Döviz kurunu gerekçe gösterip stokta ilaç tutma tepki çekti

Her ne kadar eczacılar 2019 yılında belirlenecek yeni kur oranının bu tip sorunlar yaşanmaması adına önemli olduğunu vurgulasa dailaçta kamunun satın alma büyüklüğü düşünüldüğünde ilaç firma ve depolarının kur sebebiyle ilaçları kısıtlı miktarda piyasa sunmaları tepki çekiyor. Zira 25 milyar TL'lik ilaç pazarında SGK'nın payı 20 milyar TL gibi devasa bir rakam. Yani ilaç endüstrisiTürkiye pazarı Yunanistan, Bulgaristan, Polonya, İtalya ve İspanya gibi bir çok ülkeden daha büyük. Hal böyle olunca kur artışları nedeniyle ilaçta kısıntıya gidilmesi 'etik' olarak da doğru bulunmuyor.

"İTHAL GÖZ DAMLALARI AYLARDIR PİYASADA YOK"

Türk Eczacıları Birliği Başkanı Erdoğan Çolak

"Sahadan aldığımız verilere dayanarak konuşacak olursak piyasada ilaç yokluğundan söz edemeyiz. Ancak kimi ilaçlar piyasaya kısıtlı veriliyor, ilaç firmaları limitli bir şekilde dağıtım yapıyor. Piyasada sıkıntılı olan ilaçlar için net bir sayıdan bahsetmek mümkün değil, çünkü hemen her gün ve hatta gün içerisinde bile değişiklik gösterebiliyor. Kısıtlı ulaşılan ilaçlara baktığımızda belirli ilaç gruplarına indirgeme yapamayız. Kanser ilaçlarından vitaminlere uzanan bir durum söz konusu... Ancak şunu söyleyebiliriz; sıkıntı yaşanan ilaç kalemlerinde en fazla ithal ilaçlar göze çarpıyor. Örneğin; ithal göz damlaları aylardır piyasada yok.Son dönemde ilaçta yaşanan sıkıntıların en büyük sebeplerinden birisi de bu bahsi geçen sabit kur oranı. İlaçta sabit kur oranı 2018 yılı için 2.69 olarak belirlenmişti ve bugünkü kur oranını göz önüne aldığımızda sürdürebilirlik açısından bu oranın gerçekçi olmadığı ortada. 2019 yılında belirlenecek yeni kur oranının benzer sıkıntıların yaşanmaması adına önemli olduğunu düşünüyorum. Öte yandan yetkililerin bu konu hakkında önlemler alması, toplum sağlığını korumak adına elzem."

"HASTALAR ECZANE EZCANE GEZİP İLAÇ ARIYOR"

İsmini vermek istemeyen bir eczacı

"18 Aralık 2018'de, yaklaşık 2 bin 300 kalem ilacın fiyatı değişti, çoğunda fiyat düşüşü oldu. Maalesef bu düşüşler eczane stoklarına zarar olarak yazıldı. Bu fiyat değişimleri 45 gün öncesinden açıklanıp yayınlanıyor, özellikle fiyat artışı olan ilaçlarda bu dönemde sıkıntı yaşıyoruz. Bu ilaçlar, ya ilaç firması kaynaklı ya da depo kanalı tam olarak bilememekle birlikte eczanelerimize ulaşmıyor. İlaçlar yok, ta ki fiyatı değişene kadar... Bu dönemde de hastalar, eczane eczane gezip ilaç arıyor. Bu sıkıntı sadece fiyat değişimi kaynaklı da değil, döviz kuruyla da alakalı. Şu an ilaçtaki döviz kuru 2.69 yani ilaçta 1 euro 2.69 TL. İlaç etken maddeleri dövizle alındığı için firmalar için bu büyük bir sıkıntı."

"SABİT KUR İLE GÜNCEL KUR ARASINDA FARKBÜYÜK"

İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası Genel Sekreteri Turgut Tokgöz

"İlaç endüstrisi olarak zor bir dönemden geçmekteyiz. İlaç fiyatlarının belirlenmesinde kullanılan 2.69 TL düzeyindeki sabit euro kuru ile güncel euro kuru arasında çok büyük bir uçurum bulunmaktadır. Endüstrimizin bu türden bir döviz kuru uygulamasından ötürü yaşadığı zorluklar göz ardı edilemez bir noktaya gelmiştir.Bu süreçte, basında zaman zaman bazı ilaçların bulunamadığına ilişkin haberler yer almaktadır. İlaç firmalarımız tüm olumsuzluklara rağmen ilaç arzında sorun yaşanmaması için azami gayretle çalışmaktadır. Sağlık Bakanlığımız da ilaçlara erişimin aksamaması için gerekli tüm izleme faaliyetlerini özenle yürütmektedir. Giderek ağırlaşan koşullara bağlı olarak, önümüzdeki dönemde ilaç temininde sıkıntıların artmasının önlenmesi için döviz kurunda güncelleme yapılması gerekmektedir."

İLAÇ FİYATLARI NASIL BELİRLENİYOR?

Türkiye’de ilaç fiyatlarının belirlenmesinde 2004’ten bu yana referans fiyat sistemi kullanılıyor. Peki, nedir bu referans fiyat sistemi? Kısaca, ilaçların ecza deposuna satış fiyatının belirlenmesinde aynı veya benzer ilaçların Avrupa Birliği (AB) ülkeleri arasından belirlenen kaynak ülkelerdeki (Fransa, İtalya, İspanya, Portekiz ve Yunanistan) ecza deposuna en düşük satış fiyatının euro cinsinden referans (gerçek kaynak) fiyat olarak kabul edilmesi, diye tanımlanabilir.2015 ila 2017 yılları arasında piyasa ve kamu bütçesi dinamiklerine göre gerçekleştirilen kur belirlemesinin bir kural çerçevesinde yapılmasını sağlamak için 2017/9901 sayılı Beşeri ve Tıbbi Ürünlerin Fiyatlandırılmasına Dair Bakanlar Kurulu Kararı ile önemli düzenlemelere gidildi. Halen geçerli olan söz konusu karara göre referans fiyat sisteminde bir yıl boyunca uygulanacak kur, önceki yılki ortalama euro kurunun yüzde 70’i olarak belirlenecek ve Fiyat Değerlendirme Komisyonu her yılın ilk 45 günü içerisinde uygulanacak kuru açıklayacak. Yüzde 70 kuralı her ne kadar kur yoluyla yüzde 30 indirim anlamına gelse debu dövizdeki hareketlilik nedeniyle bu yıl uygulanamadı.Bu arada perakende satış tarafına bakarsak; ilacın ecza deposuna satış fiyatına göre değişkenlik göstermek üzere ecza depolarına yüzde 2 ila 9, eczanelere ise yüzde 12 ila 25 arasında kâr marjı ilave ediyor.

Türkiye ilaç pazarı 2017’de değerde 24.5 milyar TL’ye kutu ölçeğinde ise 2.2 milyar hacme ulaştı.