı gözetiliyor. Doğaya zarar veren projeler için kolaylıklar getiriyor.”
